Мы з Геронімам, як і ў жыцці, не пайшлі ў царкву, затое старанна агледзелі карчму і пашкадавалі, што гэта толькі музей. Але справа не ў нашых схільнасцях, а ў другім. Была позняя восень, і музей зачынялі да вясны. Але нам паказаў усё вартаўнік, мудры стары латыш, чыста паголены, маршчыністы і, як многія жыхары поўначы, падобны на старую бабулю. Такія былі стырнавымі ў вікінгаў.

Але цяпер зусім іншы час, таму на старым быў брызентавы балахон, пад ім безрукаўка-кацавейка, а на нагах валёнкі, падшытыя знізу рабрыстай гумай з аўтамабільнай шыны.

Стары каменціраваў усё, што мы бачылі, цікава і даволі з'едліва.

Мы зайшлі ў відземскую хату. Тут я ўбачыў дзіўную печ, што нагадвае звон, а пад ёю — ачаг і зэдлікі. Сядзі сабе ў зімнюю халодную ноч, як у цагляным пакоі, і прадзі або вяжы сеткі: цёпла, светла (я асабіста дык і не вылазіў бы, так і спаў бы тут). На дварэ завіруха, а тут скача агонь, тут казкі, тут жыццёвая мудрасць старых і жарты моладзі. Хораша!

I вось калі мы выйшлі ў бакоўку гэтай цудоўнай, старажытнай (яна мае не менш як дзвесце год) хаты, стары паказаў нам гравіраваны партрэцік чалавека ў лаўровым вянку.

— Сляпы Індрыкіс, — сказаў нам вартаўнік, — быў калісьці такі паэт… I вось, бачыце, вісіць на сцяне ў сялянскай хаце. Вы відушчыя — ці заслужылі вы такі гонар?

Я не скажу вам, хто з нас спаслаўся на нашу маладосць. I тады стары ўсміхнуўся:

— Ну, а са старэйшых вашых сяброў многія заслужылі?

— Чакайце, — неяк трохі самаўпэўнена сказаў я, — вось памром… можа, тады ўжо.

— Канечне, — суцешыў нас добры стары. — Толькі Індрыкіс, каб ён не быў сляпы, мог бы сам убачыць гэты партрэт у сялянскай хаце.

I, памаўчаўшы, спытаў:

— Што ж, можа, людзі горш пачалі пісаць?

— Не, — упершыню сур'ёзна сказаў я. — Лепш.

— Вось бачыце, значыць, лепш, ды не ўсе… Часамі каторыя былі паадвыкалі ад святой шчырасці кожнага слова… Што ж, хлопцы, ідзіце далей самі. Ногі ў мяне дрэнна ходзяць… А малады — бегаў…

Гэтая сустрэча была, бадай, самая цікавая за апошнія гады. Таму я і расказаў вам пра яе.

Мне робіцца лягчэй на сэрцы, калі бачу, колькі харошых хлопцаў (з той самай святой шчырасцю радка, аб якой казаў стары) з'явілася за апошні час. Моцныя повязі сплятаюць гэтых людзей, у якой бы краіне яны ні жылі. Братэрства нацый, братэрства шчырасці, братэрства паэзіі. I вось ужо на твары зямным алмазная сетка — ад сэрца да сэрца. Гэта толькі тыя, каго я ведаю: Знаменскі, Нішніянідзе, Астаф'еў, Барыскоў, Іяселіяні, сотні-сотні другіх. I колькі іх на Беларусі, і колькі ўсюды! Праз рэкі, моры, акіяны — тысячы моцных повязяў, братэрства сэрцаў.

Я рады, што і Латвія падарыла мне некалькі яшчэ нядаўна нечаканых, а цяпер неабходных сяброў. Не кажучы ўжо аб Героніме.

Гэта ўсе сапраўды добрыя хлопцы. Гэта Ояр Вацыеціс (Вацыеціс азначае "немец", хоць ніякі ён не немец, а латыш), гэта Арвід Скалбе (не той Скалбе, што пісаў казкі для дарослых, а той, што піша казкі для маленькіх), Яніс Лусіс (невядома, калі ён смялейшы: тады, калі водзіць яхту, ці тады, калі ўзнімае праблемы).

Рэдка калі я сустракаў такіх чыстых, такіх адданых справе паэзіі людзей (я маю на ўвазе не толькі вершы). I што самае дзіўнае ў латышскім характары — чысціня ў ім не мяжуе з тым ідыёцка-сумным ідэалізмам, ад якога кожнага нармальнага чалавека нудзіць.

"Нудны, як усе людзі занадта ўзвышаных ідэалаў", гэты афарызм, мусіць, не датычыць маладога чалавека Янтарнай краіны. А маладога паэта — тым больш. Яны ўсе жывыя, вельмі жывыя, і нават іхнія слабасці мілыя мне.

Геронім пазнаёміў мяне з маладым шведам, кашчавым, гарбаносым і з нейкімі дзіўнымі манерамі. Швед сяк-так гаварыў па-руску, і мы трохі разумелі адзін аднаго. Швед быў цікавы. Ён так параўноўваў норавы і звычаі Швецыі і СССР, што можна было кончыцца ад смеху. Я прыліп да яго. А латышскія сябры сядзелі вакол, пакурвалі і маўчалі. Маўчалі, як кітайскія багі, як фіны, як лапландскія алені. Толькі часам нехта сур'ёзна пускаў дым і казаў:

— Так… То ж бо яно… Але…

Толькі вечарам выявілася, што швед ніколі не бачыў Швецыі і не ведае па-шведску ніводнага слова, бо завуць яго Арвід Скалбе. Беднага, даверлівага беларуса зноў падманулі.

I рагаталі з мяне, а я шкадаваў, што мой прадзед не эмігрыраваў у Парагвай і асудзіў нашчадка на ганьбу і сорам. Потым я ўзяў рэванш, ахарактарызаваўшы вычварна-бяздарны, ганебна-эклектычны дом Савы Мамантава як шэдэўр маскоўскай архітэктуры пятнаццатага стагоддзя і неўміручы помнік геніяльнаму дойліду. Яны паверылі.

Так што мы квіты, і я зноў люблю латышоў.

Мая табе парада, чытач: калі хочаш быць шчаслівы — бяры ў сябры латыша, а ў жонкі — латышку. Латышскія мужчыны — гэта верныя вочы і верны меч, гэта розум і крыштальная чысціня. А латышскія жанчыны — гэта янтарная казка, гэта прыгажосць і верная, вечная любоў. Нейкі зласлівец сказаў, што жанчыны могуць зрабіць з нічога тры рэчы: капялюшык, салату і скандал. Дык вось трэці інгрэдыент гэтай злоснай прыказкі начыста адсутнічае ў латышскіх жанчын. Яны для гэтага занадта задумныя, жаноцкія і лірычныя. Гэта не лясны пажар — гэта цёплы добры агонь, да якога заўсёды будзе імкнуцца тваё сэрца. Толькі да яго аднаго. А якія імёны: Лайма (шчасце), Мілда (мілая)!