атындары был ре минне йрген телеп ткндй булды. Ауыр, уа, ауыр бгн. Дутарыны береен мерлекк оата. минне к алдына Хызыры рмег оатыу мжлесе килде. «Ниндй дрт, хыялдар менн киткйне ул рмег. Килскк пландары ур ине. Телмр тотанда ла «айтас, шулайтам, былайтам» тип йлне бит ле. Бына айтты инде», - минне кренн сбрлп йш аты. Сайалып китте. Ярай ле, Айрат тотоп алды. Шул са минне олаына йыр ишетелгн кеек булды. «Не плачь, девчонка». Быны Хызыр ен хемтк оатыу мжлесенд йырлаайны бит. ы илауан тутаны.

Хызыры оата барыусыларан ур колонна барлыа килде. Демонстрацияа ошап алды. Кешелре йре айылы ла, асыулы ла ине. Зыярата барып ингс, митинг кеек нм булды. Муллалар, уытыусылар, Хызыры синыф етксее, дутары тотандан у, ауыл администрацияы башлыы, депутат, оата килгн офицер йлне. уыларыны ре минг нисектер оро, рсми ыма тойолдо. Офицер:

– Хызыр йбт алдат ине. ыаныса аршы, ул бее аранан ирт китте. Бе уны ярата инек. Тыныс йола, Хызыр, бе ине онотмабы, - тине л алдаттарына автоматтан салют бирерг бойоро.

минне артында баып торан ир шым ына:

– Онотмаыы инде, рмел дедовщинанан лгн р алдатты иед тота, аылдан яыры, - тине.

минг офицер айалыр ашыан ыма тойолдо. «Таын берйен ерлрглер», - тип уйланы ул.

Зыяраттан сыас, алдаттары берее мин янына килде л:

– ин мин исемле ыы белеме? – тип ораны.

– Белм, - тип яуап бире ы. – Ул мин.

Быны ишеткс, алдатты кренн йш килеп сыты.

– Хызыр мине и яын дуым ине. Ул бег гел ине турала йлй торайны. лер алдынан и открытка ебргйне. Тыуан кн менн отлап. Аланыдыр, - тине.

– Ю, - тине ы бойо ына. – Алманым ле. – Мине тыуан кнм кис теп китте.

– Открытканы бе иклп айлап алайны, - тине л, командиры саырас, алдат йгереп автобуса инеп китте. Автобус трен асып:

– Ул ине ярата ине, - тип ысыры.

Был ре мин ген тгел, тир-ятаы кешелр , Айрат та ишетте.

***

Хызыры юалтандан у мин уйсанланып китте. Башына трл уйар кил. Улар хатта йолаанда ла тутамай. минне кешелр менн д аралашаы килмй уы ваытта. Дутары менн ген булыра тырыша. Улара рхмт.Телефондан хлен орашып торалар. Ауыла ла йышыра айта башланылар.

Хызыры оатанда ишеткн «дедовщина» тигн минне башынан китмй. Уны мнен лектрн элп т тапманы. Дутары алатас ына, тшнгндй итте. мм бер нмне аман да алай алмай. «Нисек инде ул берг хемт итеп, бер казармала йолап, бер командаа буйоноп йргн кешелр бер береен кмет, рнйет ала икн?- тип уйлай ул. – Бе, ана, айылай дутарбы. Кешене лтергнсе тума ле. Уны сн кем булыра крк? лл офицерар уал итеп трбилйрме икн алдаттары, уыш-флн сыа, дошмана аны булындар тип? айан килеп сыан был дедовщина? Уны нисек бтррг икн?». орауары да, уйары да сиге ю.

Атаыны Хызыры ерлп айтас, йткн рен д хтерлп уйлана мин.

– Дедовщинаны офицерар ре тыуыра, - тигйне атаы. – Снки ул улары эшен еелйт. Командирар тлек буйы алдаттар араында була алмай. старослужащийары власы улар юта тртип тьмин итеп тора.

– Тумау, лтере тртип булдырыу тгел инде ул, - тип уйлай мин.

– Йш алдат дедовщинаны е алмай, - тип дауам ит атаы.
– гр ризаылы белдер, «арт» алдаттар уа ташлана. Системаа, традицияа аршы сыыу тип абул ит. Бт саралар менн улар йш алдатты рухын ындыра. Тел ниндй команданы трг ер торан робота йлндер. офицерара шундай алдаттар крк т.

– Рухы ынан алдаттан ним кте, яуызлытан баша, - тип алдына йлн мин.

Атаыны рен яуап итеп лл нмлр йтерг уйлай а ндшмй. Ул дрт йлгн атаы менн тгел, дедовщинаны е менн кршерг крклеген алай.

минне келе болооуан тутаманы. Хызыры лтереселре хкм иткндрен ишет л тынысланманы. Уыуа ла мнсбте ыуына тшт. Ахыр а берн бер кнд факультет деканына бары ла:

– Мине уыуан ебреге, - тине.

– Нишлп?- деканды ктлмгн хбрн кре урайып китте. – Ни булды? Тырышып ына уып йрй д баа. Мин инн йбт итисадсы сыаса тип шатланан булам.

– Хрби училищеа ксерг арар иттем. Офицер булыра телйем.

– Ата-ата, - деканды аптырауы ксй тшт.
– лл алдаттар менн эшле еел тип уйлайымы?

мин: «Мин рмел дедовщина менн кршерг телйем», - тип йтерг йыйынайны ла ндшмне. аризаын деканды алдына алды.

***

Училищеа китер алдынан мин зыярата Хызыр янына бары. Оа торо ул унда уйланып. Аа кеенн абур алды ла бер ташына: «Мин д ине яратам!» тигн ре яы.

12. 01. 2012 й. , Сибай .