Ммкін, кез-келген нрсені алай беруді орнына, біз одан да кп даналы іздеуіміз керек шыар. Даналыты іздеу лдеайда ауіпсіз, йткені сізде баса адамдара жне оларды проблемаларына аылмен жне адамгершілікпен арауа ммкіндік беретін жабды бар. Аыла (пайдалы, ажетті, керекті апарат) ие бола отырып, сіз аыла онымсыз шешім абылдауа асыпайсыз, бндай шешім сзсіз адамдарды сізден теріс айналуына жне былай деп айтуына алып келеді: «Мені бар айтарым, ол з алауына ие бола алмады, з басына зі тілеп алды».

Кптеген адамдар, егер олара оны бірден алуа не жетуге ммкіндік болмаса, мтылысты тотатады. Кп адамдар здері мтыламыз деп шешкен нрсені алайды, біра шынымен пайдалы, ажет, керек нрсеге мтылмайды, себебі білмейді не пайдалы, не ажет, не керек, олара оны ешкім йреткен жо жне ешкім міндетті де емес, адам зі йренуі керек, баса біреуді йреткені йрену болмайды, себебі сізді мірііз сізді жеке шаруаыз.

Шын пайдалы, ажет, керек пен алаймынны арасында лкен айырмашылы бар. Елестетіп кріізші, ата-анаыз бала кезіізде сізге алаанны брін жаса десе: инсектицид бтелкесін ішуге немесе газ плитасында «билейтін» демі жалынды стауа т. б. Сіз мны алаймын деп ойладыыз, біра ата-анаыз сізге ауіпті екенін, ол сізге зиян тигізуі ммкін екенін білді, сондытан сізді міріізді сатау шін тотатты.

Міне, бізді зиянды алауымыз бен пайдалы ажеттіліктерімізді арасындаы айырмашылы. Егер біз нпсімарлыа, дниемарлыа емес, біз шін дрыс болатын – аиатты тсінуді даналыына мтылатын болса, онда бізде пайдалы алауымызды брі болады жне біз мір бойы нені алау керек, не ажет екенін сенімді трде білетін боламыз. Е бастысы бізді алауымыз дайды алауымен сйкес келеді.

Сіз рекетшіл, іскер адамсыз ба? Мені ойымша, бл сізді «рекет» деген сзді алай тсінуіізге байланысты болуы керек. Ммкін сіз немі «бір орында миыыз айналып жретін шыарсыз», сондытан да сіз зіізді рекетшіл, іскер адаммын деп санайтын шыарсыз? Солай ма? Мені ойымша, рекетшілдік рашан рекетті ажет етпейді. Бізді іс-рекеттеріміз, шынымен не пайдалы екенін білмеу шін атау ретінде ызмет ететін кездер болады. Кп уаыт пен энергия кбінесе са-тйектерге, зиянды амалдара жмсалады. Біра біз з уаыт пен кш-уатымызды ысырап етуге жол бере алмаймыз. Брын не кейін шешім абылдауа тура келеді, не маызды, не маызды емес нрсені, йткені егер біз брін бір уаытта жасауа тырысса, онда біз шын маызды нрсеге ол жеткізе алмаймыз. Адам санасы те нзік жне крделі рал. Ол ішкі жаынан да, сыртынан да кйзеліске шырайды жне тым кп ысым кбінесе кері кетуге, жоспарды орындалмауына, рекетті тотап алуына келуі ммкін.

Психикалы шамадан тыс жмыс физикалы сияты лсіретуі, шаршатуы ммкін. зіізді олдауды бір ана жолы бар – зіізді ішкі «Мен» – мен нсіз сйлесуге немі оралу. Сіз мірді айнар кзі мен блаыны жанында тыныш демаласыз, бл сізге баытты мір сруге ммкіндік беретін жаымсыз серлерге арсы тзімділікті арттырады. Бір тааларлыы, бл аыл-ой немесе физикалыа араанда жоары дегейдегі рекетшілдік. Арбаны дгелегі сияты айналатын уаыт лемінде, рекетсіздік пен тынышты нктесі бар. Біз осы нктеге айта айта оралуды йренуіміз керек, егер де дгелектермен езілгенді немесе шетке латырырыланды аламаса. Жректегі рекетсіздікті тыныштыы – бл бізді «Ішкі Мен» -мен арым-атынас жасай алатын жалыз орын. Егер біз осы тыныштыты аласа, біз саналы (ерікті) трде оан ол жеткізуге болатын жадайа жетуіміз керек. Бл кштерді жааруыны пиясы – аыл-ой, физикалы жне рухани, бны барлыы адамны «Мен» -і. Сіз осы аиатты тапаннан кейін, сіз сананы сенімділігін сезінесіз, зіні мн-маынасын таныан.

рекетшілдік рдайым озалысты білдірмейді. Ішкі «Мен» рекеті кбінесе абсолютті рекетіздікте, имылсыздыта болады. Клікті аккумуляторын айта зарядтаан кезде, ол среде екі сыммен трады, одан келетін, жне млдем лі болып крінеді. Сырттай ештее болмайды, алайда бл батареяны ішінде одан да белсенді рекет жріп жатады, брыныдан да.

Эдвард Арнольд былай деп жазды: «Сен зінен иындыа тап боласы, сені ешкім артынан итермейді немесе бір орында стамайды, сен мір сруге жне луге еркінсі, доалапен бірге айналып жне оны шабаын (спицы) сйесі, азап, бейнет, айы-асірет дегені дл осы». Шынында да, біз іс-реке баытында немі айналу ажеттілігімен байланысты емеспіз. Кейде біз толытай озалмай, Ішкі «Мен» -мен жмыс істеуге ммкіндік бергенде, біз е белсендіміз, рекетшілміз.

Бны мен рекетсіз рекет деп атаймын, жне шынайы озалыс пен іс-рекетті жоа шыармаймын, себебі ол соы нкте, нктесіз сйлем бітпейді, айтылан сзді длелі болмайды. Біра дегенмен, ішкі рекетсіз рекетті, біз жмыс деп есептемейінше, біз кпті бірі болып, блкім баытсыз болып ала беруіміз ммкін.

ателіктер мен кнларды жасаудан орасыз ба? Кптеген адамдар ателіктер жіберуден орады, кейде адамдар ана емес, сонымен атар бкіл кіметтер. Бірде Мен Уганда кіметіні ауа-райы болжамын радио арылы таратуа тыйым саланын оыдым. Байыры жергілікті трындар метеорологиялы есептерді, мліметтерді кімет аулылары, жарлытары деп ателесіп жне ауа райына толы баынып, табынып кеткен. Болжам (ауа-райы) дл емес, ате болып шыан кезде, олар ауа-райын да айыптайтын, кіметті де айыптайтын, жне соны кесірінен халы радиода айтыланны бріне сенуді тотатты. Олар айтатын, бл кіметті брі тірік, ауа райы болжамы сияты.

Уганда кіметі бл жадайдан шыуды оай жолын тапты. Олар жай ана ауа-райы болжамын радио арылы жіберуге тыйым салды. Біра мен бл шынымен дрыс жне діл шешім боланына кмнім бар. Ал сіз алай ойлайсыз? Дегенмен бл Уганда кіметіні жіберген ателігі еді…

Біз ателіктер жібергендіктен немесе жіберу ммкін боландытан рекетті тотатуды мні неде немесе кн жасап ойаннан зіді, мірді жек круді мні неде? Біз ештееге ол жеткізе алмас едік, егер біз р бастаан істі тотата беретін болса, кем дегенде бір рет ате жіберсек те, солай емес пе? Біз зімізді, мірді сюді йренбес едік, егер де кндан кейінгі сабаты алып, сынаа тап болмаса, солай емес пе? рине бны брін болдырмауа болады, бл е дрыс жол. Біра бл ммкін бе?

Кішкентай бала кезіізде сіз бірінші рет срініп, еденге лап, «бл толы стсіздік» деп ойладыыз делік. Ештее етпейді». Ммкін сіз срінбесеіз жруді ешашан йренбеген болар ма едііз. арапайым арифметикалы (математиканы сандарды зерттейтін саласы) мысалда алашы ателікті жібергеннен кейін сіз арифметиканы толыымен тастайсыз делік, онда сіз ешашан ашаны санауды, дкендерден заттарды сатып алуды жне т. б. йренбейтін едііз.

Мені ойымша, ателесу абілеті бізді мірлік тжірибемізді маызды блігі болып табылады жне егер біз ателік жасаудан оратын болса жне сол орынышты кесірінен одан ашатын болса, онда біз біртіндеп мірдегі барлы жасы жне пайдалы нрселерден айырыламыз. рине, сіз бл длелді абсурда (маынасыз сандыра) дейін жеткізе аласыз. Егер біз з ателіктерімізден саба ала білетін болса, онда кп ателіктер жіберуден орыпау керек, йткені ателіктер нерлым кп болса, сорлым кп нрсені йренеміз. Мен мндай длелді жаластыруды, кеес ретінде абылдауды сынбаймын, мен жай ана былай деймін: сізді ателесуге ыыыз бар, ателік пен кнсіз адам толы баытты бола алмайды, бны жоа шыару – наданды.