– Даша, эн доруобуйа млтн бары билэллэр. Ийэ эмиэ ыарытыйар, сотору лэлээн да бт этэ. рэнэ охсон лэит буоллаххына биигини иитэри буолуо. Таыттан кр-кр хотон лэтин туох эрэ бырааынньыкка тмсэр курдук саныыгыт. Ол аыйах рблгэ ыанньыксыттары солбуйан, элбэх буолан кхх, мэниктии таарыйа сылдьаргыт курдук буолба-тах. Санаан кр, биир да рбл, бырааынньык кнэ суох, тыбыс-тымныы хотоннорго, кн быа эрэиинэ саппыкынан сырыт эрэ. Кииэхэ саамай кндтэ – доруобуйата, – аата бэйэтэ дрн-дрн, аыйахтык саарар кии, эрдэттэн бэлэмнэммит быыылаах, кумааыттан ааар курдук, этэн-тыынан кэбистэ.

– Дьиээ элбэхтик мстэххинэ сиэ суох буолан хаалаын дии. Хотоо бэйи, олорон турбаккын. Ына-ы ыаына, аатыы-сиэтии, тннэри-кнстэри манаан трт, ноуому крдьтэ. Балыыалар да крстэхтэрин аайы «хотоо ыыппат инигин» дээллэр. Спк этэллэр, эйигин бу сыллар тухары билэллэрэ бэрт. Маринаа да путевканы эйиэхэ анаан биэриэх буолбуттар. Син биир рэххэр куаана суоу, активист комсомолка буолары аахсыллан эрдээ. «Делегаппыт дии» диэбиттэр . Оройуоннаа-ы конференцияа делегат эти буолбат дуо? Аа саамай спк этэр. Мин эйигин харыстаан оннооор бэйэбит хотоммутугар киллэрбэккэ этээ улаатын-нардым. Почтаа кэлиэхпэр диэри мин да лбн толорбутум, хотоо быста сыспытым. Онон «соотох кыыспын дьэ хотоо киллэрэр бн» диэн са-наалаах этим, – аны ийэтэ, арааа, былааннаабытта-рын курдук «атаакалаата».

Даша бастаан саата суох олордо. Дьонун кытта мккэ рйээ суох. Элбэхтик эттэрэн, сн ийэтин хомоторун билэр. Оттон ааларын тыла кинилэр дьиэлэригэр – сокуон. Хаан да элбэхтик саара, буойа-хаайа сылдьыбат эрээри кини этиитэ бтэиктээх буолар. Даша ийэтинээн аалара туох диэбитин болойон истэллэр, ылыналларын этэллэр, ол кэриэтин тугу эмит сблэспэтэхтэринэ биллибэти-нэн-кстбэтинэн кннр киллэрэн биэриэхтэрин сп. Ити олороллорун тухары ийэтин муудараа. Аата Афанасий Егорович ийэтиттэн уон биэс сылынан аа. «йн-тйн булбут, толкуйдаах, саастаах кииэхэ тахсаммын чгэйдик олордум», – диэччи. Аалара, сааыран баран, дьиэ-уот тэриммэккэ, соотох хаала сыан баран кэргэннэммит. Кыыын олус кскэ тап-тыыр. Онон эр кии халы хахха, суон дурда буо-ларын ийэлээх кыыс чгэйдик билэллэр.

– Чэ сп, ааа. Утуйа барыым, сибиээй йг кэпсэтиэхпит буоллаа, – Даша тоо эрэ аатыгар эрэ туаайан эппитин йдбкк хаалла.

Ийэлээх аата кыыстарын батыа крн хааллылар.

Даша ууктубута, кнс 3 чаас буолбут. Дьиэ иэ уу чуумпу. Дьоно лэлэригэр бардахтара. Баарыан сар-сыардааы р ктлллээх санаата арыый намыраабыт курдук. рэххэ ыытардыы быаарбыт-тар. Хайдах гыныах муа буоллаай? Оолоругар «миэхэ путевка булбуттар, онон рэххэ барабын» диир дуу? Кыргыттарын кытта былааннара элбэх этэ. Сотору сайылыкка тахсан лэлээбитинэн барыахпыт дэспиттэрэ. Арай саамай чугас дьгэтиттэн Ольга-тыттан арахсарыттан санаарыы сылдьыбыта. Оля мэл-дьи «4», «5» сыанаа рэммит кии, путевка ылара чуолкай этэ. Идэтин да талбыта ыраатта, эмчит буо-луон баарар.

Даша дааны учуутал буоларга бигэтик быаарым-мыта. Бастаан нуучча тылын уонна литературатын рэтэр учуутал буоларым дуу дии сылдьан, рдк кылаастарга тахсан баран трбт тылын, литература-тын рэтэр учуутал идэтин ылыан баарда. Ити, арааа, кинилэр оскуолаларыгар кэлэн практикаларын барбыт саха тылын литературатын салаатыгар рэнэр устудьуонкалар сабыдыаллара быыылаах. с эдэр-кээн, чгэйкээн кыргыттар лэлээн барбыттара. Барыларын да ыра санааларыгар баар ырыаа ыллам-мыт, хоооо холбоммут Сэргэлээх уопсайдарын олоун туунан ыйыталаан тахсыбыттара. Кыргыттар кэпсээннэриттэн Сэргэлээх сс умсугутуулаах, дьик-ти кэрэ дойду буолан кстбтэ. Саха салаата ураты сылаас эйгэлээх, университет ханнык да факультетта-рыгар майгылаабат ис тыыннааын туунан эмиэ эл-бэхтик истибиттэрэ.

Даша оо эрдэиттэн бэйэтиттэн кыралары кытта бодьуустаарын, кинилэри рэтэ-иитэ, такайа сыл-дьарын сблр. Пионерга киириэиттэн былдьаык-таах бааатай. Кылаас салайааччылара, оолор кылаас-тарыгар кинини аната сатаан оскуола ыстаарсай пионербааатайыгар Августина Захаровнаа сайаапка-лаан биэрээччилэр.

Даша рэнэ бардаына бу сыллар тухары дьулуспут Сэргэлэээр олорон устудьуоннуур дьолго тиксиэхтээ-иттэн бтэйдии рэр, долгуйар. Арай, экзаменнарын этээ туттаран киирэн хааллын. Республика араас оройуоннарыттан мустубут оолору кытта доордоуо, саа дьгэлэр баар буолуохтара. Дьэ уонна «кинини» крс дии, бу орто дойдуга ананан трбт аарын, олох ртн-хомолтотун тээ ллэстэр кнд доорун. Устудьуонка буолан таас-тыынсаптыын, дьннн-бодолуун тупсан дойдутугар кыыы-сайыы сынньалаар кэлиэ, ахтыан-ахтыан баран кылааын оолорун кытта рэ-кт крс этэ.

Бэйи эрэ, оччоо ол кэпсэтиинэн ылыллыбыт пу-тевканы ылан туттарса барар дуо? Доруобуйатын туру-гуттан бэйэтэ да кыыйа-абара саныыр, наар кини ыалдьан, сотору-сотору эмтэнэн тахсар. Бииргэ рэм-мит оолоро, учууталлара ону барытын билэллэр эрээри, син биир наар кини бары ыарахантан босхо-лонон иэриттэн буруйдана саныыр.

Саалаа телефон тыааабытыгар Даша ойон таыста.

– Алло, Даша, дорообо. Маринабын.

– Дорообо, Марина.

– Бастатан туран, оскуолаын бтэрбиккинэн!

– Баыыба.

– Даша, эн йн миэхэ киирээр. Сарсын оро-йуоа барабын, путевкаын аалыахтаахпын.

– Марина, оннук сатанар дуо? – Даша хайдах эрэ кыбыстан саата тахсыбат да курдук.

– Сатанымына. Икки эрэ «стээххин» буолбат дуо. Райкомоллар да эйиэхэ рнэн биэрэллэр. Чэ, кытаат, – Марина, гэинэн ыксыы олорор быыы-лаах, телефонун ууран кэбистэ.

Дьэ итиччэ райкомолу тиийэ аймаан баран путев-катын ыларыгар тиийбит буолбат дуо. Дьоно дааны кнэн фермаа хааллаына хомойон бтхтэрэ. Бэйэтиттэн да куттанар ээ. Оннооор биирдэ эбит почта мунньуллан хааллаына ийэтигэр кмлстнэ сиинэн сыыллан хаалар. Нооруускаланна да, сирэ-йэ-хараа иэн, сиэркилээ бэйэтин крнн баар-бат. Тоо да буулаабыт ыарыы эбитэ буолла?! Даша туран суунан-тараанан, дьоно кэлэллэригэр ас бэлэм-ниирдии тэриннэ. Хортуоска ыраастаан соркуой буа-рыа. Ол иннигэр Оляа телефоннуурга быаарынна.