23

Пакуль ён бедаваў так, ад слёз i болю яго агарнуў глыбокi сон; i з'явiлiся яму тры нiмфы, высокiя i прыгожыя жанчыны, напаўадзетыя, босыя, з распушчанымi валасамi, якраз як на статуях. Напачатку, як яму здалося, яны спагадлiва паглядзелi на Дафнiса; пасля старэйшая з iх, падбадзёрваючы, кажа: "Не наракай на нас, Дафнiс; мы больш, чым ты, рупiмся пра Хлою. Мы зжалiлiся над ёю, калi яна яшчэ дзiцём была, тут у пячоры ляжала, кармiлi яе. Яна не мае нiчога супольнага нi з гэтымi лугамi, нi Ламанавымi авечкамi. I цяпер мы пра яе паклапацiлiся, так што не будзе яна адвезена ў Метымну на рабскую долю i не будзе яна часткаю ваеннай здабычы. Вось таго Пана, што пад хвойкаю стаiць, якога вы нiколi, нi разу вянком не ўшаноўвалi, мы ўпрасiлi дапамагчы Хлоi; ён звык больш, чым мы, да ваенных паходаў i ўжо нямала паваяваў, пакiдаючы гэтыя палi; i ён вырушыць, як люты вораг, на метымнейцаў. Не тужы нi па чым, а ўставай i пакажыся на вочы Ламану i Мiртале; яны ж таксама ляжаць доле, думаючы, што i ты зрабiўся часткаю здабычы; Хлоя ж заўтра вернецца да цябе з козамi, з авечкамi, i будзеце вы разам пасвiць i разам iграць на сiрынзе; а далей Эрас пра вас паклапоцiцца".

24

Убачыўшы i пачуўшы гэта, Дафнiс ускочыў са сну i, плачучы з радасцi i з гора, укленчыў перад статуямi нiмфаў i паабяцаў, калi Хлоя ўратуецца, прынесцi ў ахвяру найлепшую з коз. Пасля пабег пад хвойку, дзе стаяла статуя Пана, казланогага i рагатага, у адной руцэ ён трымаў сiрынгу, другою рукою стрымлiваў уздыбленага казла; упаў i перад Панам на каленi, молячы яго за Хлою i абяцаючы ахвяраваць казла. I толькi на захадзе сонца ён ледзь прыпынiў свае слёзы i малiтвы i, сабраўшы галiнкi, што нарэзаў, вярнуўся дадому, разагнаўшы смутак Ламана i яго блiзкiх, напоўнiўшы iх радасцю, трохi падсiлкаваўся i забыўся сном, хоць i ў сне плакаў, то жадаючы яшчэ раз убачыць у сне нiмфаў, то каб хутчэй настаў дзень, у якi яму вярнуць Хлою было паабяцана. З усiх начэй гэтая падалася яму найдаўжэйшаю. А тае начы вось што здарылася.

25

Ваявода метымнейцаў, адплыўшы стадыяў з дзесятак, захацеў даць адпачыць сваiм воiнам, якiя стамiлiся ад нападу. I вось, дасягнуўшы мыса, што выступаў у мора, выгiнаючыся паўмесяцам, за якiм мора ўтварала бухту, зацiшнейшую за ўсе iншыя, ваявода пакiнуў караблi на якары ў адкрытым моры, каб з сушы нi на адзiн з iх не маглi напасцi сяляне, i дазволiў метымнейцам мiрныя ўцехi. I тыя, нарабаваўшы ўсяго ўдосталь, пiлi, забаўлялiся, нiбы святкавалi перамогу. Але толькi скончыўся дзень i весялосць з надыходам ночы сунялася, як раптам уся зямля нiбы агнём занялася, i пачулiся шумныя ўсплёскi вёслаў, нiбы падплываў вялiкi флот, i адзiн закрычаў: "Да зброi!", а другi клiкаў ваяводу, трэцяму падалося, што ён паранены, i ляжаў там як забiты. Здавалася, што гэта начны бой, толькi ворагаў не было вiдаць.

26

Так прамiнула для iх ноч, i надышоў дзень, яшчэ страшнейшы, чым ноч. Дафнiсавы казлы i козы на рагах мелi плюшч з гронкамi ягад, а Хлоiны бараны i авечкi завылi, як ваўкi. Саму ж яе ўбачылi ў вянку з хваёвых галiнак. I на моры самiм дзеелася шмат незвычайнага. Калi яны паспрабавалi выцягнуць якары, тыя заселi ў глыбiнi; калi метымнейцы бралiся за вёслы, тыя ламалiся; дэльфiны, выскокваючы ўгару з мора, бiлi хвастамi караблi i расслаблялi iх змацаваннi. Са стромай скалы на мысе быў чуваць голас сiрынгi, але ён не цешыў, як звычайна голас дуды, а кожнага, хто слухаў, палохаў, як ваенная труба. Устрывожаныя, кiнулiся яны па зброю i крычалi: "Ворагi", хоць iх не бачылi, так што малiлi яны, каб хутчэй зноў ноч прыйшла, нiбы з ёю будуць мець перамiр'е. Кожны, хто разумна разважае, зразумеў, што гэтыя прывiды i гукi ад Пана, якi за нешта гневаецца на мараплаўцаў. Але яны не маглi разгадаць прычыны - яны ж не абрабавалi нiводнага Панавага свяцiлiшча, - пакуль апоўднi ваяводу не агарнуў, не без волi багоў, сон, i, з'явiўшыся яму ў сне, Пан вось што сказаў:

27

"О сама злачынныя i сама бязбожныя з людзей, як маглi вы, звар'яцелыя, адважыцца на гэта? Напоўнiлi вайною ваколiцы, што любыя мне, пагналi статкi кароў, коз, авечак, што пад маёю апекаю, адарвалi ад алтароў дзяўчыну, з якое Эрас хоча стварыць мiф кахання; i не пасаромелiся вы нiмфаў, што глядзелi на вас, нi Пана, мяне. Таму не ўбачыце вы Метымны, пакуль плывяце з такою здабычаю, i не ўцячы вам ад гэтай сiрынгi, якая наганяе на вас жах; я патаплю вас, аддам на корм рыбам, калi вы як мага хутчэй не аддадзiце Хлою нiмфам i Хлоiны чароды, яе коз i авечак. Устань жа i высадзi дзяўчыну з усiм тым, што я табе сказаў. I я сам цябе ў плаваннi правяду, а ёй дарогу дадому пакажу".

28

Вельмi ўстрывожаны Брыаксiс (так звалi ваяводу) ускочыў з ложа i, склiкаўшы начальнiкаў караблёў, загадаў як мага хутчэй знайсцi сярод палонных Хлою. Яны хутка яе знайшлi i яму на вочы прывялi: яна ж сядзела ў вянку з хваёвых галiнак.

Убачыўшы яе якраз такой, як яна выглядала ў сне, ён сам адвозiць яе на сваiм галоўным караблi да берага. I як толькi яна ступiла на зямлю, зноў са скалы пачуўся голас сiрынгi, але ўжо не ваенны, не грозны, а пастухоўскi, нiбы на пашу авечак гоняць. I авечкi зараз жа збеглi з караблёў па сходцах, не коўзаючыся на сваiх раздвоеных капытках, а яшчэ адважней збеглi козы, бо iм у звычку лазiць па скалах.

29

Яны сталi ў кола, акружыўшы Хлою, нiбы хор, скакалi i бляялi, як быццам яны радавалiся; а козы, авечкi, каровы iншых пастухоў аставалiся на сваiх месцах усярэдзiне карабля, як бы голас сiрынгi i не клiкаў iх. Пакуль усе ў здзiўленнi ўслаўлялi Пана, на сушы i на моры адбылiся яшчэ дзiўнейшыя праявы. Караблi раней, чым метымнейцы паднялi якары, паплылi, карабель жа ваяводы вёў дэльфiн, якi ўсё выскокваў з вады. А коз i авечак вёў найсаладзейшы голас сiрынгi, але таго, хто iграў, нiдзе не было вiдаць; так што авечкi i козы, iдучы ўперад, заадно пасвiлiся, радуючыся песнi.

30

Быў, бадай, час другой пашы, калi Дафнiс з высокай вартоўнi ўбачыў статкi i Хлою; моцна ўскрыкнуўшы: "О нiмфы i Пан!", пабег ён унiз на раўнiну i абняў Хлою; i тут жа асунуўся, страцiўшы прытомнасць. Ледзь ачуняў ён ад Хлоiных пацалункаў i абдымкаў, якiмi яна яго сагравала, тады падышоў да знаёмага бука i, сеўшы пад iм, пачаў распытвацца ў Хлоi, як яна змагла ўцячы ад гэтулькiх ворагаў. Яна яму ўсё расказала: пра плюшч на козах, пра выццё авечак, пра хваёвыя галiнкi, што паявiлiся ў яе на галаве, пра агонь на сушы, шум на моры, пра дваякiя галасы сiрынгi - ваенны i мiрны, пра жахлiвую ноч i пра тое, як ёй музыка паказала дарогу, якое яна не ведала. Тут Дафнiс зразумеў i сон, спасланы на яго нiмфамi, i Панаву дапамогу, i сам расказаў усё, што бачыў, усё, што чуў, i як яму нiмфы, калi ён ужо збiраўся памерцi, жыццё ўратавалi. Пасля ён паслаў, каб яна прывяла Дрыяса, Ламана i iх сямейнiкаў i прынесла ўсё, што трэба пры ахвяраваннi; а тым часам злавiў найлепшую з коз, прыбраў яе вянком з плюшчу, так, як яны паўсталi перад вачыма ворагаў, узлiў малака мiж яе рагоў i зарэзаў яе ў ахвяру нiмфам, пасля, падвесiўшы, абадраў i прысвяцiў iм шкуру.