Уладзімір Арлоў
Шрифт:
Нібыта ўцякаючы ад кагосьці, збяжыш па лесвіцы... Уволю паздзекуешся са сваёй чуллівасці, але ўсё-ткі не ўтрымаешся і зойдзеш у інтэрнат.
У пакоі ўсё будзе іншым — выразаная з часопіса каляровая фотка патлатых гітарыстаў новай «групы», падсвечнік з аплытаю свечкай... Але паставіш на стол пару бутэлек піва, хлопцы палезуць па шклянкі, і ў шкапчыку ты ўгледзіш вашу старую ўчарнелую патэльню, і да душы здзівішся, што простай патэльні можна ўсцешыцца так, як рэдка чаму ў жыцці.
А хлопцы, вядома, будуць мець цябе за дзівака. Яны вып'юць па кроплі з рознакаліберных шклянак, дзеля прыліку памаўчаць. Затым адзін некуды зазбіраецца, і ты зразумееш, што іх цікавасць да цябе высілілася і трэба ісці.
Будзеш чакаць свой начны аўтобус, і падумаецца пра сябра, які цяпер далёка, ды ў вас будуць іншыя дні і вечары, многа-многа, безліч дзён і вечароў. I з ціхай радасцю і цеплынёй уявіш, як сябар чытае альбо курыць на балконе і ў цемры чырванее жарынка яго цыгарэты...
Ужо ўсе парассядуцца, а ты будзеш непрыкаяна таптацца на пляцоўцы. I нарэшце горад зразумее і лёгенька падштурхне цябе: «Ну давай, стары! Не забывай!»
I доўга будзе міргаць услед табе сваімі агнямі...
Пасля заложных халодных дажджоў чыста вызарыць. Над начнымі палямі ў зыркім мройным малодзіве будзе песціцца востры і звонкі — хоць жаць ім — маладзік.
I спакваля ўвойдзе ў душу дзіўная ўладная заміранасць. Будзеш прыцішана, без думак глядзець на ноч і неўпрыкмет заснеш, і сасніцца няўлоўны, светлы і журботны сон з высокаю травой і белагаловым малым, з хуткімі пяшчотнымі вуснамі і яшчэ з нечым, таксама цудоўным і шчымлівым...
Прахопішся, калі ноч ужо стане святлець. Папросіш вадзіцеля спыніцца на далёкай ускраіне і пойдзеш далей пешшу.
Будзе налівацца пунсам дзянніца, будуць раставаць зоркі і ярчэць антонаўкі ў садах.
I падымецца несляпучае пераспелае сонца.
I неба будзе падвышаным і нечапана блакітным.
I ты неяк пранізліва зразумееш, што бярэцца на бабіна лета, што будзе задумёны, засінены па даляглядах смугою дзень з палахлівай трапяткой цеплынёю і незнаёмай, трошкі захмялелай ад гэтага дня дзяўчынай, якую ты абавязкова спаткаеш на вуліцы і ўбачыш у яе чорных валасах павучынку...
I раптам, нібыта крынічнай вадой у спякоту, захлынешся пякучым і поўным у край адчуваннем жыцця з усім яго хараством, радасцю і болем.
I будзеш незварушна стаяць пад высокім чыстым небам, каб не расплёскаць ні кроплі таго, што жыве зараз у табе, затрымаць яго, запамятаць...
I доўга будзеш берагчы ў партманеце два білеты: зялёны самалётавы і ружовы аўтобусны.
Прыцемкам па клёне пад тваім акном нягучна залапоча дождж...
Сыны бабкі Грыпінкі
I Тады на нашай вуліцы пад вокнамі з зялёнымі і сінімі аканіцамі стаялі прысадзістыя лавачкі на тоўстых калодках, у гародчыках цвілі пяшчотныя завушніцы, вытыкаў між штыкецін калючыя лапкі агрэст, і ад ранку да вечара грымелі, пужаючы катоў і коз, рэхвы.
Па кожнай такой вуліцы на радасць дзятве абавязкова жыве які-небудзь дзікаваты, незвычайны чалавек.
У нас гэта была бабка Грыпінка.
Нават каза ў яе была не белая ці пярэстая, як ва ўсіх наўкола, а чорная, быццам чорт, намаляваны ў маёй кніжцы з казкамі.
I ніхто пра Грыпінку нічога не ведаў, не ведалі нават, адкуль яна ў нас узялася. Казалі дарослыя толькі, што ў сваёй, уперад пустой хаціне, якая касавурылася на белы свет трыма несамавітымі акенцамі з буграка над Бяльчанкай, пасялілася бабка адразу па вайне.
Жыла Грыпінка сугнеем, у госці да яе ніхто не хадзіў — не ездзіў, і бабчын сусед дзядзька Санька, седзячы на лавачцы і спрытна круцячы адной пакінутай вайною рукой «казіную ножку», часта скардзіўся нам:
— Во, мальцы, удружыў бог. За год паўслова не пачуеш.
Да таго ж бабка Грыпінка ведала травы. Як толькі свежае вясновае сонца і цёплыя туманы зганялі снег у Бяльчанку і да новага зазімку, лічы кожнае ранне, пакуль мы даглядалі свае звонкія бурштынавыя сны, бабка тэпала ў лес ці на паплавы па зёлкі.
Ці трэба казаць, што калі, стамлёныя ад гульняў і беганіны, са шчодра расфарбаванымі зялёнкай каленямі і локцямі, мы збіраліся ўвечары пад старой таполяю на сваё веча, ой колькі ўсякага рознага бывала гаворана пра Грыпінку...
Самы малы сярод нас, Юрка, пасля тых размоў, здаралася, баяўся адзін ісці ў двор, і мы вялі яго ўсёй сябрынай. Аднак і ў нас каля Грыпінчынай хаты часцяком бегалі па скуры мурашкі.
Але ранак дазвання праганяў страхі, і наш кагал дружна імчаў на край вулкі страчаць бабку.
Яна паціху тупала, прыгорбленая, сівая, бы лебяда, даўганосая, у доўгай, да пят, картовай спадніцы. У адной руцэ — кульба, у другой — зёлкі, увязаныя ў старую хустку. Адтуль вытыркаліся то жоўтыя гронкі святаянніку, то свечачкі духмянага чабору, то чарнічнік, што добра памагае, калі нацюмрышся зялёных яблыкаў.