– Ах, не, дарагая!
– адазвалася Сабiна, - ты не называй майго мужа "мiнiстрам", называй яго проста - Альфрэд, а мяне - Сабiна. Добры вечар, Антуан...

Вечар быў такi цёплы, такi празрысты, што Франсуаза загадала падаць каву на тэрасе. Гаворка за абедам не клеiлася. Жанчынам рабiлася нудна. Антуан, незадаволены сабой, нi на кога не зважаючы, упарта спрачаўся з Ламбер-Леклеркам, а той, лепш iнфармаваны, разбiваў яго па ўсiх пунктах.

– Вы аптымiст, бо ў вашых руках улада, - наступаў Антуан.
– А ў сапраўднасцi становiшча Францыi трагiчнае...

– Што вы, галубчык!.. Не, не... Пытанне фiнансаў нiколi не бывае трагiчным. Бюджэт Францыi мае дэфiцыт ужо шэсць стагоддзяў, i гэта вельмi добра. Час ад часу трэба працэджваць капiталы, аблапошваць ранцье... Iначай тупiк... Уявiце сабе мiльёны ў банку пры складаных працэнтах з часоў кардынала Рышэлье...

– А як жа ангельскi бюджэт!.. Пазiтыўны баланс...
– грымеў Антуан.
– Ёсць нават лiшкi... I ад гэтага ангельцам, наколькi я ведаю, горш не жывецца.

– Галубчык мой, - тлумачыў Ламбер-Леклерк, - я нiяк не разумею празмернай запальчывасцi, з якой французы параўноўваюць дзве краiны з неаднолькавай гiсторыяй, рознымi звычаямi i рознымi патрэбамi... Калi б Францыя пажадала мець збалансаваны бюджэт, мы б яго далi заўтра... Але яна яго не хоча... Альбо, калi вас больш задавальняе такая формула, яна яго не асаблiва хоча, беручы пад увагу спосабы дасягнення гэтай мэты... Падрыхтоўка бюджэту пытанне не фiнансавае, а палiтычнае... Скажыце мне, з якой большасцю вы мяркуеце кiраваць, i я вам скажу, якi бюджэт вы можаце скласцi... Апарат мiнiстэрства фiнансаў з гатоўнасцю падрыхтуе вам бюджэт сацыялiстычны, бюджэт радыкальны, бюджэт рэакцыйны... Патрэбен толькi загад!.. Усё гэта прасцей простага, i сумнявацца можа толькi прафан.

– Вось яно як!.. Прасцей простага! I вы б асмелiлiся сказаць такое вашым выбаршчыкам!

Франсуаза адразу здагадалася па ледзь улоўных адзнаках, па раптоўнай жорсткасцi позiрку мужа, што ў iм закiпае гнеў. Яна ўмяшалася:

– Антуан, ты павiнен пайсцi з Сабiнай да манастыра, паказаць ёй вiды...

– А мы ўсе чацвёра пойдзем.

– Не, не, - запярэчыла Сабiна.
– Франсуаза прапануе разумна... Трэба аддзялiць мужоў ад жонак... Весялей будзе.

Яна паднялася. Антуан быў вымушаны суправаджаць яе, люта глянуўшы на Франсуазу. Тая i вокам не павяла, быццам не заўважыла.

"Здарылася тое, чаго я найбольш баяўся, - думаў ён.
– Вытурылi мяне на добрыя паўгадзiны аднаго з гэтай жанчынай... Яна, напэўна, скарыстае момант i будзе патрабаваць ад мяне тлумачэння, якога чакае ўжо дзесяць год... Забаўна!.. Улiп, называецца... I няўжо Франсуазе хочацца, каб гэты мiнiстр, надзьмуты, як iндык, пусцiўся да яе ў залёты?"

– Як цудоўна пахне! Што гэта?
– запытала Сабiна Ламбер-Леклерк.

– Гэта цытрусавыя. Альтанка, дзе мы былi, абсаджана апельсiнамi, лiмонамi, глiцынiямi i ружамi... Але нашы ружы здзiчэлi, прыйдзецца зноў iх прышчапляць... Калi ласка, унiз па гэтай дарожцы...

– А вы самi не здзiчэлi тут, Антуан, адзiнокi, забыты?

– Я?.. Я заўсёды быў дзiкуном... Вы што-небудзь бачыце ў цемры? З абодвух бакоў гэтага абкладзенага кафлямi басейна - зараснiкi цынерарый... Прынцып планiроўкi саду - супрацьпаставiць колерам цёмным - фiялетаваму, сiняму ярка-жоўтыя сонечныя плямы... Ва ўсякiм разе такой была задума Франсуазы... Тут на схiле ёй захацелася стварыць некранутыя нетры - жаўтазель, масцiкавае дрэва, папараць, царская карона...

– Мне прыемна пабыць з вамi адной, Антуан... Я шчыра люблю вашу жонку, але ж мы былi вялiкiмi сябрамi перад тым, як вы з ёю сустрэлiся... Вы яшчэ не забылi?

На ўсякi выпадак ён пайшоў павольней, каб не быць да яе надта блiзка.

– Як можна, Сабiна!.. Вядома, успамiнаю... Не, iдзiце прама, нiякага павароту, зараз будзе масток... Вось i манастыр... Што за кветкi памiж плiт? А гэта браткi, звычайныя браткi...

– А вы помнiце баль у клубе, мой першы баль?.. Вы мяне прывезлi дадому ў машыне вашага дзеда... Мае бацькi ўжо спалi; мы разам увайшлi ў маленькую гасцiную, i вы, не сказаўшы нi слова, абхапiлi мяне, i мы, шчаслiвыя, закружылiся ў танцы. |

– У той вечар я, здаецца, вас пацалаваў?

– Здаецца!.. Мы цалавалiся цэлую гадзiну!.. Гэта было так прыемна!.. Вы былi маiм героем.

– Падмануў я вас, ашукаў!..

– Наадварот, у пачатку вайны вы былi такiм малайцом!.. Вы мне так падабалiся!.. Я помнiла ўсе вашы ўзнагароды. Я i цяпер iх помню, магу вам назваць... Потым, калi вас паранiлi на фронце i, папраўляючыся, вы абручылiся з Франсуазай Паскаль-Бушэ, шчыра прызнаюся, удар быў цяжкi. Што ж тут дзiўнага!.. Я вамi так захаплялася! Калi я ўгледзела, што вы жэнiцеся з дзяўчынай, якую я добра ведала, якая была маёй школьнай сяброўкай у Сэн-Жане, з дзяўчынай прыгожанькай, але крыху ду-дурнаватай (прабачце мне, Антуан), я здзiвiлася, я засмуцiлася... I не толькi я - увесь горад...

– Але чаму?.. Франсуаза i я - мы людзi аднаго кола, добра падабраная пара... Палюбуйцеся, Сабiна: гэта сцяна, усыпаная агнямi - скала Манака... Не нахiляйцеся!.. Тэраса крутая i над самым морам... Асцярожна, Сабiна!..

Мiжвольна ён прытрымаў яе за талiю. У тое ж iмгненне яна павярнулася i горача пацалавала яго ў губы.

– Тым горш, Антуан... Я тады страшэнна раўнавала... Як цяжка не сустракацца з чалавекам, якога любiш!.. А помнiце, як мы цалавалiся, гуляючы ў тэнiс?.. О! Вас гэта шакiруе!.. Пазнаю характар Кеснэ. Я ўпэўнена, што вы былi верным мужам...