У суседнiм горадзе жыў малады чалавек высакароднага паходжання, багацце якога было роўнае яго славутасцi, якi, аднак, з'яўляўся прыхiльнiкам распусты, разбэшчанасцi i п'янства. Таму не дзiва, што ён звязаўся з разбойнiцкай шайкай i нават быў замешаны ў забойстве. Зваўся ён Тразiл. Як ён сябе паводзiў, такая iшла аб iм слава.

2. Як толькi Харыта даспела да замужжа, ён апынуўся ў лiку сама настойлiвых шукальнiкаў яе рукi i з вялiкай настырнасцю дамагаўся сваёй мэты. Аднак, хоць ён далёка за сабой пакiнуў сваiх сапернiкаў i багатымi падарункамi стараўся схiлiць бацькоў на згоду, благая слава шкодзiла яго справе, i ён, на вялiкую сваю крыўду, атрымаў адмову. А калi гаспадарская дачка выйшла за добрага Тлепалема, Тразiл, не перастаючы падтрымоўваць у сабе страчанае для яго каханне, да якога дамяшалася пачуццё рэўнасцi, задумаў крывавае злачынства. Знайшоўшы магчымасць пранiкнуць у дом, ён распачаў здзяйсненне свайго даўно абдуманага плана. У той дзень, калi дзяўчына дзякуючы спрыту i адвазе свайго жанiха была вызвалена ад крыважэрных разбойнiкаў, Тразiл, выказваннем радасцi звяртаючы на сябе ўвагу, умяшаўся ў натоўп вiншавальнiкаў. Быццам вельмi рады шчасцю маладых i iхняму будучаму патомству, ён быў з увагi да яго знакамiтага паходжання прыняты ў доме побач з сама ганаровымi гасцямi. Тым часам, схаваўшы свой злачынны намер, ён рабiў выгляд, што напоўнены найлепшымi сяброўскiмi пачуццямi. Бясконцымi гутаркамi i сустрэчамi, а таксама ўдзелам у застоллях i банкетах ён зблiзiўся з сям'ёй i непрыкметна самому сабе штораз глыбей апускаўся ў бездань кахання. I праўда, цi ж полымя палкага кахання не саграе нас першым сваiм цяплом, а пасля, калi знаёмства, прыносячы толькi часовае палягчэнне, раздзьмухае пачуццi, цi ж не спапяляе яно нас сваiм жарам?

3. Шмат часу страцiў Тразiл на свае думкi, не ведаючы, што рабiць яму далей. Магчымасцi пагаварыць сам-насам не надаралася, усё меншай станавiлася надзея на прыхiльнасць жанчыны, i, маючы на сваiм шляху шматлiкую варту, не знаходзiў ён спосабу супакоiць сваё ўвесь час свежае i штораз мацнейшае пачуццё. Дый нявiннасць i недасведчанасць маладой жанчыны, калi б яна i згадзiлася на тое, на што згадзiцца не магла, служылi б немалой перашкодай у парушэннi яе жаночай вернасцi.

I ўсё ж, не зважаючы нi на што, са згубнай упартасцю iмкнуўся ён да немагчымага, як быццам было яно магчымым. Калi захапленне авалодвае намi ўсё мацней i мацней, дык тое, што звычайна лiчым мы цяжкай справай, пачынае здавацца зусiм магчымым i лёгкiм. Дык вось, звярнiце ўвагу i пiльна паслухайце, на якiя крайнасцi аказалася здольным раз'юшанае пачуццё.

4. Аднойчы Тлепалем, узяўшы з сабой Тразiла, адправiўся на паляванне з надзеяй высачыць дзiкага звера, калi дзiкiмi могуць быць названыя сарны. Справа ў тым, што Харыта не дазваляла свайму мужу ганяцца за звяр'ём, якое ўзброена клыкамi або рагамi. I вось яны ўжо ля падножжа лясiстага ўзгорка, дзе ў ценi цесна пераплеценага голля хавалiся ад вачэй паляўнiчых сарны. Каб выгнаць зверыну з яе логава, выпускаюць адмыслова натрэнiраваных сабак, якiя разбiваюцца на зграi i займаюць усе выхады, перш толькi глухiм вурчаннем, а пасля раптам узнiмаюць моцны брэх.

Але выскоквае зусiм не сарна, не нясмелая козачка, не сама сцiплая з усiх звяроў лань, а велiчэзны, незвычайных памераў дзiк з напятымi пад тоўстай скурай мускуламi, калматы ад узнятага на хрыбце шчацiння, ляскаючы запененымi зубамi, з полымем у грозных вачах, злосна равучы, увесь у сваiм дзiкiм парыве, як неўтаймаваны пярун. Найперш ударамi клыкоў направа i налева ён успароў жываты некалькiх сабак, якiя заблiзка падбеглi да яго, пасля растаптаў нашы кволыя сетачкi i пабег далей.

5. Мы ўсе ў жаху, непрывычныя да такiх небяспечных паляванняў i прытым бяззбройныя i нiчым не ахаваныя, шылiся глыбей у гушчар. А ў той час падступны Тразiл, убачыўшы зручны для сябе выпадак, звяртаецца да Тлепалема з такой хiтрай гутаркай: "Няўжо мы за прыкладам гэтай подлай чэлядзi спужаемся i выпусцiм з рук такую каштоўную здабычу? Мы ж не бабы? Чаму б нам не ўскочыць на коней i не пусцiцца наўздагон? Хапай вунь рагацiну, а я вазьму дзiду!"

I вось праз хвiлiну яны селi на коней i паскакалi ўслед за зверам. А той, не забыўшыся пра сваю прыродную сiлу, адварочваецца i, палаючы страшнай лютасцю, ашчэрыўшы клыкi, на момант спыняецца i азiраецца, выбiраючы, на каго першага накiнуцца. Перш Тлепалем усадзiў сваю зброю ў спiну зверу, а Тразiл, мiнаючы вепра, падразае кап'ём паджылкi заднiх ног каню, на якiм ехаў Тлепалем. Сцякаючы крывёй, конь перакулiўся, скiнуўшы ездака. А раз'юшаны звер не марудзiць, кiнуўшыся на ляжачага, раздзiрае на iм перш вопратку, а калi той хацеў прыўзняцца, наносiць яму клыком глыбокую рану. Аднак добрага сябра не збянтэжыў гэты злачынны пачатак, наадварот, яму здавалася, што такое небяспечнае становiшча не можа задаволiць яго нянавiсцi, дык калi Тлепалем у адчаi стараўся ўберагчы ад удараў параненыя ногi i клiкаў на дапамогу, ён прабiў кап'ём яго правае бядро з упэўненасцю, што рана ад зброi вельмi падобная да слядоў ад звярыных клыкоў. Пасля таго тут жа прыкончыў звера.

6. Гэтак расправiўся ён з юнаком, а тут мы збягаемся, кожны вылезшы са сваёй схованкi. А Тразiл, хоць у душы цешыўся, што здзейснiў сваё запаветнае жаданне i знiшчыў ворага, не даў твару паказацца вясёлым, а наморшчыў лоб, прыняў сумны выгляд i, абняўшы цела таго, каго сам загубiў, вельмi ўмела прыкiдваўся чалавекам, прыбiтым горам. Вось толькi слёзы не былi паслухмяныя яму i не паказвалiся на вачах. Напусцiўшы на сябе збедаваны выгляд, каб стаць падобным да тых, хто шчыра гараваў, усю вiну сваiх рук ён звалiў на звера.

Ледзь толькi здарылася гэта злачынства, чутка аб iм даляцела да дома Тлепалема i тут жа даходзiць да слыху няшчаснай жонкi. Пачуўшы гэту вестку, страшнейшай за якую не суджана было пачуць нiколi ў жыццi, як апантаная, страцiўшы розум, шалёна кiнулася яна бегчы па гарадскiх вулiцах, па вясковых палях, галосячы не сваiм голасам i выкрыкваючы аб няшчасцi свайго мужа. Збягаюцца да яе спагадлiвыя суседзi, да iх далучаюцца сустрэчныя, падзяляючы яе бяду, горад пусцее - усiх ахапiла жаданне ўбачыць, што здарылася. I вось яна падбягае да забiтага i, непрытомная, валiцца на мёртвае цела. У той момант ледзь не аддала душу свайму мужу, якому даўно яе прысвяцiла. З вялiкай цяжкасцю ўгаворваюць i падымаюць яе родзiчы, i яна, насуперак сваёй волi, застаецца жывая, а пахавальная працэсiя ў суправаджэннi ўсяго народа накiроўваецца да магiльнага склепа.

7. А Тразiл не пераставаў лямантаваць, плакаў надзвычайна i пралiваў слёзы, якiя ў першыя хвiлiны скрухi не хацелi паказвацца, а цяпер, вядома, ад усё большай радасцi пацяклi. Ён ашукваў саму багiню Iсцiны, абсыпаючы ласкавымi словамi i найменнямi нябожчыка. Жаласлiвым голасам называў яго i сябрам, i аднагодкам, i таварышам, i нават братам, а тым часам стараўся паўстрымаць рукi Харыты, якая бiла сябе ў грудзi, супакойваў яе роспач, стрымлiваў ад ляманту, ласкавымi словамi змякчаў джала гора, выказваючы суцяшэннi шматлiкiмi прыкладамi розных няшчасцяў. I з усiмi гэтымi няшчырымi клопатамi не прапускаў магчымасцi дакрануцца да жанчыны, стараючыся крадзенымi прыемнасцямi здаволiць свой ненавiсны юр.