Шрифт:
17. Ты ж ведаеш, Барбара, дэкурыёна нашага горада, якога за зласлiвасць i жорсткасць народ празваў Скарпiёнам? Ён сваю вельмi прыгожую, высакародную жонку так сцеражэ, што амаль не выпускае з дому..."
Тут млынарыха перабiвае яе: "А як жа, вельмi добра ведаю. Ты маеш на ўвазе Арэту, мы з ёй разам вучылiся ў школе!" "Дык ты, напэўна, ведаеш i ўсю яе гiсторыю?" - кажа старая. "Зусiм не, - адказвае, - але вельмi жадаю ведаць i прашу цябе, мацi, раскажы мне ўсё па парадку". Нястомная пляткарка не прымусiла сябе доўга прасiць i пачынае так:
"Надарылася гэтаму Барбару выправiцца ў дарогу, i ён захацеў як найлепш ахаваць ад небяспекi цнатлiвасць сваёй жонкi. Клiча ён да сябе нявольнiка Мiрмекса, якi вызначаўся надзвычайнай вернасцю, i яму аднаму даручае нагляд за гаспадыняй, прыгразiўшы турмой, аковамi, а нават i "ганебнай смерцю", калi якi-небудзь мужчына нават мiмаходам дакранецца да яе хоць пальцам. Загад гэты ён падмацоўвае клятвай, успамiнаючы ўсiх багоў. Пакiнуўшы напалоханага Мiрмекса за неадступнага павадыра гаспадынi, спакойна рушыць у дарогу. Неўгамонны Мiрмекс, моцна запомнiўшы настаўленнi, не дазваляў зрабiць гаспадынi нi кроку. Цi сядзе яна за прасцiну, цi зоймецца якой iншай хатняй работай, ён сядзiць пры ёй неадступна. А як ёй трэба было памыцца на ноч, толькi тады яна выходзiла з дому, а ён iдзе за ёй па пятах, быццам прылiп, трымаючыся рукой за край яе сукнi. Гэтак старанна выконваў ён даручаны яму абавязак.
18. Аднак ад палкiх вачэй Фiлезiтара не магла схавацца слынная прыгажосць гэтай жанчыны. Падбухтораны i распалены гутаркамi аб яе цнатлiвасцi i вельмi пiльным наглядзе, ён вырашыў пусцiць у ход усе сродкi, каб заваяваць гэты дом з яго непарушна строгiмi парадкамi.
Упэўнены ў нетрываласцi людской вернасцi i ведаючы, што грошы пракладваюць сабе дарогу праз усе перашкоды i што нават сталёвыя дзверы можна зламаць золатам, ён знайшоў спосаб сустрэцца з Мiрмексам сам-насам, расказаў пра сваё каханне i прасiў уважыць яго пакуты. Ён казаў, што развiтаецца з жыццём, калi не даб'ецца свайго ў сама кароткi тэрмiн. А нявольнiку няма чаго баяцца, вечарам, як сцямнее, ён падбярэцца ў дом i хутка выйдзе. Гэтыя свае ўпрошваннi ён падмацоўвае абяцаннем немалога хабару. Прасцiрае руку i паказвае новенькiя блiскучыя залатоўкi, з якiх дваццаць былi прызначаны жанчыне, а дзесяць ахвяроўвалася яму.
19. Спачатку Мiрмекс, напалоханы жудасным, нечуваным намерам, заткнуў вушы i пабег прэч. Але перад яго вачыма ўвесь час стаяў зiхатлiвы бляск золата. I нават калi быў ужо далёка i хуткiм крокам наблiжаўся да дому, у яго вачах стаяла цудоўнае ззянне манет. Багатая здабыча, якой ён у сваiх думках ужо валодаў, прывяла ягоны розум у страшэнны разлад. Думкi яго разбеглiся ў розныя бакi i разрывалi на часткi: там вернасць, тут нажыва, там пакуты, тут асалода. Урэшце золата перамагло страх смерцi. Цяга да цудоўных манет не толькi не зменшылася з часам, а нават сны былi запоўненыя згубнай прагнасцю. I хоць гаспадаровы словы пагрозы не дазвалялi яму выходзiць з дому, золата клiкала яго за дзверы. Перамогшы сваю сарамлiвасць i адкiнуўшы нерашучасць, ён знаёмiць з прапановай гаспадыню. Тая ў сваёй жаночай легкадумнасцi хутка згаджаецца прадаць цноту за ненавiсны метал. Узрадаваны Мiрмекс вырашае канчаткова загубiць сваю вернасць i марыць калi не атрымаць, то хоць дакрануцца да тых грошай, якiя ён на сваё гора ўбачыў. З радасцю паведамляе ён Фiлезiтару, што ягонымi вялiкiмi намаганнямi жаданне маладога чалавека можа быць здзейснена, i патрабуе плату неадкладна.
I вось у яго руцэ, у якой нiколi не было нават медзякоў, залатыя манеты.
20. Як зусiм сцямнела, павёў ён палымянага каханка з захутанай галавой у дом, а пасля i ў спальню гаспадынi.
I толькi пачалi яны аддаваць пашану нованароджанаму каханню, толькi раздзетыя дагала змагальнiкi распачалi сваю службу пад сцягам Венеры, як раптам, зусiм неспадзявана, выкарыстаўшы начны змрок, з'яўляецца муж. I вось ён ужо стукае, крычыць, кiдае каменне ў браму, а дзеля таго, што прамаруджванне пачынае здавацца яму падазроным, пагражае Мiрмексу жорсткай расправай. А той, смяртэльна перапалоханы, не мог нiчога iншага прыдумаць, як толькi тое, што старанна схаваў некуды ключ i цяпер упоцемку не можа знайсцi.
Тым часам Фiлезiтар, пачуўшы гоман, накiнуў паспешлiва тунiку i, забыўшыся з перапуду абуцца, босы выскачыў са спальнi. Нарэшце Мiрмекс устаўляе ключ у адтулiну, адчыняе браму i ўпускае раз'юшанага гаспадара. Той адразу кiдаецца ў спальню, а ў гэты момант Мiрмекс цiхенька выпускае Фiлезiтара. Адчуўшы сябе пасля таго, як юнак пераступiў парог, беспячнейшым, ён замкнуў дзверы i зноў лёг спаць.
21. Ледзь толькi стала свiтаць, Барбар выходзiць са свайго пакоя i бачыць пад ложкам чужыя сандалi, тыя, у якiх прыходзiў Фiлезiтар. Здагадваючыся, якiм спосабам яны тут апынулiся, ён, нiкому нiчога не кажучы, узяў гэтыя сандалi i схаваў сабе за пазуху. А сваiм нявольнiкам загадаў звязаць Мiрмекса i вывесцi на гарадскую плошчу. Сам таксама падаўся туды, штохвiлiны стрымлiваючы выбухi злосцi, якiя вырывалiся з ягоных грудзей. Ён быў упэўнены, што па гэтых сандалях зможа трапiць на след жончынага любоўнiка.
Iдуць яны па вулiцы - гнеўны, з перакошаным ад злосцi тварам Барбар, а за iм звязаны Мiрмекс, якi хоць не быў злоўлены на яўнай здрадзе, аднак мучыўся дакорамi сумлення. Плача ён горкiмi слязьмi i дарма стараецца ўлiтасцiвiць гаспадара.
На шчасце, спатыкаюць яны Фiлезiтара, якi iшоў па сваiх справах. Усхваляваны, але не напалоханы нечаканым вiдовiшчам, успомнiў ён, якую зрабiў у паспешлiвасцi памылку, адразу зразумеў, якiя могуць быць з гэтага вынiкi, дык, не трацячы адвагi, распiхаў нявольнiкаў i з крыкам накiдваецца на Мiрмекса, б'е яго кулакамi па твары (але не вельмi балюча) i прыгаворвае: "Ах ты нягоднiк, ах ты зладзюга! Няхай цябе твой гаспадар i ўсе нябесныя багi, якiх ты абражаеш iлжывымi клятвамi, загубяць цябе, падлюгу, подлай смерцю! Гэта ты ўчора ў лазнi ўкраў мае сандалi! Клянуся Геркулесам, што ты заслужыў, каб на табе згнiлi гэтыя вяроўкi i ты сам каб не бачыў у цямнiцы свету!"
Пры дапамозе гэтага спрытнага ашуканства маладога чалавека Барбар быў абмануты, уцешаны i да яго вярнуўся давер. Прыйшоўшы дамоў, ён паклiкаў Мiрмекса, аддаў яму сандалi i сказаў, што даруе яму, а ўкрадзеную рэч неабходна вярнуць уладальнiку".
22. Старая яшчэ прадаўжала сваю балбатню, калi жанчына яе спынiла: "Шчаслiвая тая, у якой такi моцны i бясстрашны сябра, а ў мяне такi, што ўсяго баiцца, нават калi жорны загудуць цi гэты асёл морду пакажа..." А баба адказвае на гэта: "Я дастаўлю табе, як па судовай позве, такога любоўнiка, якi будзе надзейным, адважным i нястомным". Пасля гэтага выходзiць з пакоя, паабяцаўшы, што пад вечар прыйдзе зноў.