1995

Zrif bayaqdan "oz"un"u yuxuluga vurmusdu. Yorganinin altinda nfs drmmy, qimildanmam aga calisirdi. Bir saatdan artiq idi ki, eyni vziyytd, sag b"oyr"u "ust"und, "uz"u divana trf uzanmisdi. Hrktsiz qalmaqdan qic olmus sag qolunu trptmy qorxurdu. Rsidin onun yatmadigini hiss etmsini istmirdi. G"ozlrindn k"ondln axib balisini isladan yaslan da silmirdi. Amma b"ut"un bdnini b"ur"um"us hycandan "uryinin d"oy"unt"ulri artmisdi. "Uryi el guphagup salmisdi ki, sanki indic sinsini yanb bayira cixacaqdi. Ona el glirdi ki, "uryinin ssi aramsiz olaraq ciqqildayan divar saatinin ssini batirir. "Oz"un"u yalqiz v kimssiz sanirdi. Gec is uzandiqca uzanir, hec c"ur bitmk bilmirdi. O, "oz yerini shr vermk istmirdi. Saatin qrblri el yavas trpnirdi ki, el bil can verirdi.

Onun bel geclri cox olmusdu, olduqca cox. Shr kimi aglayib "uryi il danisdigi drdli geclri. Lakin bu gecki hali vvlkilr sla oxsamirdi. Bu gec onu tamam basqa, "oz"un"un d anlamadigi qrib bir "uzg"unl"uk b"ur"um"usd"u. Grksizlik, lazimsizliq hissi b"ut"un varligina sarilmis, ruhuna hakim ksilmisdi. Bu, s"ozl deyil, dill ifad edil biln hiss deyildi. O, unudulmus, trk edilmis, daha sevilmyn bir insanin kecirdiyi zabli fikirlrin mngnsind cabalayirdi. Usaq kimi h"onk"ur"ub aglamaq istyirdi. Rsid otaqda olmasaydi, bir saat h"onk"urrdi. Yana-yana aglayar, bundan sonra blk d bir qdr sakitlsrdi. Amma aglaya bilmirdi: Rsid oyana bilrdi. G"oz yaslarindan onun zhlsi gedirdi. Rsid Zrifnin agladigini g"ormmli, onun bu halindan xbr tutmamali idi. “Allah, sn mn sbr ver”, – deyib yavasca sag b"oyr"u "ust"undn sol b"oyr"u "ust cevrildi. "Oz"u d bilmdn drindn ah ckdi.

– Yatmamisan? – Rsid ahi esitdi.

– Yatiram.

– Sn soyuq deyil? – dey Rsid yerindn trpnmdn sorusdu.

–Yox.

– Gl mnim yanimda uzan.

– Yuxum glir, yat. – Zrif m"umk"un qdr etinasiz cavab vermy calisdi.

– Gl yanima, sn nagil danisacagam.

Aralarinda cmi bes qaris msaf var idi. Bu msafni qt etmk Rsid "uc"un cox ctin idi.

– Yat, Rsid, yat, gec kecir. – Bu df Zrif ssindki qhri gizld bilmdi.

– Bax, sn glmsn "oz"um glrm ha! – Rsid bunu yarioyaq-yariyuxulu dedi. Bir azdan onun xorultusu otaga yayildi. Birg yasadiqlari bu nec ild Zrif ilk df xorultu ssin sevindi. Yalniz bundan sonra balisin altindan yayligini g"ot"ur"ub g"ozlrini sildi.

Nvazissiz, yalqiz geclrdn biri d kecib gedirdi. Uzun v narahat, soyuq v boz geclrdn biri. Aci d"us"unclr yen sel kimi "ust"un yagdi: “Ilahi, bu n mnasiz "om"urd"ur! Geclr shrin hacan acilacagini, g"und"uzlr is gecnin n vaxt d"uscyini g"ozly-g"ozly "ot"ub kecn "om"ur. Adi g"unlri adi, bayram g"unlri is adidn d adi "om"ur. Bs insan ndn "otr"u yasayir?”

Zrif hec c"ur "oz"un yer tapa bilmirdi. N qdr sy g"ostrs d, "oz"un"u gipnoz etmy calissa da sakitls bilmirdi. Aglamaqdan g"ozlri sismis, g"oz qapaqlari agirlasmisdi. N qdr calisdisa da yata bilmdi ki, getmdi. Nhayt, uzanmaqdan bezdi. Yerindn qalxib eyvana cixdi. Srin yaz havasi "uz"und, saclarinda gzdi, bdnini "us"utd"u. Bu tmasdan xoshallandi, canina bir rahatlaq yayildi. Basinin agnsi da bir qdr azalan kimi oldu.

Nec vaxt idi ki, Zrifnin hyat ritmi "oz adi ahngini itirmisdi. Onun g"undlik qaygilari da "oz mcrasini dyismisdi. Zrif n etdiyini, n geyindiyini, n yediyini bilmirdi. Is yoldaslarinin dediklrin g"or onun hrktlri d, danisigi da basqalasmisdi. G"orkmindn daim etinasizliq, biganlik yagirdi. Danisib ucadan g"uld"uy"u zaman birdn-bir g"ul"us"u dodaqlarinda donub qalirdi. Trpnmz oturub, g"ozlrini bir n"oqty zillmk ondan "otr"u adi hala cevrilmisdi. Isd ondan tez-tez sorusurdular: “Sn n olub?” Tcc"ubl sual vern baxir, “yqin havadandir”, – dey cavab verirdi. Bu cavabla slind "oz"un"u sakitlsdirmy calisirdi, sanki "oz"un tskinlik vermk istyirdi ki, hec n olmayib, hec bir hadis bas vermyib. Var g"uc"u il, b"ut"un varligi il buna "oz"un"u inandirmaga sy g"ostrirdi.

lbtt ki, sbbkar hava idi. Hr seyin g"unahi yaz havasinda idi. O, hamini dyisdirmis, insanlarin ruhunu yerindn oynatmisdi. "Oz"u il tbit bir oyanis, qrib bir qaynarliq, cosqu gtirmisdi. Haminin qani qaynayirdi. Bahar agaclarin tumurcuqlarindan, quslann civiltisindn tutmus hr sey drindn n"ufuz etmisdi. Zrifnin d "uryini trptmisdi. Illrdn bri oraya yigilmis, "ust-"ust qalanmis, "oz"un"un d coxdan bri xbr tutmadigi, daha dogrusu, usaq kimi hamidan gizltdiyi, n drin, lcatmaz yerd qorudugu duygularini, hiss-lrini oyatmis, onlan dillndirmisdi. "Uryini el m"ohkm trptmisdi ki, hzin kamanin, yaniqli neyin qopardigi sslr kimi "oz"undn sonra iz qoymusdu. Zrif casqinliq icind qalmisdi. "Oz"u d bas aca bilmirdi ki, bu nec titryis, n c"ur trpnisdir. Mnasi ndir, niy onu bu qdr dyisdirib, ndn "uz"un"un rngi avaziyib, niy g"ozlrindki qm azalmir? Niy esitdiyi hr mahnida, htta sn, oynaq musiqid d hzin notlar tapir? Oxudugu hr seird qmli fikirlr g"or"ur? Niy o, coxlari kimi sevincl yox, qml k"oklnib? Zrif bunlarin hec birinin sbbini tapa bilmirdi.

Dyismisdi. Ona el glirdi ki, hec bir paltan ona yarasmir. Bisirdiyi yemklrin hec birinin dadi yoxdur. Danisdiqlari hmiyytsiz s"oz yiginidir.

K"ohn dostlari, tanislari indi ona maraqsiz g"or"un"urd"ulr. Onlann s"ohbtlrind hec bir clbdici sey tapa bilmirdi. Isindn bezmisdi. Is yoldaslari onu tng gtirmisdilr. Evd bogulurdu, divarlar "ust"un glirdi. Baki basdan-basa boz rngdn ibart idi. Binalar, k"uclr, masinlar, insanlar bomboz rng b"ur"unm"usd"u.

Zrifni clb edn, onu maraqlandiran, "uryini acan hec n yox idi. Bozluqlar icind "oz"u d rngsiz, duygusuz boz bir varliga cevrilmisdi. "Oz"undn zhlsi gedirdi. Qacmaq istyirdi "oz"undn – hmin boz varliqdan. Ancaq haraya qacaydi? Bel bir yer tanimirdi. Haraya qacsa da tklik v kdr ondan l ckmyckdi.

Bir yaz gecsi ona hr sey mlum oldu. Bir yaz gecsi onun saysiz-hesabsiz suallanna cavab tapildi. Donunu soyunub, gec k"oynyini ynin geyinnd g"ozlri g"uzg"uy prcimlndi. G"uzg"udn ona agappaq drili, inc qamtli, zrif bir qadin baxirdi. O, hec vaxt qadin g"ozlliyi haqqinda d"us"unmmisdi. Cilpaq qadin rsmlrin, heykllrin tamasa ednd ndns hmis utanmisdi. Amma indi onun g"ozlri qarsisinda g"ozl v canli bir sr dayanmisdi – o, "oz"un sntkar g"oz"u il baxirdi. Qribdir, illr boyu bu g"ozlliyi duymamisdi. Hrdn rfiqlri hsdl ona deyirdilr: “G"ozlsn”. Lakin bu g"ozlliyin ndn ibart oldugu bard o, sla d"us"unmmisdi. r evin k"ocd"uy"u on bes il rzind Rsid Zrifnin g"ozl oldugunu birc df d olsun dilin gtirmmisdi. O, Zrifni sevdiyi qadin kimi hec zaman zizlmmis, ona hisslrini duydurmamisdi. O da soyuq v bigan rin "oyrsmisdi. slind Rsid soyuq adam deyildi, onun biganliyi yalniz Zrify y"onlmisdi. Niy? Axi onun tq-siri n idi? Ny g"or tale onu bel agir imtahana ckmisdi? Cavab tapa bilmirdi.