– Кырдьык дааны.

Сбэлээн баран лейтенант Ивановка бардыбыт. Бииги кэпсиэхпитин баарбыппыт, санаабыт р крбтэ – лейтенант суох буоллаына хайдах буолуохпут буолла.

Бииги киирбиппит лейтенант землянкатыгар баар эбит.

– Хайа, рллэр кэпсээит? – дии тоуйда.

– рллэргэ кэпсээн элбэх, тулуйан эрэ истэр буол.

Бииги кэпсээммит лейтенант эрэ хараар элэнии турар буоларын наадатыгар сааны аыыбыт олоххо киирдэинэ хайдах буолуохтааын, уустаан-ураннаан, буолбутун курдук кэпсээтибит.

– Дьэ маннык буолуохтаах:

Лейтенант Иванов комсордаах, Гурьянов, Чээрин курдук саллааттардаах Беляев полковник гвардейскай полката оборонаа сытар. Немецтэр инники ээрдэрэ чугас, 2–3 километр этэ.

Сарсыарда халлаан сырдаан эрэр. Бииги танкаларбыт, мотомеханизированнай чаастарбыт инники ээргэ кэлэн талахтарга саан тураллар. Бу сэрии трллбт сирин иннигэр стх бргнтэ биэрэстэ аарын кэриэ кэтиттээх сиргэ млтх фроа итинник буолааччы, эбэтэр немец «бассабыыгы манан аыйахтык ктэр сирэ». Ити туунан сс бээээ полк ааттаах разведчига старшина Шагуров билбитэ.

Кимэн киириэх иннинэ куруук буоларын курдук, пушкалар, минометтар, «катюшалар» ытыалаан ньириитэн, тулатынааыны барытын дьигиитэн киирэн бардылар.

Артиллерия ытара млтрн саана бииги самолеттарбыт кэлэн стх бргтнтн буомбалаатылар. Немецтэр бииги артиллериябыт «саардаына» куруук оорор «нмэрдэрин», окуопа тгээр тэн, тблрн буорга анньа сытан билэр мэлииппэлэрин барытын ааа сыттылар. Ити кэмэ, бииги самолеттарбыт буомбалыы туралларын гэнигэр, били маарыын бэлэмнэнэн турар чаастар иннилэрин диэки ыстаннылар, немец окуопаларын ааан иэн, гранаттары быраан буомбаларга эбиилээллэр. Ити курдук стх кэтээр буола тстлэр да, немецтэри кэтэхтэриттэн кэрдибитинэн бардылар. стх инниттэн бииги бэттэх хаалбыт чаастарбыт уоту астылар.

Немец икки уот икки ардыгар буолла.

…Ити бтэй тооолоро буолбатахтар, ити фрицтэр илиилэрин р ууммуттар, билиэн бэринэллэр.

Итинник сууххай кыайыы кистэлээ туохханый?

Бииги самолеттарбыт кэлэн 3–4 эрэ дьинээх буомбалары бырахпыттара, онтон уратытын салгынынан толоруллан ооуллубут, эиннэинэ киини лрбт, тыас эрэ тааарар буомбалары бырааттаабыттар. Немецтэр ону дьинээх буомбалар диэн «кутуйах иинин кээтэ» сыппыттар. Дьэ ити дьикти буомбалар быыстарынан бииги чаастарбыт стх кэтээр ааспыттар. Кинилэр Гурьянов уонна Чээрин айан оорбут буомбалара киини лрбттрн билэр буоллахтара дии.

стхтн былдьаммыт орудиелар тастарыгар Гурьянов уонна Чээрин тураллар. Маннык сууххай кыайыы айааччылара кинилэр эбээт. Икки «Тигр» танкалар икки ардыларыгар кэпсэтэ турдахтарына лейтенант Иванов кэллэ.

– Дьэ ити кэлэн кини туох диэх этэй?

– рллэр чгэйдик сэриилэстигит диэм этэ, – диэтэ лейтенант бииги кэпсээммит бттгэр, – скт кырдьык сэриилэспит буоллаххытына.

– Бай, хайдах?.. Буомбалар бииэннэрэ.

– Ити дьикти буомбалар тустарынан эиги бэйэит фантазияыт идеята чгэй, ол эрээри олоххо киириитэ саарбах, – диэтэ лейтенант, – тугу эмэни саа айан тааарарга, дьинээх конструктор буоларга улахан рэх, элбэи билии наада. Эиги рэнэргитин бу сэрии мээйдээтэ, сэрииттэн тыыннаах хааллаххытына рэни, рдк билиини ситии, оччоо, баар, кырдьык, араас сааны айар дьон буолуоххут.

– Итинник дьикти да буомбалара суох, хайдах курдук к ктн киирэрбитин немецтэр бэйэлэрин тириилэригэр билиэхтэрэ. тр тыас-уус буолаары турар, – диэтэ лейтенант.

Кэнники кннэргэ стх кн кт-кт, сороор киээ аайы бииэхэ анаан радионан биэрэр.

Бу киээ эмиэ «бииэхэ кэли!» диэн радионан ыырдылар.

– Тиийиэхпит, тиийиэхпит, – дии-дии саллааттар клсэллэр уонна эмиэ «Уппаан Уппаанабыы» ахтыыы буолар. Ити биир киээ немецтэр: «Бииэхэ кл ттнэн кэлбит нуучча саллаата Иванов тыл этэр», – диэн биллэрбиттэрэ. Бииги ииллээн сыппыппыт. Сотору буолаат бып-бычыгырас, бап-бачыгырас куоластаах кии: «пин Уппаныап Уппаан Уппаанабыс тыл этээрийбин…» – диэн саалаабыта. Ханнык да нуучча саллаата буолбакка, куааннык нууччалыы билэр немец кубулунан этэрин истээт, бука бары клсэн ньиргиппиппит.

Бу киээ саллааттар сирэйдэрэ-харахтара турбута, сргэлэрэ ктллбтэ срдээх.

Сарсын кимэн киирии буолар. ст лт охсон, рс ууор быраар сорук турар.

– Туруоруллубут соруктары йдтгт дуо? – диэн лейтенант биигиттэн ыйытар, харааа харахтара чаылыан кстр, саллааттарын эргиччи кртэлиир, – эрэттэр, снайпер чиэстээх аатын тэн биэримэ!

Гурьяновтыын т харааа инники кирбиини туораан, бииги икки стх икки ардынааы иччитэх сиргэ, сарсын сытан охсууохтаах окуопабытын бэлэмнии истибит.

… Окуопаларбытын хаан бтэрэн баран олордохпутуна, Гурьянов миэхэ имнэнэн баран хаптас гынна, мин эмиэ хаптайдым. стх диэкиттэн с хара клк хаас ттбтнэн хаама-мэ былаастаан бииги дьоммут диэки ааан эрэллэр.

– Биигиттэн «тыл» ыла иэр немецтэр, – диэн Гурьянов сибис гынна.

– Хайыыбыт?

с хара клк кэнниттэн бииги эмиэ мэн истибит. Инники кирбиигэ чугааан баран немецтэр хаптайан сыталлар. Ханан хайдах барары сбэлээллэрэ буолуо, бука.

Намыах талахтардаах охой устун мэн, быарбытынан сыылан немец разведчиктарыгар чугааатыбыт. Икки немец иннилэрин диэки сыыллылар, биир тоо эрэ хаалла. Гурьянов мэн тиийэн кинини кынчаалынан аста. Немец лргэр срдээх хатаннык хаыытаата.

Икки инники барбыт немецтэр автоматтарын бэлэмнээбитинэн эргиллэ тстлэр.