– па галоўцы не пагладзяць, калі дазнаюцца, што ў яго прысутнасьці адбываліся нейкія рэлігійныя цырымоніі. У яе аказаліся нейкія свае духоўныя каштоўнасьці, якія яна ў рашаючую хвіліну ставіць вышэй ягоных ідэалагічных, а фактычна меркантыльных прынцыпаў.

На гэтым першая частка друкаванай радаслоўнай Iвана Шамякіна скончы- лася (I. Шамякін. Карэнні і галіны. З дзённікаў апошніх гадоў.
– “Маладосць”, 1985, № 9, стар. 10-87).

У цэлым гэта сумленныя апавяданьні, сумленныя ўспаміны. Але істотная загана іх - празьмерная саветызацыя.

25 кастрычніка 1985 году. Пятніца. Затэлефанаваў Сяргей С. (Сяржук Со- калаў-Воюш - рэд.) Папрасіў сустрэчы, каб паказаць сваю эпічную паэму. Я даўно ўжо чакаю яе: радкоў з сотню ён сам прачытаў мне, стоячы ў Стаўбцах перад аўтобусам. Я вяртаўся тады з Нясьвіжу. Тое, што я пачуў, зрабіла на мяне выключна добрае ўражаньне: “Маем сваю “Калевалу”!” С. тады ўжо мне паведаміў, што ён неўзабаве пакідае свой музей “далёка ад Менску” і вяртаецца назад. Яго вымушаюць гэбісты. Наконт сустрэчы я сказаў, што а другой палове дня зьбіраюся пайсьці ў выдавецтва, каб павіншаваць з юбілеем Валодзю Паўла- ва. У сувязі з гэтым зьбіраўся перанесьці нашую сустрэчу з С. на панядзелак: тады ж я ўжо буду на працы. Пасьля неяк у гаворцы я даведаўся, што хлопец пераехаў такі ў тое “далёка ад Менску” і ня можа кожны дзень сюды езьдзіць. I я адразу прызначыў сустрэчу прама нават не на сёньня, а на “гэтую мінуту”. Расказаў, як і чым дабрацца да мяне. Ен сказаў, што прыедзе з В.В. (Вінцуком Вячоркам - рэд.) Абодвух гэтых хлопцаў я даўно палюбіў. Я захапляюся іх грамадзянскай мужнасьцю. I гатоў усё зрабіць, каб яны ў будучым прынесьлі як найбольшую карысьць свайму грамадству.

У мяне быў у гэты час Коля. Мы дамовіліся, што сустрэча мая з імі павінна прайсьці без яго, але ж пачацца - з ім. Так і зрабілі. Коля іх сустрэў, распрануў, прадэманстраваўшы, што ён у мяне свой чалавек (мне сапраўды з ім заўсёды добра). З Сяргеем і Вінцуком мы былі гадзіны дзьве - мінімум. У Сяргея забраў два экземпляры эпічнай паэмы “Асілкі Белабога. Быліца пра Шыбара” Стар. 1-138. На апошняй старонцы пазначана: “Менск-Наваполацк-Смоль- ня-Наваполацк. 1983-1985 г.г.” Сяргей выказаў жаданьне выдаць гэту рэч, як і ўсё астатняе, пад аўтарствам: Сяржук Сокалаў-Воюш. Я сказаў, што гэта яго права, паабяцаў падтрымку.

У прынятым рукапісе, як я сказаў 138 старонак. Але гэта толькі першая частка - 3500 радкоў. А ўсяго павінна быць пяць частак - прыкладна роўна- значных у аб’ёме.

Першае ўражаньне ад паэмы - добрае. Сяргей кажа, што прадмову напісаў бы да паэмы Ніл Гілевіч. Некалі ён быў кіраўніком Сярожавай дыпломнай працы. “Дыпламатычныя” адносіны падтрымліваюцца паміж імі і дагэтуль нармальныя.Я параіў Сяргею, каб яны, прынамсі з Сяргеевага боку, хоць пакуль, заставаліся добрымі.

Пасьля Сяргей сказаў, што ў яго ёсьць 1000 рад- коў “нармальнай” паэзіі. Я неяк не надаў адразу гэтаму значэньня, сказаў нешта, што нікога ні да чаго не абавязвае.

Вельмі прыемным субя- седнікам па ўсіх пытаньнях быў Вінцук. Я яшчэ больш палюбіў гэтых хлопцаў. Мы горача разьвіталіся. Праўда перад тым, як разьбегліся, я высьвятліў, што Сяргей не напісаў ні заяўкі, ні анатацыі. Я прапанаваў яму гэта зрабіць.

Пасьля вечарам выму-

шаны быў зноў яго шукаць

па тэлефоне. Я даведаўся,

што ён у школе не працуе,

што яго толькі працоўная

кніжка ляжыць у рэдакцыі

наваполацкай газеты, ён

быццам там праведзены ,

Міхал Дубянецкі з унучатым пляменьнікам Аляксеем. ў якасьці пазаштатнага

карэспандэнта. Гэта амаль ніякіх заробкаў не дае.

Я зрабіў яму новую прапанову, каб неадкладна высылаў тую тысячу радкоў, і, можа, мы іх прапусьцім хутчэй, чым паэму. Паэму трэба планаваць па ўсіх правілах, а там, можа, якая шчыліна створыцца нават сёлета.

Гэта акрыліла хлопца. Бедныя, бедныя мае калегі: за ўсімі імі палюе кадэбэ. Гэта яно і не падпускае іх да працы, ганяе з месца на месца.

26 кастрычніка 1985 году. Субота. З раніцы чытаў Сяржукову паэму - выдат- на. У 10 гадзінаў Марыя на Мішавай машыне павезла мяне на дачу. Ей хацелася паказаць, што яны там зрабілі, ды і мне таксама хацелася зірнуць адным вокам на тую непатрэбную мне гаспадарку. З намі езьдзіла Галя-Вялікая і Алёшка (сястра жонкі з унукам - рэд.). У яго сёньня імяніны. Яму дазволілі “пасядзець за рулём і “пакіраваць” ім. Гэта быў яму найвялікшы падарунак. Тую “дачу” мы засталі ў поўным парадку. Наша нават найпрыгажэйшая, бо фынка ж яе “расьпісала”: зрабіла адну карціну на ўсю сьцяну ад вуліцы, а другую - на увесь тарэц веранды - ад агароду. Усё пафарбавана, усё прыбрана, усё блішчыць.

Некалькі дзённых гадзінаў правёў з Міколам. Гэта былі важныя і неча- каныя для мяне гадзіны: Мікола (хто б мог падумаць!) адгаворваў мяне ад найгалоўнейшай маёй задумы, што павінна ажыцьцявіцца ў бліжэйшы час. Яго аргументы: у савецкай антыдэмакратычнай дзяржаве мяне зьнішчаць, калі не фізічна дык маральна. Я сказаў, што “любое маё “зьнішчэньне” дасьць усім вам магутны маральны стымул” і козыр весьці тую справу, якая знаходзіцца ледзь не ў бязвыхадным тупіку. Весьці і, можа, чаго-небудзь дамагчыся. Са сьлязьмі на вачах ён даводзіў, што я ў цяперашнім маім стане вельмі патрэбны і культуры беларускай і яе сапраўдным дзеячам... Вось яго тырада! Быццам бы логіка ёсьць, а не пераконвае мяне. Мне хочацца больш актыўных дзеяньняў, - вядома, у рамках Канстытуцыі. Сьпецыяльна падкрэсьліваю гэта, каб ніколі фашыствуючыя камуністы не маглі мне (ці нам) нешта незаконнае прыпісаць...