— Ах, Актэ! — адказвае Лігія. — Пятроні перад гэтым быў у нас, і маці мая была пераканана, што Нэрон зажадаў мяне праз яго намову.

— Гэта было б дрэнна, — адцеміла Актэ.

Але, надумаўшыся, гаварыла далей: — Можа, Пятроні на якой вячэры выгаварыўся ненарокам перад Нэронам, што ў Аўлаў жыве закладніца лігаў, і Нэрон, прагавіты на сваю ўладу, зажадаў цябе толькі таму, што закладнікі належаць да цэзара. Дый ён не любіць Аўла й Пампоніі… Не! Пятроні дзеля свае захцеванкі не адбіраў цябе гэткім спосабам… Не ведаю, ці Пятроні лепшы за тых, што акружаюць цэзара, але ёсць іншы… Адыж можа апрача яго знойдзецца ж каго іншага, хто за цябе заступіўся б. Ці ў Аўлаў не пазнала каго з блізкіх цэзара?

— Спатыкала Вэспасыяна й Тытуса.

— Цэзар іх не любіць.

— І Сэнэку.

— Даволі, каб Сэнэка што параіў, то Нэрон зробіць наадварот.

Яснае аблічча Лігіі пачырванела.

— І Вініція… — Не ведаю яго.

— Гэта Пятроніевы сваяк, што вярнуўся нядаўна з Арменіі… — Ці думаеш, Нэрон рад яму?

— Вініція ўсе любяць.

— І захацеў бы заступіцца за цябе?

— Так.

Актэ чула ўсміхнулася й сказала: — Дык напэўна яго на банкеце спаткаеш. Быць на ім мусіш насамперш таму, што мусіш… Толькі такое дзіцянё, як ты, магло б інакш думаць. Па-другое, калі хочаш вярнуцца да Аўлаў, мецьмеш нагоду папрасіць Пятронія й Вініція, каб сваімі ўплывамі выпрасілі для цябе права павароту. Каб тут яны былі абодва, сказалі б табе тое, што і я: было б адчайнай злыбядой спрабаваць упірацца.

Цэзар мог бы мо не дагледзець твае адсутнасці, але калі б зацеміў і ўспомніў, што ты зламала ягоную волю, не было б ужо для цябе ратунку. Хадзі, Лігія… Ці чуеш гоман у доме? Сонца зніжаецца, і госці зараз пачнуць збірацца.

— Праўду кажаш, Актэ, — вырашае Лігія, — пайду за тваёй радай.

Колькі ў гэтай дэцызыі было жадання спаткацца з Вініціем і Пятроніем, колькі жаночай цікавасці, каб раз у жыцці пабачыць такі банкет, а на ім цэзара, двор, слаўную Папею ды іншыя красуні і ўвесь той нечуваны сплендор, пра які цуды расказвалі ў Рыме, сама Лігія не магла расцеміць. Але Актэ мела рацыю, дзяўчына гэта ведала добра. Трэба было йсці, і калі мус ды проста розум падмацавалі пакусу, перастала вагацца.

Актэ завяла яе тады да свайго ўнктуарыюма, каб прыхарашыцца, а хоць у цэзара багата было нявольніц, дый Актэ іх даволі мела для асабістае прыслугі, то праз спагаду да дзяўчыны, краса й нявіннасць якое хапілі яе за сэрца, вырашыла ўбраць яе сама. І зараз паказалася, што ў маладое грэчанкі, паміма ейнае журлівасці й лектуры лістоў Паўла з Тарсу, уцалела шчэ многа гэлінскае душы, да якое краса цела прамаўляла мацней, чым усё на свеце. Распрануўшы Лігію, ахапіўшы вокам ейную фігуру, лёгкую, гладкую, ну проста вылітую з перламутру й ружы, аж крыкнула ад захопнага подзіву і, адступіўшы некалькі крокаў, песціла замілаваным вокам гэную чароўную постаць вясны.

— Лігія! — адазвалася ўрэшце. — Ты ж у сто разоў прыгажэйшая за Папею!

Але дзяўчына, узгадаваная ў суровым доме Пампоніі, дзе сціпласць забавязвала жанчын, нат калі былі сам-насам толькі, — стаяла цудная, бы цудны сон, гарманійная, моў твор Праксытэлеса ці як песня; але стрывожаная, ад сарамлівасці румяная, стуліўшы калені, рукамі засланяючы грудкі й спусціўшы вочанькі. Раптам падняла рашучым рухам рукі, выняла шпількі з валасоў і ў адной хвіліне, сцяпянуўшы галавою, моў плашчом, пакрылася імі.

Актэ, падыйшоўшы й дакрануўшыся да ейных цёмных локаў, далей захаплялася: — Ах, што за валасы!.. Не трэ ім залатое пудры, яны самі на закрутках залацяцца… Ледзь дадам хіба толькі ім залатога полыску, але лёгка, лягонька, каб прасвятлялі іх касулькі… Чароўны, не йначай, ваш край Лігаў, дзе такія чаруні родзяцца!

— Я не памятаю яго, — адказала Лігія, — толькі расказваў Урсус, што ў нас лясы, лясы і лясы.

— А ў лясох кветкі цвітуць, — дасказала Актэ, мачаючы далоні ў вазе з вервенай ды змочваючы ёю валасы Лігіі.

Скончыўшы гэта, пачала далікатна намашчаць усё ейнае цела арабскімі алейкамі, пасля атуліла яе залацістаю мяккаю тунікай без рукавоў, на якую дасць потым снежна-белы пеплюм. Але шчэ трэ было ўчасаць валасы, дык ахінула яе тым часам шырокай хусцінай, так званай «сынтэсіс», і, пасадзіўшы на крэсле, аддала яе на хвіліну нявольніцам, наглядаючы часанне здалёк. Дзве нявольніцы пачалі адначасна накладаць на ножанькі Лігіі белыя пурпураю гафтаваныя чаравічкі, барсаючы іх накрыж тасьмамі да алебастравых костак.

Калі часанне было скончана, надзелі на яе пеплюм з уложанымі стройнымі хвалдамі, тады Актэ, прыпяўшы ёй перлы на шыі, пазалаціўшы лочкі, загадала прыбіраць сябе самую, водзячы цэлы час захопленымі вачыма за Лігіяй.

Хутка сама была гатова, і як перад галоўнаю брамай пачалі паказвацца першыя лектыкі, увайшлі абедзве ў бакавы крыптапортык, з якога відаць была галоўная брама, галярэі й панадворак усярэдзіне, акружаны калюмнадаю з нумідыйскага мармуру.

Штораз болей праходзіла людзей пад высокім люкам брамы, над якою стройная квадрыга Лізвыяша казаў бы ўносіла ў паветра Апалона й Дыяну.