Так сталася й цяпер. Тыгэлін змоўк і толькі натаваў сабе тых сенатараў і рыцараў, якія зараз акружылі Пятронія, як той падаўся ў глыбіню залі, думаючы, што пасля гэтага ён будзе напэўна першым улюбенцам цэзара.

А Пятроні выйшаў з палацу ды пайшоў да Вініція і, расказаўшы яму здарэнне з цэзарам і Тыгэлінам, кажа: — Не толькі адвярнуў небяспеку ад Аўла Плаўцыя і Пампоніі, але й ад нас абодвых ды ад Лігіі, якое не будуць шукаць хоць бы й дзеля таго, што я набухторыў тую рудабародую малпу, каб ехаць у Анцыюм, а адтуль у Неапаль або ў Байя. І паедзе, бо ў Рыме не смеў дагэтуль выступіць публічна ў тэатры, а ведаю, што даўно збіраецца выступіць у Неапалі. Пасля думае аб Грэцыі, дзе маніцца спяваць ува ўсіх важнейшых гарадох, а ў канцы з ахвяраванымі праз «грэкулаў» вянкамі трыўмфальна вярнуцца ў Рым. Праз гэты час мы магчымем свабодна шукаць Лігію ды схаваць яе бяспечна. А што ж?

Ці нашага паважанага філёзафа не было?

— Твой паважаны філёзаф ёсць абармотам. Не! Не было, не паказваўся дый не пакажацца болей!

— А я крыху лепш думаю калі не пра ягоную шчырасць, дык пра розум.

Ужо хіба выпусціў крыху крыві таму капшуку, дык прыйдзе, хоць бы па тое, каб атрымаць шанц зрабіць гэта другі раз.

— Хай сцеражэцца, каб яму не спусціў крыві!

— Не рабі гэтага, стрымайся, пакуль аб ашуканстве не ўпэўніўся. Не давай яму больш грошай, а лепш абяцай шчодрую ўзнагароду, калі прынясе табе пэўную вестку. Ці манішся рабіць што на ўласную руку?

— Два мае вызвольнікі, Німфід і Дэмас, шукаюць яе на чале шасцідзесяці людзей. Той з нявольнікаў, які знойдзе яе, мае абяцаную вольнасць.

Апрача таго выслаў я адмысловых на ўсе дарогі з Рыму, каб выпытвалі ў гасподах пра ліга й дзяўчыну. Сам абягаў горад днём і ноччу, спадзеючыся шчаслівага тропу.

— Як толькі што-небудзь даведаешся, дай мне знаць, бо я мушу ехаць да Анцыюма.

— Добра.

— А калі каторае-небудзь раніцы, прачнуўшыся, скажаш сабе, што для аднае дзяўчыны не варта грызціся ды столькі турбавацца, дык прыязджай у Анцыюм. Там хопіць і жанчын, і ўцехаў.

Вініць пачаў бегаць хуткімі сягнямі сюды-туды, а Пятроні глядзеў на яго праз хвіліну, пасля кажа: — Скажы мне шчыра — не як агняхват, самадур, але як чалавек разважны, які адказвае шчыраму прыяцелю: ці табе заўсёды аднолькава расходзіцца пра гэную Лігію?

Вініць на хвіліну спыніўся і зірнуў так на Пятронія, як бы яго перад гэтым не бачыў, ды зноў пачаў хадзіць. Бачна было, што выбух у сабе душыць. Урэшце, з пачуцця немачы, з жалю, гневу й непераможнае тугі набеглі яму дзве слязы, якія прамовілі да Пятронія мацней, чым найкрасамоўнейшыя словы.

Дык, падумаўшы хвіліну, Пятроні кажа: — Свет на сабе трымае не Атлант, але жанчына, і часам забаўляецца ім, бы шпурляком.

— Так! — пацвердзіў Вініць.

І пачалі развітвацца. Але ў той жа хвіліне нявольнік далажыў, што ў сенцах чакае Хілон Хіланід і просіць пабачыцца.

Вініць загадаў упусціць яго зараз жа, а Пятроні сказаў: — А што! Не казаў я табе! На Геркулеса! Будзь толькі спакойным, бо інакш ён табою заўладае, не ты ім.

— Чэсць і прывітанне шляхотнаму трыбуну і табе, спадару! — кажа, уваходзячы, Хілон. — Хай шчасцю вашаму дараўняе слава, ды хай абяжыць яна цэлы свет ад стаўпоў Геркулеса аж па граніцы Аршацыдаў!

— Вітаем правадаўцу мудрасці й цноты! — адказаў Пятроні. А Вініць пытае, крывячы нібыта спакойнага: — Што нясеш?

— Першы раз я прынёс табе надзею, спадару, а цяпер прыношу пэўнасць, што дзявіца будзе знойдзена.

— Гэта знача, што дагэтуль яшчэ яе не знайшоў?

— Але, спадару, затое ведаю, што абазначае знак, які табе напісала, ведаю, хто яе адбіў, і ведаю, між якімі вернікамі трэ яе шукаць.

Вініць хацеў усхапіцца з крэсла, на якім сядзеў, але Пятроні спыніў яго і, звяртаючыся да Хілона, кажа: — Гавары далей!

— Ці ты зусім пэўны, спадару, што дзяўчына табе намалявала рыбу на пяску?

— Так! — зікнуў Вініць.

— Дык, знача, яна ёсць хрысціянкай, і адбілі яе хрысціяне.

Хвіліна маўчання.

— Слухай, Хілон, — адзываецца ўрэшце Пятроні, — мой сваяк падрыхтаваў табе за знаход красуні ладную колькасць грошай, але й не меншую колькасць розаг, калі асмелішся яго ашукваць. У першым выпадку купіш не аднаго, але трох пісцоў, у другім — філязофія ўсіх мудрацоў з дадаткам твае собскае не будзе табе гаючаю масцяй.

— Дзяўчына ёсць хрысціянкай, спадару! — адазваўся грэк.

— Падумай, Хілон, ты чалавек не дурны! Ведаем, што Юнія Сылана з Кальвіяй Крыспінілай абвінавачвалі Пампонію Грэцыну, што верыць у хрысціянскі забабон, але ведаем таксама, што дамовы суд апраўдаў яе ад гэтага закіду. Няўжо ты хацеў бы яго зноў уздымаць? Няўжо манішся нам уталкоўваць, што Пампонія, а разам з ёю і Лігія могуць належаць да непрыяцеляў роду чалавечага, да затрувальнікаў фантанаў і студняў, да паклоннікаў аслінай галаве, да дзецябойцаў і найагіднейшых распуснікаў?