Гаварыў, трымаючы высока голаў, голасам станоўкім, але быў, аднак, расчулены, і ногі пад паласатаю накідкаю дрыжалі, а як па словах ягоных настала маўчанне, пачаў гаварыць далей, як бы маніўся ўпярэдзіць непамысны адказ: — Ведамы мне перашкоды, але кахаю яе, даражэй мне яна за ўласныя вочы, і хоць я яшчэ не хрысціянін, непрыяцелем не буду ні вашым, ні Хрыстовым. Хачу перад вамі быць у праўдзе, каб маглі мне верыць. Гавару вам праўду, хоць магу гэта прыплаціць жыццём. Іншы сказаў бы мо: «Ахрысцеце мяне!» — я кажу: «Асвяцеце мяне!» Веру, што Хрыстус уваскрос, бо аб гэтым сведчаць людзі, якія жывуць праўдай, якія бачылі Яго па смерці. Веру, бо сам бачыў, як вашая навука плодзіць цноту, справядлівасць і міласэрнасць, а не злачынства, за якое вас чэрняць. Мала яе дагэтуль пазнаў. Балазе ад вас, з вашых учынкаў, балазе ад Лігіі ды з гутарак з вамі. Адыж, кажу вам: і ўва мне штосьці яна ўжо змяніла. Трымаў я даўней у жалезнай руцэ маю службу — цяпер не магу. Не ведаў літасці — цяпер ведаю. Раскашаваўся распустаю — цяпер уцякаю з ставу Агрыпы, бо ўва мне сэрца бурылася ад абрыды. Даўней верыў у нахабства — сяння яго выракаюся. Паверце, сам сябе не пазнаю, абрыдлі мне банкеты, абрыдла віно, песні, вянкі й цытры, абрыдзеў двор цэзара, і нагасць балаўніц, і ўсе буянствы.

А як уяўлю сабе, што Лігія бы снег у гарах, дык тым больш яе кахаю; а як падумаю, што навука ваша робіць яе такою, дык мілую і гэну навуку і жадаю яе! Але ж не разумею яе, не ведаю, ці магчыму ёю жыць, ці стрывае яе мая ўдача, дык і жыву ў няпэўнасці й пакутах, не раўнуючы як у цямніцы.

Тут бровы яму насупіліся болем, зачырванеўся твар, гаварыў далей нервова, з большым уздымам: — Бачыце! Пакутую з кахання і змуроку. Казалі мне, што ў вашай навуцы не астоіцца ні жыццё, ні людская радасць, ні шчасце, ні права, ні парадак, ні ўлада, ні рымскае валадарства, няўжо гэта так? Казалі мне, што вы шалёныя людзі; скажэце, што прыносіце нам? Ці каханне ёсць грахом? Ці адчуванне радасці ёсць грахом? Ці жаданне шчасця ёсць грахом? Ці вы — непрыяцелі жыцця? Ці хрысціянін мусіць быць абавязкова жабраком? Ці канчаткова мушу выракацца Лігіі? Якая ваша праўда? Учынкі вашы і словы празрыстыя, бы крынічная вада, але якое ж дно тае вады? Бачыце хіба маю шчырасць.

Разжанеце туман! Бо мне казалі яшчэ й тое: «Грэцыя стварыла мудрасць і красу, Рым — моц, а яны што прыносяць?» Дык скажэце, што прыносіце?

Калі за дзвярыма вашымі ёсць яснасць, дык адчынеце мне.

— Прыносім любоў, — адказаў Пётр.

А Павал з Тарсу дадаў: — Калі б гаварыў мовамі людскімі й анёльскімі, а любові б не меў, быў бы як медзь бразготная… Расчулілася сэрца старога Апостала над душою ў пакутах, якая, моў птушына, замкнёная ў клетцы, рвалася на паветра й сонца, дык выцягнуў да Вініція рукі й сказаў: — Хто стукае, адчыніцца яму, і ласка Госпадава ёсць над табою, дык багаслаўляю цябе, тваю душу ды тваё каханне ў імя Збавіцеля свету.

Вініць, які й без таго быў пад уражаннем, пачуўшы багаславенства, падскочыў да Пятра, і вось сталася рэч нявіданая: нашчадак гордых квірытаў, які нядаўна не прызнаваў чужынца за чалавека, хапіў рукі старога галілейчыка й пачаў з удзячнасцю цалаваць.

Уцешыўся й Пётр, бо зразумеў, што ягонае зерне зноў упала на адзін загон больш, што ягоная рыбацкая сець загарнула зноў адною душою больш.

Прысутныя, не менш уцешаныя гэным яўным знакам пашаны для Божага Апостала, адазваліся ў адзін голас: — Хвала Табе, Божа, на небе!

Вініць устаў з распрамененым абліччам і гавора: — Шчасце, бачу, жыць можа між вамі, бо чуюся шчаслівы і думаю таксама, пераканаеце мяне і ў іншых справах. Але мушу сказаць вам, што станецца гэта не ў Рыме; цэзар едзе да Анцыюма, а я мушу з ім, бо маю загад. Ведаеце ж: не паслухаць — гэта смерць. Але, калі ласка, едзьце са мною і будзеце вучыць мяне вашай праўды. Беспячней там будзе вам, як мне, у тым вялікім натаўпе людзей магчымеце навучаць пры самым двары цэзара. Актэ, кажуць, ёсць хрысціянкай, а між прэторыянамі ёсць хрысціяне, я сам бачыў, як ваяк станавіўся перад табою, Пётра, на калені ля Намэнтанскае брамы. У Анцыюме маю віллу, у якой будзем збірацца, і пад бокам Нэрона слухацімем вашае навукі. Казаў мне Глаўк, што вы для аднэй душы гатовы йсці на канец свету, дык зрабеце гэта для мяне, як для тых, для якіх прыйшлі сюды з Юдэі, зрабеце, не пакідайце душы мае.

Яны, чуючы гэта, пачалі нарайвацца, з радасцю згадваючы пра трыумф свае навукі ды значэнне, якое меціме для паганскага свету вера аўгустыяніна й нашчадка аднаго з найстарэйшых рымскіх родаў. Гатовы былі сапраўды йсці для аднае людское душы на край свету, дый ад смерці Вучыцеля больш нічога й не рабілі, дык адмоўны адказ нат і праз думку ім не прайшоў. Але Пётр быў пад гэну пару пастырам усяе масы, дык ехаць не мог, а вось Павал, які нядаўна быў у Арыцыі і ў Фрэгеле, а выбіраўся зноў у далёкую дарогу на ўсход, каб адведаць тамтэйшыя касцёлы ды ажывіць іх новым духам веры, згадзіўся ехаць з маладым трыбунам да Анцыюма, бо адтуль лягчэй было пусціцца ў Грэцыю.

Вініць хоць быў сумны, што Пётр, да якога чуў такую ўдзячнасць, не магчыме таварышыць, падзякаваў, аднак, ветліва і звярнуўся да старога Апостала з просьбай.

— Ведаючы кватэру Лігіі, — кажа, — мог бы я сам пайсці да яе і спытаць, як прыстоіць, ці захоча быць маёй сужаніцай, калі я стану хрысціянінам, але лепей прасіць цябе, Апостале: дазволь мне пабачыцца з ёю або ўвядзі мяне да яе. Не ведаю, як доўга мне прыйдзецца быць у Анцыюме, і памятайце, што пры цэзары ніхто ня ёсць пэўны заўтрашняга дня. Ужо й Пятроні мне казаў, што не меціму тамака бяспечнасці. Дык хай хоць перад тым пабачуся з ёю, хай нацешу ёю вочы й папытаю: ці мне зло даруе і ці дабро са мною падзеліць.

Апостал Пётр ласкава ўсміхнуўся й сказаў: — А хто ж бы табе належнае радасці забараняў, мой сыне!

Вініць зноў нахіліўся да ягоных рук, не мог ужо цалкам расчуленага сэрца ўстрымаць, а Апостал, песліва дакрануўшыся да ягонага твару, кажа: — Ды ты цэзара не бойся, бо запэўніваю цябе: волас з галавы тваёй не спадзе.

Пасля выслаў Мырыям па Лігію, загадваючы ёй, каб не казала, каго між імі застане, каб і красуні тым большую зрабіць радасць. Было недалёка, дык цераз нядоўгую часіну прысутныя ў каморы ўгледзелі між міртамі агароду Мырыям, што вяла пад руку Лігію.