Шляхта за сьпіной сівавусага ўхвальна загула.

Лаўрын пасьміхнуўся ў вусы. Бач, вадзіцца ўздумалі... Але заядацца не выпадала. Рожа быў стары ваяка, пры княскім двары за трыццаць гадоў нагледзеўся ўсялякага... Уменьне весьці перамовы ня менш важна, чым жалезная пальчатка на руцэ, якой трымаеш цяжкі меч. Рожа нясьпешна зьлез з каня – хай бачаць, што ён ня вораг. Але прыніжацца таксама нельга – стопчуць адразу.

— Хіба ў Старавежску гэтак прынята вітаць гасьцей? – цяпер голас новага войта гучаў мякка, як поступ коткі, што падбіраецца да птаха. – Вялікі Князь хоча дапамагчы вашаму гораду ў бядзе. У яго няма інакшых мэтаў.

Хрыплы сьмех блазна Карэйвы парушыў урачыстасьць словаў.

— Хе-хе-хе! Схіліце хвост ды пад мост, ягамосьці! Важныя ў вас госьці! Паздароў, Божа, паноў, што няма ні коней, ні кароў, адныя мігдалы нябёсныя, дый тыя зямлёй пахнуць. А мы вам пернікаў прывезьлі. Смачныя, княскія! Хе-хе-хе!

Новы войт злосна зірнуў на блазна – што з дурня возьмеш.

— Мне загадана ягонай мосьцю ўсяляк ратаваць і адбудоўваць горад, спрыяць, каб ён зноў насяляўся і гандляваў, і прымнажаў славу княства.

— І пастаўляў князю вояў для патрэбных толькі яму звадак! – выкрыкнуў сінявокі рыцар. – І аддаваў на княскі суд, хто князю ня ўгодзіць! У халопы месьцічаў запішаце.

— Магдэборгскае права ў нас ніхто не забярэ! – крыкнуў стары шляхціц.

– А навошта князь свайго біскупа прысылаў? — азваўся яшчэ адзін. — Мы не папісты! Гэта толькі князь можа веры мяняць, як вужака – скуру. Ганьба!

Рожа нават брывом не зварухнуў на дзёрзкасьць. Яшчэ ня час. Між тым дзесьці ў канцы вуліцы пачуліся радасныя выкрыкі. Лаўрын задаволена пасьміхнуўся, нават не азіраючыся, ведаў: гараджане ўбачылі абоз, які ехаў за войскам – калёсы, гружаныя мяхамі з зернем, бочкамі з медавухай... Цяпер горад адданы князю. І фанабэрыстыя шляхцюкі, якіх абышла сваёй увагай нават сьмерць, застануцца пры сваіх крыўдах і без усялякае моцы. Такія ёсьцека ў кожным горадзе, які належыць князю. Гэта нават добра – вось яны, гарладзёры, крычаць, пустасловяць, а велікадушны ўладар ім даруе ад магутнасьці і справядлівасьці сваёй. І просты нямудры чалавек ведае: бяда, калі гэтыя задзіракі да ўлады дабяруцца. І яшчэ больш любіць магутнага справядлівага князя. І заўсёды ёсьць каго зьвінаваціць у нястачах і бедах дзяржавы. Услых Лаўрын прамовіў, аднак, іншае.

— Мы – адзін народ, пане-браце. Слова гонару – я буду бараніць вольнасьць Старавежску гэтак жа, як вы, панове.

— Хе-хе-хе! – зноў зайшоўся хрыплым сьмехам кручок-Карэйва, і рэхам прагучэла карканьне варон, што кружылі над пляцам, быццам чорныя багі сьмерці пяшчотных сьняжынак, якія апускаліся на горад.

Не, сапраўды, ад гэтага дурня варта пазбавіцца...

— Кожнае каліўца волі дарагое ліцьвінскаму сэрцу, — сурова прамовіў сівавусы. – Таму без супраціву ня вытапчацца ніводнае. Чаму дасланы князем лекар Бернацоні не пускае нас да ратушы?

— Італіец – вядзьмак! – выкрыкнуў нехта са старавежцаў. — Гэта з-за яго пачаўся шал! Ён д’ябальскія скрынкі сюды прывёз!

Пан Ляскевіч падняў руку і спыніў крыкі, што ўсчаліся пры адной згадцы пра лекара.

— Мы ня можам зьвінаваціць пана лекара ў нашых пакутах, бо доказаў ня маем. Мы ведаем толькі, што апошнім часам пан Бернацоні выратаваў шмат хворых, што міласэрна адведваў дамы, пазначаныя сьмерцю, куды шмат хто не насьмеліўся б занесьці і кроплі вады ці кавалка хлеба нават дзеля выратаваньня ўласнае душы. Але выявілася, што лекар гвалтам трымае ў вежы дзяўчыну... Магчыма, гэта мая дачка Анэта.

Голас Ляскевіча здрыгануўся. Рожа недаверліва хмыкнуў.

— Адкуль такія зьвесткі?

— Пан Багуслаў Радчыц бачыў дзяўчыну ў вакне ратушы.

Сінявокі шляхціц ступіў наперад.

— Гэта была яна, Анэта! Мая нявеста! Я пазнаў бы яе нават тады, калі б яна ператварылася ў аблачыну ці ў птушку!

Рожа прымірэнча падняў далоні.

— Добра, добра, не гарачыцеся, пане-браце! Тут зьясаваць патрэбна. Што за дзяўчына, ці сваёй воляй там, ці ёсьць яна ўвогуле... Вядома, гвалт над паненкай – ганьба. Князь такога не даруе. Калі лекар у падобным вінаваты – адкажа горлам. Будзеце мець ягоную галаву на палі. А пакуль прашу ягамосьцяў саступіць дарогу.

— Мы пойдзем з вамі ў ратушу! – гэта крыкнуў Багуслаў. Рожа, не сьпяшаючыся, сеў на каня і толькі тады адказаў, амаль ласкава, як несьвядомым дзецям тлумачаць, чаму нельга хадзіць далёка ў лес.

— На жаль, пакуль не прыбудуць у Старавежск мошчы сьвятога пакутніка Віта, пакуль на пляцы наш шаноўны біскуп ня зладзіць чын выгнаньня шатана, пакуль ня пройдзе хросны ход вакол ратушы ды ўсяго горада, — Вялікі князь загадаў нікога са старавежцаў на пляц не пускаць. Каб не ўзбудзілася зноў шаленства. Так, панове, падумайце самі, што, калі вы зноў паляціце карагодам? Вы ж маглі падхапіць тое насланьнё! Наблізіцеся да вежы, тут вас мара і апануе.

— Хе-хе-хе! І будуць панове скакаць, скакаць, таньчыць, як лялечкі на вяровачках...— пранізьлівым голасам пракрычаў Карэйва. Старавежскія шляхцюкі, амаль усе, апусьцілі вочы, згодна заківалі, і застарэлы страх лёг ценем на іхнія твары. Як лёгка кіраваць тымі, хто аднойчы сьмяротна спалохаўся. Малады Радчыц і сівавусы Ляскевіч яшчэ нешта крычалі, абураліся, але соцкі Баркун падаў знак, і старавежцаў ветліва, але рашуча адсунулі ўбок. Частка княскіх вояў засталася, каб узмацніць ахову, а новы войт са сьвітай рушыў да вежы, над якой усё яшчэ лунаў сьцяг незалежнага горада – са срэбным коньнікам на барвова-белым полі.