Сям'я Лёвеншольдаў была пераканана ў тым, што варта толькі вечарам пайсці з залы, як ёю тут жа завалодае Генерал, і што яго абавязкова знайшлі б там, калі б хто-небудзь адважыўся зайсці. Лёвеншольды ніколькі не пярэчылі, каб ён там знаходзіўся. Дзяўчына Спак нават лічыла, што дамачадцы нямала радаваліся, думаючы аб тым, што іхні беспрытульны продак мог спакойна пабыць у цёплай і ўтульнай зале.

Калі Генерал перабіраўся ў залу, яму падабалася, што яна прыбраная і прыведзеная ў парадак. Кожны вечар аканомка бачыла, як баранэсы з дочкамі складвалі сваё рукадзелле і бралі яго з сабой: калаўроты і пяльцы для вышывання таксама выносілі ў іншы пакой. На падлозе не пакідалі нават абрыўка ніткі.

Дзяўчына Спак, якая спала ў каморцы побач з залай, прачнулася аднойчы ноччу таму, што нейкі прадмет гучна стукнуўся аб сценку, каля якой стаяў яе ложак, а потым скаціўся на падлогу. Не паспела яна апамятацца, як зноў пачуўся стук і зноў штосьці пакацілася па падлозе, а потым усё паўтарылася яшчэ двойчы.

— Госпадзі Божа мой, што гэта ён там задумаў? — уздыхнула аканомка, таму што адразу зразумела, хто віноўнік усёй гэтай сумятні.

Так, суседства з ім было зусім не з прыемных. Усю ноч напралёт яна ляжала, абліваючыся халодным потам і баючыся, што прывід Генерала зойдзе і пачне яе душыць.

Калі раніцай яна пайшла ў залу паглядзець, што там здарылася, то паклікала з сабой і кухарку і пакаёўку. Але нічога там не было разбіта, не відаць было якога-небудзь беспарадку, не лічачы таго, што пасярод залы на падлозе ляжалі чатыры яблыкі. Як жа гэта яны так схібілі! Якраз напярэдадні вечарам усе, седзячы каля каміна, елі яблыкі і чатыры яблыкі пакінулі на каміннай дошцы. Ды гэта яўна не спадабалася Генералу. Дзяўчыне Спак давялося згладзіць сваю нядбайнасць бяссоннай ноччу.

З іншага боку, дзяўчына Спак ніколі на магла забыцца, як аднойчы ёй давялося сутыкнуцца з сапраўднай дружалюбнасцю Генерала.

У маёнтку Хедэбю быў званы абед з мноствам гасцей. Дзяўчына Спак стамілася ад клопатаў — мяса на ражнах, лёгкае пячэнне і паштэты ў духоўцы, кацялкі з булёнам і патэльні з падліўкай на пліце. Але і гэтага мала. Аканомцы давялося асабіста прысутнічаць у зале і наглядаць за тым, як накрываюць стол; ёй давялося прыняць серабро, якое ўласнаручна выдала па падліку баранэса. Патурбавалася яна і аб тым, каб віно і піва дасталі са склепа і каб уставілі свечкі ў люстры. Калі ж яшчэ ўзяць пад увагу, што кухня ў Хедэбю знаходзілася ў аддаленым флігелі і, каб патрапіць туды, трэба было бегчы цераз увесь двор, што з-за гэтага ўрачыстага выпадку кухня была бітком набіта прышлымі, да таго ж і нявопытнымі слугамі, то можна сабе ўявіць, што кіраваць усім гэтым павінен быў чалавек умелы.

Але ўсё ішло без сучка, без задзірынкі, як і належала таму быць. На бакалах не было ні плямкі, а ў паштэтах нясвежых вантробаў, піва пенілася, булён быў у меру прыпраўлены, а кава ў меру моцная. Дзяўчына Спак змагла паказаць, на што яна здатная, і сама баранэса, адпускаючы ёй кампліменты, сказала, што лепш і быць не магло.

Аднак тут аканомку напаткаў жахлівы і нечакавы ўдар. Збіраючыся вярнуць баранэсе серабро, яна хапілася, што нестае дзвюх лыжак — сталовай і маленькай.

Усе перапалохаліся. Па тых часах нічога горшага, чым прапажа серабра, у доме здарыцца не магло. У Хедэбю пачалося ліхаманкавае хваляванне і ўсеагульная сумятня. Усе толькі і рабілі, што шукалі прапажу. Успомнілі, што нейкая старая цыганка была на кухні ў той самы дзень, калі ў Хедэбю банкетавалі, і гатовы былі ехаць у далёкія фінскія лясы [22] , каб схапіць яе. Усе сталі падазроныя і безразважныя. Гаспадыня падазравала аканомку, аканомка — служанак, служанкі — адна адну і ўвесь белы свет. То адна, то іншая прыходзіла з пачырванелымі ад слёз вачыма, бо думала, што падазраюць якраз яе ў крадзяжы гэтых дзвюх лыжак.

Гэта працягвалася некалькі дзён, аднак так нічога і не знайшлі, і дзяўчына Спак пачала адчайвацца. Яна пабывала ў свінарніку і абшукала свіное карыта з пойлам, жадаючы паглядзець, ці не трапілі туды лыжкі. Яна крадком прабралася на гарышча, дзе служанкі трымалі сваё адзенне, і тайком перакапала іх маленькія куфэркі. Усё было марна, і дзе шукаць яшчэ — не ведала. Аканомка заўважыла, што баранэса з усімі дамачадцамі падазраюць яе, нетутэйшую. Дзяўчына разумела, што яе звольняць з пасады, калі не адмовіцца сама.

Схіліўшыся над плітой, дзяўчына Спак стаяла на кухні і плакала так горка, што слёзы яе капалі ўніз і шыпелі на гарачай пліце. Раптам яна адчула, што ёй трэба павярнуцца. Так яна і зрабіла і нечакана ўбачыла, што каля сцяны стаіць Генерал, паказваючы рукой на паліцу, якая была прыладжана так высока і так нязручна, што нікому ніколі не прыходзіла ў галаву класці туды што-небудзь.

Генерал знік, як і заўсёды, у той самы момант, калі і з'явіўся, але дзяўчына Спак вырашыла праверыць яго падказку. Выцягнуўшы з кладоўкі лесвіцу, яна прыставіла яе да паліцы, узлезла на самы верх, працягнула руку і намацала старую пасудную анучу. Ды ў гэту брудную анучу былі загорнуты абедзве сярэбраныя лыжкі.

Як яны туды трапілі? Безумоўна, гэта здарылася без чыйго-небудзь ведама і намеру. У неверагоднай сумятні на такім банкеце магло здарыцца ўсё, што хочаш. Анучу зашпурнулі на паліцу, напэўна таму, што яна трапіла пад ногі, а сярэбраныя лыжкі апынуліся там разам з ёю, прычым ніхто гэтага не заўважыў.

Але цяпер яны зноўку знайшліся, і дзяўчына Спак, ззяючы ад шчасця, аднесла іх баранэсе і па-ранейшаму стала яе правай рукой і памочніцай.

Няма ліха без дабра. Вярнуўшыся дамоў вясной, малады барон Адрыян пачуў тое, што Генерал выказаў дзяўчыне Спак сваю нечуваную прыхільнасць; і Адрыян адразу ж пачаў адносіцца да яе з асаблівай увагай. Ён вельмі часта наведваўся да яе ў буфетную ці на кухню. То ён з'яўляўся пад маркай, што яму неабходна новая леска для вуды, то казаў, што яго прывабіў прыемны пах толькі што спечаных булачак. Пры гэтым ён заўсёды пераводзіў размову на прадметы незвычайныя. Ён схіляў аканомку расказваць яму гісторыі аб прывідах, якія вадзіліся ў багатых сёрмландскіх маёнтках, такіх, як Юліта, Эрыксберг, жадаючы выведаць, якое ў яе меркаванне аб гэтым.