Шрифт:
Вагнер
Мне, пане доктар, не на шкоду Вандроўкі нашыя пяшком; Але, на вашым месцы, зроду Не знаўся б з грубым мужыком. Варожыя іх песні, танцы, Іх скрыпкі, кеглі, карагод; Як чэрці ў пекле галадранцы, А вы мне кажаце — народ!Сяляне (пад ліпаю; песні, гулянка)
На фэст прыбраўся раз пастух: Надзеў каптан і капялюх — Апошні шык, дый годзе! Пад ліпаю людзей-людзей!.. Музыкі, смех — аж дол гудзе! А смык той чортам ходзе! Вух-ха! Юх-ха! Вух-ха! І га-га-га! Хлапчына ў гурт бачком-бачком — І дзеўку злёгку плечуком Штурхель! — а сам не лысы. Яна зірнула строга: «Ах! А каб ты скіс, а каб ты спрах! Не адварочвай пысы!» Вух-ха! Юх-ха! Вух-ха! І ого-го! Адразу спетрыў спрытны зух, Пад пахі дзеўку, скок — у круг! І — дайце ж рады пары! Гараць іх шчокі, нібы мак, Рука ў руцэ — агонь юнак! …Сукенкі, локці, твары… Вух-ха! Юх-ха! Вух-ха! І гы-гы-гы! «Вам толькі б грэцца ля спадніц, Я знаю вас — шукай дурніц! Чаго тут заляцацца!» Ён ціха ўбок! — пад струнны зык — Ад ліпы, смеху і музык! А ўподручкі з ім… цаца! Вух-ха! Юх-ха! Вух-ха! І хі-хі-хі!Стары селянін
Пан доктар, вы вучоны муж,— Тым болей радуемся мы, Што не пагрэбавалі зноў Прыйсці да нашае гурмы. Найлепшы кубак падаём: І асвяжальны наш напой Няхай патоліць смагу вам, Няхай у сэрца лье спакой,— І кропель колькі ў гэтым шкле, Хай столькі дзён вам бог пашле!Фаўст
За гонар дзякую. Я п’ю За вашу дружную сям’ю.Людзі збіраюцца навокал яго.
Стары селянін
Дальбог, мы рады ад душы, Што вы прыйшлі ў святочны час, Хоць, праўда, і ў благія дні Наведвалі вы часта нас! Нямала тут стаіць людзей, Якім калісь жыццё збярог Нябожчык бацька ваш, калі Прагнаць паморак дапамог; Яшчэ тады, бывала, з ім Хадзіў да хворых і юнак! Ах, колькі згінула ў той час,— Вас бараніў гасподзь, аднак. З нягод ліхіх, цяжкіх вы цэлы выйшлі, Збярог збавіцеля збавіцель вышні.Усе
Няхай здароўе ваша, пане, Зарукай дапамогі стане!Фаўст
Маліцеся Таму, які ўгары! — За веды, розум і дары!(Ідзе з Вагнерам далей.)
Вагнер
Што адчуваеце вы, муж вялікі, Калі вітаюць вас натоўпу крыкі? Шчаслівы, хто пасля ліхіх турбацый Дажыў да гэтакіх авацый! Усе бягуць, нібыта ў ліхаманцы, Таўкуцца, з любасцю на вас глядзяць, Угору шапкі скрозь ляцяць, Змаўкае скрыпка, ціхнуць танцы. Народ на шпацыры, на пагулянцы Каб трохі — у святым маленні Прад вамі стаў бы на калені.Фаўст
Давайце, дружа мой, з дарогі Мы адпачнём на тым каменні, Дзе ў пост галодны, пост убогі Я кленчыў чыста ў задуменні, З надзеяй верачы яму, Маліўся, слёзна ўзносіў рукі, Благаў, каб вызнаў нашы мукі І адагнаў ад нас чуму. Хвала натоўпу мне — дакор! Бо сэрца кажа: тая слава, Якою цешуся да гэтых пор, Мне так дасталася без права. Мой добры бацька праблукаў Каля таемнасці натуры, Свядома нішчыў дух пануры І думак строй па-свойму ткаў; Ён у кампаніі адэптаў На чорнай кухні мудраваў І ўедліва шукаў рэцэптаў, Як спрэчнае з’яднаць у сплаў. Лілея і залётнік — леў чырвоны, Вянчаныя ў купелі тут, Загнаныя ў агонь шалёны, Для шлюбнай тайнасці шукалі кут. І вось у фарбах дзіўных з’яў З рэторты юная царыца На пошасць выйшла падзівіцца.{18} Тым часам люд сабе канаў. І эліксірам тым пякельным мы Сярод лугоў, сярод тутэйшых гор Людзей лячылі ад чумы — Але атрутай не спынілі мор. І вось мяне, забойцу, славіць хор!Вагнер
Нашто ўдавацца ў смутак і змартвенне? Няўжо, выдатны муж, таго вам мала, Што вы ў свой спрыт, які жыццё паслала, Уклалі добрае сумленне? Вы ў маладосці бацьку шанавалі — Навошта ж катаваць сябе за гэта. Цяпер, калі вы сутнасць распазналі, Няхай вас іншая турбуе мэта.Фаўст
Шчаслівы, хто не выракся надзеі З балот маны зірнуць на свет! Ад вечных бед шукаем панацэі, Хоць дасягнуць не ўмеем блізкіх мэт. Аднак гадзіну шчасця і дабра Хай не азмрочыць недарэчны смутак! Глядзі, ужо вячэрняя зара Пазалаціла дахі хат і будак. Дзень згас. Скаціўся з неба сонца скрыль, Каб недзе там свяціць жыццёвым сілам. Чаму, чаму не даў, гасподзь, мне крыл, Каб мог ляцець я следам за свяцілам! У вечных промнях радасных хвілін Пабачыў бы ля ног я свет шырокі, І ззянне гор, і ціхі змрок далін, І ў срэбры й золаце аблокі. І не спынілі б мой бунтарскі чын Ні горы дзікія, ні змрок, ні скалы — І вось ужо блакіт ласкавы Марскую песціць далячынь… Сышоў магутны бог з нябёс у край імглісты. Мая мацнее прага, знішчыўшы жуду,— Спяшаюся, каб піць прамень вячысты, Пакінуў ноч і ў новы дзень іду, У ззянні зор пад гоман хваль чароўных. Як мара, мой прыгожы сон! Але, на жаль, На крылах плоцкіх чалавеку ўдаль Плыць нельга з духамі на роўных. Такі ўжо род наш чалавечы, Што мы імкнёмся ўгору без прынук, Калі над намі, знікнуўшы ў сінечы, Рулады звонкія вядзе жаўрук, Калі над стромымі гарамі Арлы лунаюць і калі Па-над палямі і марамі Ляцяць у вырай жураўлі.Вагнер
І я, бывае, ў роспач упадаю — Але такіх дзівосных думак не прымаю. Абрыдне лес і луг, мне з імі цяжка ўжыцца, І не зайздросны мне ў палёце птах, Затое ж як чаруе кніжная паліца — Гартаць старонкі, корпацца ў тамах! Зімовай ночы мала мне, калі шукаю, І млосць такая ў целе, галаве; А то стары пергамент раскапаю — І літарка да літаркі плыве.Фаўст
Адным парывам ты жывеш заўжды. О, каб мне толькі той бяды! Ах, дзве душы ў грудзях зацяты бой Вядуць і варагуюць між сабой. Адна ўсё млее ад пажады, Трымаецца за свет зямны, Другая больш імкнецца да прынады З тых сфер, куды ідуць з труны. Калі, о духі, ёсць вы, — ёсць і лад, Калі між небам і зямлёй ляціце, Прыйдзіце з залатых сваіх палат І прэч мяне ў стракаты свет нясіце! О, каб мой плашч быў падуладны чарам І каб памчаў мяне ў нязнаны край, Другой адзежыны не ўзяў бы дарам — Не трэба мне і царскі гарнастай.