Акудовіч Валянцін
Шрифт:
– - Удвох прамінаць жыццё хутчэй, а калі ёсць дзеці, дык яго нават не хапае, каб перарабіць усе справы,-- кажа яна.
– - Можа яно і так,-- пагаджаецца ён і высоўваецца з-пад коўдры, каб адхінуць фіранку ды зазірнуць у вочы халоднай беспрытульнасці.
Аднойчы ён адшукаў рыдлёўку і спыніўся ля гурбы ламачча, скіданай на падворку з кавалкаў дошак, шыферу, бітай цэглы і ўсялякага такога іншага…
Недзе тут была студня, якую ў сваю пару выкапаў яго бацька.
Вясна толькі пачыналася і са споду друз быў прыхоплены лёдам.
Затое ў мяне будзе свая вада і сюды будзе хадзіць за вадой жанчына,-- суцешыў сябе чалавек, каб не шкадаваць поту.
Выслабаніўшы ад непатрэбшчыны верхнюю кадку, ён апрастаў святлу шлях і зазірнуў у тхло прадоння.
Дно студні было забруджанае розным смеццем, паўзверх якога выцягнуўся мёртвы шчур.
– - Ну як ты там?—запытаўся чалавек у студні.
– - Гібею!—рэхам, даўжынёй у пятнаццаць кадак, адгукнулася студня.
– - Пачакай трохі, пацяплее і я выкіну бруд.
– - А ты не забудзешся?
– - Калі запынюся тут, дык не забудуся.
– - На халеру табе кудысьці цягнуцца. Хіба дзе знойдзеш саладзейшую ваду?
Ён нічога не адказаў. Усцягнуў дубовую накрыўку на кадку, але і праз накрыўку пачуў:
– - Глядзі, ты абяцаўся.
Абяцанкі цацанкі, а дурню радасць, раптам са злосцю падумаў ён і адкінуў ў бок рыдлёўку.
У дарозе ён прызвычаіўся быць нікому не патрэбным і пакрысе навучыўся жыць, каб і яму ніхто не быў патрэбны. А тут на яго кідаліся з усіх бакоў, як сабакі на голую лытку. І яму зайздросна ўспомнілася воля, зорная адзінота і яшчэ нешта, што не мела зграбнага слова, але было самым істотным у таямнічым пакліканні шляху. Той, хто збірае пыл дарог, ведае, што гэта такое.
Дарогі падсохлі і аднойчы на золку ў адтуліну замка знаёмым посвістам паклікаў вецер. Чалавек ўхапіўся за голае плячо жанчыны.
Тады вецер нахабна паляпаў у шыбу.
– - Сціхні, прыблуда. Людзей пабудзіш,-- злосна цыкнула вакно.
Але хіба слова ўтаймуе вецер?
– - Фіранкі хай застануцца,-- папрасіў ён жанчыну, апрануўся і выйшаў на падворак.
– - Вецер свішча, камні маўчаць. Хто з табой будзе размаўляць?—запытаўся ганак.
– - Ты абяцаўся,-- папракнула студня.
Ён зайшоў у хлеў.
– - Пайду,-- сказаў варштату.
– - Хада – гэта не работа,-- паўтарыўся варштат.
На кухні, куды ён вярнуўся, каб прысесці на дарогу, жанчына сказала:
– - Вецер умее задзіраць спадніцы дзяўчатам, але ці атуліць ён цябе на ноч?
– - Навошта табе глытаць пыл?
– - ужо на вуліцы запытаўся сусед.-- Сядай у вазок і паляцім разам. А на вячэру вернемся да хаты.
– - Сапраўды,-- падахвоціла жанчына.—Я нараблю галушак.
Мужчына даслухаў і выйшаў за брамку. Аднак далей ногі пачалі блытацца. Ён азірнуўся і ўбачыў, як цень ушчаперыўся ў штыкеціну.
– - А табе якая справа?!-- гыркнуў ён і пайшоў шпарчэй.
Цень выцягнуўся ляйчынай і яшчэ нейкі час марудзіў хаду, але потым у сярэдзіне пэнкнуў -- і чалавек зваліўся тварам у першы веснавы пыл.
Ён хварэў нейкі час на беспрытомнасць і жанчына даглядала яго, як скінутае бурай птушаня. Яна брала ў рукі шытво і днямі сядзела каля ложка. І анёлкі былі тут. Спачатку яны палохаліся чужога жытла і туліліся да яе ног, але потым абвыкліся і часам ладзілі такі вэрхал, што жанчыне даводзілася кідаць працу, каб супакоіць неслухаў.
Праз нейкі тыдзень ён акрыяў, адшукаў рыдлёўку і пайшоў у сад. Следам пацягнулася валацужная зграя схуднелых за зіму катоў.
Бралася на ноч. Чорны шацёр неба ў адным месцы прахудзіўся і вецер зацыраваў дзірку поўняй.
Не было аніякага спеху і ён мог адкласці справу, але яму гэтак закарцела. Той, каго выхавала адзінота, шануе сваю парыванні.
Пад каштэляй ён спыніўся і ўтыркнуў рыдлёўку ў дзірван.
Каты паўскоквалі на рэшткі гнілога плота і пакрыўджана завуркаталі. Як толькі ён перарушыў акопваць суседняе дрэва, яны адштурхнуліся ад плота і паляцелі некуды ў бок поўні… А насустрач ім кіраваў вазок.
– - Я знайшоў яе, -- крыкнуў сусед і святочна азірнуўся на жонку. Нябожчыца паняй сядзела за яго спіной і сарамліва торгала рагі чорнай хусткі.-- Хай трохі пабудзе, а потым назад вярну.
Сусед, акрэсліўшы круг над вуліцай, прыстаў на свой падворак, а ён яшчэ доўга туліўся пад дрэвам, стомлена абапіраючыся на рыдлёўку. Затым прысланіў яе да галамня і натружана пасунуўся ў бок хаты.
Над комінам хістаўся бялёсы дым, у вокнах гарэла святло і на фіранках адбіваўся цень жанчыны, якая чакала яго вячэраць.