Акудовіч Валянцін
Шрифт:
– - Замест дроў?!
Ад такой навіны ўсе кінулі грукатаць.
– -У вялікіх гарадах столькі народу, што калі кожнаму нябожчыку аддаць па кавалку зямлі, дык не будзе дзе жыць, адно як на могілках,-- растлумачыў ён
– - Скуль столькі людзей развялося? Можа іх аднекуль прысылаюць, дзе няма месца хаваць?—загаварылі іншыя.
Але доўга гаманіць не выпадала.
– - Неўзабаве нябожчыкак прывязуць,-- патлумачылі яму на развітанне.
На могілках зноў усчаўся грукат. Вароны адразу пападалі ў неба, а на гурбы снегу асыпалася дробнае вецце. І туды асыпалася, дзе пад зямлёй і снегам ляжалі яго бацька ды маці...
Цяпер у той бок нават сцежкі не было.
Апошнім часам людзі яго мала цікавілі, але жанчыны яшчэ вабілі, бо ў чэраве не скончылася хэнць. Таму аднойчы ён не вытрываў і пагрукаў у дзьверы суседкі.
– - Я не ведаю, чаго прыйшоў,-- паспавядаўся ён.
– - Суседзі ходзяць адзін да аднаго таму, што яны суседзі.
– - Дзе вашыя дзеці?—запытаўся ён потым.
– - Яны служаць анёламі.
– - А гаспадар?
– - Парукаўся з д’яблам.
– - Я ніколі не бачыў яго на падворку.
– - Нячысцікі не любяць прыходзіць туды, дзе бываюць анёлы.
Яна сядзела за швейнай машынкай, ён прыхаваўся ў засені фіранак і глядзеў, як яе рукі лашчаць ядваб.
Рукі рабілі сваю справу, а сэрца клапацілася аб нечым іншым, бо на вуснах трымцела ледзь прыкметная ўсмешка – і яму гэта падабалася. Але увесьчас узірацца ў яе твар было няёмка і ён агледзеўся па хаце.
– - Адкуль у вас столькі цацак?
Цацкі былі на паліцах, ложку, падлозе… Не кожная крама мела столькі.
– - Часам да мяне прылятаюць анёлы,-- сказала яна, абсмактаўшы з вуснаў усмешку.--Два такія ружовенькія анёльчыкі. Яны яшчэ зусім дзеці і таму любяць бавіцца.. Я ім не толькі цацкі купляю, але і адзенне шыю. Яны ж зусім голенькія.
Яна расхінула абедзьве палавінкі шафы і стала пеоабіоаць дзіцячыя сукенкі, спадніцы, кашулі, гарнітурчыкі…
Ён пахваліў яе ўмельства і сказаў:
– - Ну то я пайду, бо раптам яны прыляцяць.
Яна паглядзела на яго з дакорам у вачах і, апусціўшы галаву, сцішана вымавіла:
– - Куды вам спяшацца? Яны пачакаюць, пакуль я застануся адна.
– - Лепей вы да мяне заходзьце,-- пашкадаваў ён яе і ўжо на ганку патлумачыў:
– - Нячысцікам няма чаго рабіць там, дзе бываюць анёлы.
Неўзабаве маразы аціхлі і пачалася адліга. У голыя вокны хаты зноў пацяклі аблокі, машыны і людзі. Ён як быццам вярнуўся на дарогу і нейкі час яго гэта цешыла… Але вечарам, калі запаліў святло, яму сталася ніякавата і ён засланіў акно ад дарогі пажухлымі газетамі.
– - Нарэшце,-- з’едліва заўважыла акно.--Не хата, а гасцінец нейкі.
– - Ты не любіш гасцей?
– - Сапраўдныя госці ў хаце здамаюць шапку…
– - І выціраюць ногі,-- дадаў за сцяной ганак.
– - А потым дастаюць з кішэні пляшку і сядаюць за стол. Ці не так?—усміхнуўся ён і паабяцаў:-- Тады будзем чакаць выхаваных гасцей.
Прыбраў стол, падмёў падлогу, змяніў на чыстую бялізну і пераслаў ложак. Затым расклаў у пліце агонь і сеў абіраць бульбу.
Не паспела бульба зварыцца, як дзьверы гукнулі:
– - Ідзі адчыняць.
Жанчына выцерла ногі аб дыванок і ў сенях ссунула хустку на шыю.
– - Я прынесла вам фіранкі,-- сказала яна.
– - А ў мяне ёсць сёе-тое да бульбы…
– - Спачатку трэба павесіць фіранкі,-- падказала яна.
Фіранкі былі квятастымі, як сонечны поплаў. Ад падваконня адразу пацягнула водарам кветак і ў падпеччы прачнуўся цвіркун.
– - Ці не занадта рана пачалася вясна? – спытала яна потым.—Каб не пабілі яе замаразкі.
Ён пабраўся яе словамі, але змаўчаў у адказ.
Утульная ноч – адзінае багацце змардаванага жыццём чалавека.
Стынуць на холадзе дрэвы, патрэскваюць апошнія вугельчыкі ў печы, а жанчына яшчэ захінае цябе коўдрай і пытаецца:
– - Ты бачыў мора?
– - Я бачыў мора.
Агорнутыя цішынёй і жалем яны маўчаць да наступнага пытання:
– - Ты забіваў людзей?
– - Я не ратаваў людзей.
Ёй карціць дазнацца пра ягоных жанчын, але яна стрымлівае сябе і адно сумна ўздыхае:
– - Калісь я таксама была вабнай.
Ён запальвае цыгарэту і кажа:
– - Для дваіх даволі адной хаты.
Яна радасна палохаецца і зноў пытае пра мінулае і далёкую старану.
– - Усюды адно і тое самае,-- распавядае ён.—І ў пустыні, і ў снягах. Ранкам узыходзіць сонца, ноччу мільгацяць зоры, днём людзі завіхаюцца, вечарам кладуцца адпачываць і звер не лішне розніцца ад чалавека, а чалавек -- ад прывіду. Аднойчы я зразумеў, што як той, так і гэты свет недзе страцілі свой сэнс, альбо яшчэ не набылі яго… І таму ніхто не мае іншай мэты, акрамя як агораць свой лапік жытва і потым назаўжды знікнуць у невараці.