Кпчлк адамдар жашы кырктан ткндн кийин сйнчн, кубанычын жоготконун сезет. Канчалык ийгилик болсо да “сйн, кубануу” кандай болоорун унута баштайт. Ал эми, кээ бири болсо тшнгндн ордуна “мен ага сйнбйм деле”– деп актануу менен здрн здр жооткотот.

знн акыбалына маани бергени болсо: “Мурда шайыр элем барган сайын жакшы нерсе болсо дагы сйнбйм го?– деп зн з та калат. Же кнмш адатка айлантып, сйнгндн ордуна башкалардын да сйнчн талкалоого салым кошот.

Албетте, андай крнштн туткуну “мен да болгом”. Мен, зм зм та калчумун. Элдер кантип сйнт? А менде эмне чн сйнч жок? Аны эмнеге сезбей калдым?– деген суроолор оюма келе берч.

Мен змдн сйнчмд кайрадан ойготуп, денемден “нурдун агымын” калыптандыруу чн кп эле убакыт талап кылынды. Ар кандай сйнрлк нерсе болсо да “мен чн – баары бир болчу”.

“Мага баары бир, оо дйн, бул дйн мен чн айырмасы жок”– деп айткан кндрм кп эле болгон. Ал убакта мага кайсыл жол менен жашоодо бара жатканым белгисиз эле. “Жашоо” деген ушундай эле болот да, деген тшнкт болгом. Адамда айлана чйрс кандай шартта жашаса, “жашоо ушундай болот”, деген тшнк калыптанат. Ошон чн кргн дйн сен чн ыгайлуудай сезилет.

Менин жашоомо болгон кз карашымды згртп, изденг тртк берген – менин “оруум” жана “коркунуч сезимим” болгон. Мурда оорууну жек крп, коркуп, капа болгон болсом, азыр ыраазы болуп, ыракмат айтып, сймн. Себеби, оорубаган болсом, ооруу эмне экенин тшнмк эмесмин, коркпосом ордумдан жылмак эмесмин, ошон чн баардыгына ыраазымын! Ошентип, ар дайым ткн жашоомо ыраазылык билдирч болдум.

“Оорубаган адам, ооруунун кадырын билбейт” деген сздн маанисин тере тшндм. Ден соолукта жашоого болооруна кзм жетти.

Кпчлк убакта кыялыма дайыма “изден, изден!”– деген сезим келч. Эми ойлосом, менин “эрким, духум, ишен сезимим” – мени жашоого трткндг мага т пайда болду.

Дененин кантип иштээрин, кандайча жашоо куралаарын тшнбгнд, албетте мындай “майда крнштр – жашоо чн э чо “байланыш, кнмдк жашоону куруучу “кыл тамырлар”, ”нур” тамырлар” экендигин жана “жашоонун маызын тзч” экендигин билмек эмесмин. Бара– бара э жнкй, кичинекей нерсеге эч кандай маани берилбеген кнмдк жашоо, бул менин эртеки, келечек жашоом экендигин тшндм.

Мына эми, змдн кыйналган кндрм мен чн аябай чо сабак, турмуштагы баа жеткис тажрыйба экендигин тшнгндн кийин, змд кнг алкап, мактап, сыйлап – жашап келдмн.

зм зм кзгг карап, эки колумду жогору ктрп “Азаматсы!” “Мен сени жакшы крм, сймн!” “Бгн мен чн дагы бир сонун кн башталды” деп змд кубандырып айтып, “жашоого” аттануучу болдум.

Эми менин айтаарым ар бир адамда знн жашоосунда болуп ткн кубанычтуу кндр кп эле болгон. Мына дал ошол кндрдн бир змд эстеп, кнг, кл чкч нерсе болгондо эле, ошол “сйнчт сезимди” эстеп кбйт. Ал эми, капачылыкты кое бер, аны з нугуна тшн тиле, ар кандай кыйынчылыктан кадамдап жеил т, ар кандай проблемаларды тзбстн, з убагында чечип йрн. Жакшысы проблеманы тзбгн жакшы. Ар кандай нерсе адам качан аткарганда кана чечиле баштайт.

Сйнч, кубануу сезимин ктрч э оой жол, тмнк суроону кл чккнд эле, ккрг колуду коюп, акырын алаканы менен чапкылап, кайталап, з з суроо берип жр:

“Ээ– эй, менин сйнчм, кубанычым – кайдасы?!”

“Ээ-эй, менин сйнчм, кубанычым – кайдасы?!”

“ Ээ-эй, менин сйнчм, кубанычым – кайдасы?!” – деп денеди бир азга угуп турса эле кубанычтуу сезимдин энергиясы ккрк тараптан, жрктн, жан дйннн тпкрнн акыры-ын йд ктрлп, бетиде жылмаюу пайда болот. Ууртуда знн з эле, жаш баладай жылмаюу пайда болуп, сезими жакшыра тшт. Мындай учурда эмне болуп жатам деп, оозуду жыйрыба, себеби, берилген суроого дене жооп тапты, аны бош коюп, жн кана сезим менен бекемде, кубаныч, сйнч сезими 27 секундада канды айланып тп, кан тамырлардын иштешин жакшыртат.

“Сйнч, кубануу сезимин кнг мезгил – мезгили менен кайтала. Мына ушундай сезим денени ойготуп, лгн клеткалардын ордун жаылайт, жылуулук денеге тарап, кан айлануу жакшырат. Органдар жаыланат, адамга кч кубат кирет. Бул нерсе жашоого болгон кызыгууну кчтп, “иммунитетти ктрт”, денедеги “беш сезимди ойготуп”, “лимфатикалык бездерди активд иштетип, мээнин ритимд иштешине шарт тзт. Нейрондордун байланышы чыдалат, жаы нейрондор пайда болуп ст. Денедеги нур толкундары кчн кирип, мээден мелатонин– кубанычтын, сйнчтн гармондору блнп чыгат, сератонин, эндорфиндер з нормасында блнп чыга баштайт. Албетте, ичеги карындын ишт функциясы нормалдаша баштайт, себеби кубанычтуу сезимдин маалыматы ичеги карындын ден соолукта иштсн кч кубат берет. 95% серотониндин денеге блнп чыгышы ичеги карында деген маалымат бар. Сератонин дагы адам кубанганда кбйт. Ал деген ден соолуктун оолушу, дененин жашарышы, мр жашыдын узарышы экендигин эстеп жр ден соолук чн пайда..

Эми мындан ары “сйнчт, кубанычтуу” сезимди дайыма эстеп кайталап жргн ден соолукка пайда. Ммкн болушунча тп кеткен жашоону эстеп, жакын адамдарга айтып арызданып, кайталап айта бербго аракет кылган ден соолук чн пайдалуу. Эскини кайталоо менен денени кысып, акыбалыды начаралатаарыды байка. Андан кр кубанычтуу, сйнчт ткн окуяны эстеген эмоционалдык акыбалды жакшыртат. Андай убакта дене жазылып, нур айлануу, кан айлануу калыптанат, жаы ден соолуктагы клеткалардын блнсн шарт тзлт.

Сезимди жакшыртуучу сздрд ар дайым кайтала! Кайтала! Кайтала! Ага кошумча тмнк сйлмдр дагы жардам берет: