– Раз так, – гнеўна прашаптала Ядзя, – то я пайду назаўсёды… Думае, на iм свет сышоўся. Пляваць я хацела, знайду лепшага, вунь Шаўцоў праходу не дае. Гэты на руках будзе насiць… – яна пачала рашуча скiдаць у цэлафанавы пакет свае прычындалы. – Нiколi сюды не вярнуся, будзе малiць, на каленях поўзаць… Такiя, як я, на дарозе не валяюцца…

Калеснiк нават не ўстаў з ложка, не выйшаў правесцi. Ён чытаў нейкую кнiжку цi рабiў выгляд, што чытае, i здавалася, каханка яго зусiм не цiкавiла.

Гэта больш за ўсё кранула Ядзiна самалюбства, з’явiлася непераадольнае жаданне абразiць, прынiзiць Калеснiка, але яна не магла вымавiць нiводнага слова. Толькi пасля таго, як моцна бразнула дзвярыма, ужо ў пад’ездзе, з вачэй двума струменьчыкамi пацяклi гарачыя слёзы.

Некалькi дзён Ядзя трымалася, як заўсёды, весела шчабятала з сяброўкамi, пускала вострыя слоўцы на хлопцаў. Асаблiва даставалася Шаўцову, якi зноў пачаў хадзiць за ёй па пятах. Нейкi час яна з гонарам узгадвала, як не заплакала пры Калеснiку, як бразнула дзвярыма, быццам спалiла ўсё тое, што звязвала з iм. Гэтыя днi помста кiравала Ядзяй, яна нават прымала заляцаннi Шаўцова, некалькi разоў схадзiла з iм у кiно, на выставу жывапiсу. Але цяпер яна не магла не параўноўваць. Што б Шаўцоў нi рабiў, што б нi гаварыў, перад вачыма мiжволi ўзнiкаў Калеснiк. Шаўцоў хацеў быць мужчынам-апекуном у Ядзiным жыццi, а яна ўспрымала яго як нязграбнае, разгубленае дзiця. Раней, да Калеснiка, ён i сапраўды здаваўся ёй вабным i адукаваным, шчырым i надзейным, але цяпер усё перамянiлася. Сарамлiвая ўсмешка Шаўцова злавала, сутуласць рабiла яго гарбатым, а што зусiм выбiвала з каляiны, дык гэта паходка. Ён хадзiў, шморгаючы абцасамi па асфальце, а гэтага Ядзя зусiм трываць не магла. Яна разумела, што справа не ў Шаўцове, а ў ёй самой: яна кахала Калеснiка, але i адштурхнуць Вiталiка не магла, трымала каля сябе – так было лягчэй i спакайней.

Неяк угаварыла Шаўцова схадзiць у рэстаран, у той самы, дзе святкавалi Новы год. У глыбiнi душы Ядзя спадзявалася на выпадковую сустрэчу з Калеснiкам, няхай бы паглядзеў, прыраўнаваў. Але сустрэчы не адбылося, а вось Шаўцоў каторы раз трапiў у непрыемнае становiшча. I заказ быў недарагi, але ў яго не хапiла грошай, каб разлiчыцца. Ядзя пагардлiва зiрнула на свайго прынiжанага кавалера, выцягнула з сумачкi некалькi паперак, падала афiцыянтцы i шпарка, не азiраючыся, пайшла на выхад.

Шаўцоў прапаў на тры днi, i Ядзя нават занепакоiлася: цi не здарылася што кепскае? Ён аб’явiўся ў суботу надвячоркам, стомлены, схуднелы, але з усмешкай да самых вушэй, вочы прамянiлiся гонарам. Ён нясмела пастукаў у дзверы i, убачыўшы Ядзю, адным духам выпалiў:

– Я запрашаю цябе ў рэстаран…

Ядзя была не ў гуморы, i Шаўцоў трапiў ёй пад гарачую руку:

– А ты ведаеш, колькi каштуе мой любiмы каньяк?

– Я разлiчваў на шампанскае, – наiўна прашапталi вусны Шаўцова, – можа, абыдземся…

Ён не паспеў дагаварыць. Ядзя дзiкай коткай кiнулася да хлопца, яе трэсла ад злосцi:

– А я не жадаю абыходзiцца, нi ў чым не хачу сабе адмаўляць! Ты можаш гэта зразумець?!

Шаўцоў разгубiўся. Ён цяжка ўздыхнуў, панура крутнуўся i, быццам пабiты сабака, пайшоў прэч.

– Раней ты такой не была, – гэтыя словы даляцелi да Ядзiных вушэй ужо з гаманлiвага iнтэрнацкага калiдора.

– Усе мы калiсьцi кiмсьцi былi, – адчайна ўскрыкнула Ядзя i, абхапiўшы галаву рукамi, зайшлася ў роспачным плачы.

Так жыць яна не магла. Душны iнтэрнацкi пакой выклiкаў гiдлiвасць i пагарду, ужо смешнымi, нават iдыёцкiмi здалiся паводзiны ў звадзе з Калеснiкам.

«У Сержа i сапраўды магла быць важная сустрэча, – апраўдваючы каханка, думала Ядзя; неаднойчы чутыя тэлефонныя размовы тычылiся грашовых спраў i цяпер зусiм па-iншаму тлумачылi паводзiны Калеснiка. – Ён не бегаў, як Шаўцоў, па таварных станцыях, не разгружаў вагоны, але ж за нешта трэба было шыкаваць. Значыць, i сапраўды Серж зарабляў грошы i, канечне, у кватэры сустракаўся з дзелавымi людзьмi. Ён аберагаў мяне ад лiшняга клопату, а я, дурнiца, звычайную сiтуацыю ператварыла ў жудасны сон… Усё, хопiць, к чорту гонар, к чорту Шаўцова, я хачу быць з Сержам i толькi з iм!»

Праз гадзiну Ядзя паспешлiва ўвайшла ў пад’езд. Яна хвалявалася, нават памылкова заехала ў лiфце паверхам вышэй кватэры Калеснiка. Прыдзiрлiва агледзеўшы сябе ў маленькiм люстэрку, Ядзя падмалявала вусны, прыпудрыла шчокi, нос i, крыху супакоiўшыся, пачала спускацца па лесвiцы ўнiз. І раптам каля Калеснiкавых дзвярэй убачыла высокую русявую дзяўчыну гадоў дваццацi пяцi, апранутую ў строгi, зеленаватага колеру касцюм. Дзяўчына, вiдавочна, спяшалася. Раз-пораз паглядаючы на гадзiннiк, яна бесперапынку званiла ў дзверы. Ядзя адчула сябе нядобра, на адразу ацяжэлых ватных нагах паднялася вышэй, каб яе не было бачна, i стомлена села на прыступку. Ад думкi, што там, ля дзвярэй, новая Сержава каханка, зрабiлася млосна, гарачая хваля рэўнасцi ўскалыхнула пачуццi, болем апякла душу.

Нарэшце дзверы рыпнулi, i да слыху даляцеў да болю знаёмы голас.

– Iра? – здзiвiўся Калеснiк. – Што здарылася?

– Прабачце, Сяргей Мiкалаевiч, але я па разлiк, – адным духам умольна выпалiла дзяўчына.

«Яна назвала яго Сяргеем Мiкалаевiчам, – адразу адзначыла Ядзя, – значыць, яны не каханкi… Якое шчасце! Ён мой!..»

– Мо зойдзеш у кватэру? – з трывогай у голасе прапанаваў Калеснiк.

– Мяне чакае таксi, – ужо больш спакойна прагаварыла дзяўчына, – i я выходжу замуж.

– Ты парушаеш угавор, – сярдзiта прабурчаў Калеснiк. – Хто цябе заменiць?

– Сяргей Мiкалаевiч, мой будучы муж – вайсковец, i мы ўсё вырашылi: сёння вечарам ляцiм у Маскву, а заўтра – у Петрапаўлаўск-Камчацкi. Я спадзяюся на Вашу сумленнасць: жанiх не павiнен нiчога ведаць.

– Я не вораг нi табе, нi сабе, – усмiхнуўся Калеснiк. – Мы добра папрацавалi, толькi на ўсю долю не разлiчвай.

– Нам так патрэбны грошы, – умольна ўздыхнула дзяўчына.

– Пошук замены будзе каштаваць дваццаць працэнтаў, – рэзка перапынiў яе Калеснiк. – Зараз прынясу, што вiнен.