Кожнаму крыўда не міла. Чаму без дай прычыны бэсціць? Чаму не пацікавіўся, дзе былі?

— Упарты, — прагаварыў бацька.

— Увесь у цябе, — уздыхнула маці.

— Будзеш расказваць ці не? — запытаў бацька.

— Я раскажу, — падскочыў Мацей.

І хутка-хутка, спяшаючыся, расказаў, як сядзелі на Каўпаку, як убачылі васілевіцкіх хлопцаў, як прагналі іх.

Выслухаў бацька і сказаў:

— На свеце ўсяляк бывае. А хацелася б ведаць, хто гэта іхнія агароды перарыў. Людзі ўсю зіму ні рэдзькі, ні морквы не бачылі. Такое толькі самы люты вораг мог зрабіць.

Пасля паўдня прыбегла Алеся.

— Хлопчыкі, хадзем па маліны, — зашчабятала. Янка пазайздросціў ёй. Вясёлая, шчаслівая.

Быццам ліпавага мёду наелася.

— А-а-а… — махнуў рукою.

Нядобра на душы. Хоць і паверыў ім бацька, хоць і даказалі, што не яны чужую моркву парвалі, але ўсё роўна нехта ў вёсцы скажа: «Можа, і яны». Рот не каўнерык — не зашпіліш.

А Алеся шчабеча, што птушка:

— Ой і вядроныя маліны! Мама казала: шышакамі растуць. Страсянеш галінку — самі ў берасцень сыплюцца.

— Няхай сыплюцца, — мармытнуў Янка.

— Чаму вы такія хмурыя? — здзівілася Алеся. Не хацелася расказваць, квяліць душу, соль на свежую рану сыпаць.

— Бо хмурынка на неба набегла, — сказаў Янка.

— Васілевіцкія выдумалі, што мы моркву ў іх парвалі,— растлумачыў Алесі Мацей.

— Вы парвалі?

— У васілевіцкіх моркву зранку парвалі,— прамовіў Мацей. — А мы зранку дзе былі?

— На Каўпаку. Так і сказалі б.

— Сказалі. Ды што з таго? Усім не дакажаш. Алеся азірнулася. Быццам спалохалася, што хтосьці падкрадзецца, падслухае іхнюю гаворку.

— Ведаю, хто моркву парваў.

— Хто? — схапіў Алесю за руку Мацей. Відаць, здалося яму, што не скажа, уцячэ.

— Тая цётка з барадой.

— Яна, яна, — замахаў галавою Мацей. — Яе работа.

Янка зірнуў спярша на Алесю, пасля на Мацея. Страх у вачанятах. Не пераканаў, на сваім стаяць. Чакаюць, што цяпер скажа.

— Выкіньце з галавы, — прагаварыў ён. — Няма ніякай цёткі з барадой.

— Ёсць. Гэта васіліск, які ператвараецца з мядзведзя ў пякельнага цмока, — пратарабаніла Алеся.

— Васіліск, — падхапіў Мацей. — Сёння ён ператварыўся ў цётку з барадой, а заўтра немаведама ў каго ператворыцца.

Калі б не сённяшняя сутычка з васілевіцкімі, то Янка, відаць, паверыў бы ім. Усё-такі не адступаюцца ад свайго, здаецца, шчыра кажуць. Ды гэтая сутычка… «Помсцяць васілевіцкія. І кароў на злосць прыгналі, і моркву знарок парвалі. Ведалі, на каго падумаюць», — разважыў ён.

— Выкіньце з галавы. Васілевіцкіх работа. Яны самі моркву парвалі. Хітрыя. Гэта камень у наш агарод.

— Не, — не пагадзіўся Мацей. — Цётка з барадой вачыма лыпала. Калі яшчэ раз убачу, то ногі са страху адымуцца.

— У цябе і цяпер ніжняя губа трасецца, — засмяяўся Янка.

— Васіліск гэта. Я не махлюю, — пакрыўдзіўся Мацей.

— Не махлюем, — прагаварыла Алеся.

Янка ж думаў пра сваё. Што, калі адпомсціць Антону і Макару? Яны каля лесу павінны кароў гнаць. Што, калі затаіцца на ўзлеску і даць каменьчыкамі па голых пятах? Вось толькі Мацей і Алеся… Скажы — прычэпяцца: «І мы з табою». Пасля пільнуй. Як жа ўцячы ад іх?

— Галава разбалелася, — скеміў, як адчапіцца ад іх. — Вы крыху пагуляйце, а я ў цяньку пасяджу.

— Мама казала, каб на балота схадзілі, гусей папасвілі. Лісы каля вёскі круцяцца, — напомніў Мацей.

— Схадзіце, папільнуйце, — узрадаваўся Янка.

— А па маліны пойдзем? — запытала Алеся.

— Туды мяне і на вужышчы не зацягнеш, — прызнаўся Мацей. — Цётка з барадой у вачах стаіць.

Янка не сцярпеў:

— Сам ты цётка з барадой.

— Я — цётка? Я хлопец.

«Малы, а гонар мае, — падумаў Янка. — Трэба неяк улагодзіць. Калі заўпарціцца, прыйдзецца самому гусей пасвіць».

— Хлопец! Яшчэ які хлопец! — пахваліў брата. — Схадзіце на балота. Мне галава нешта разбалелася.

— Добра. Сходзім, — усцешыўся Мацей.

— І я з Мацеем, — прамовіла Алеся. — І мне расхацелася па маліны ісці.

Мацей і Алеся выскачылі на вуліцу, панесліся, падымаючы босымі нагамі пыл. А Янка назбіраў каменьчыкаў і няспешна падаўся на агарод. Адразу за агародам — крыніца. Праз крыніцу — невялікі масток, зроблены з тонкіх круглякоў.

Ён стаў на мастку. Ледзь прыкметна, усцілаючы дно бялюткімі каменьчыкамі, цячэ вада. Бегаюць, даганяючы адзін аднаго, даўганогія жучкі. Няўжо і ім пагуляць захацелася? Ад берага рвануўся на сярэдзіну невялікі паласаты шчупачок. Застыў каля аерыны. Янка тупнуў нагою. Шчупачок, усплёснуўшы, знік з вачэй.