Дык пачаў цікаваць, ці прынамсі між аўгустыянамі не зацеміць звернутых уніз пальцаў на знак смерці. Але Пятроні трымаў далонь, звернутую ўгару, гледзячы пры гэтым амаль не задорліва яму ў твар. Забабонны, але пачуццёвы Вестын, які баяўся духаў, але не баяўся людзей, даваў знак ласкі. Тое ж самае рабіў сенатар Сцэвін, Нэрва, тое самае Тулій Сэнэцыё, тое самае слаўны ваявода Скапула, Антыст, тое ж самае Пізон і Ветус, і Крыспін, і Мінуцій Тэрмус, і Понцій Тэлесін, і найважнейшы, ганараваны ў народзе, Трэзэй. Бачачы гэта, цэзар адняў шмарагд ад вока з мінаю пагардліваю й абражанаю, а Тыгэлін, якому абавязкова хацелася зрабіць назадор Пятронію, нагнуўся й кажа: — Не саступай, боскі, маем прэторыян.

Тады Нэрон адвярнуўся ў той бок, дзе каманду над прэторыянамі трымаў строгі і адданы яму Субрый Флавій, а ўбачыў рэч непраўдападобную: міна старога трыбуна была грозная, але залітая слязьмі, і руку трымаў паднятаю на знак ласкі. Прымеж таго народныя масы авалодвала закатнасць. Хмара пылу падымалася з-пад барабанячых ног і прысланяла амфітэатр. Спаміж крычачых адзываліся і галасы: «Агенабарбус! Маткабойца! Падпальвач!»

Нэрон збаяўся. Народ быў у цырку волатам усёўладным. Папярэднія цэзары, а злашча Калігула, асмяляліся часамі ламаць волю ягоную, але гэта заўсёды канчалася закалотам, часамі нат крывавым. Адыж сітуацыя Нэрона была іншая. Перш-наперш, як камедыянт і спявак патрабаваў ласкі народу, па-другое — жадаў яго перацягнуць на свой бок супраць сенату і патрыцыяў, а ўрэшце — пасля пажару Рыму намагаўся ўсімі спосабамі перакабаціць яго сабе і звярнуць гнеў ягоны на хрысціян. Сцяміў, што далей супраціўляцца было небяспечна. Розрух, пачаты ў цырку, мог агарнуць цэлы горад і скончыцца непажаданымі наступствамі. Дык зірнуў яшчэ раз на Субрыя Флавія, на цэнтурыёна Сцэвіна, сваяка сенатара, ды радавых і, спатыкаючы ўсюды зморшчаныя бровы, ускіпелыя твары й раз’іскраныя вочы, даў знак ласкі.

Гром воплескаў разлёгся ад гары да нізу. Народ пераканаўся, што смерці не пагражае ўжо асуджэнцам, бо ад гэтае хвіліны пераходзілі яны пад ягоную апеку, і нат цэзар не асмеліўся б іх больш пераследваць сваёю помстаю.

Чатырох бітынцаў несла асцярожна Лігію ў дом Пятронія, а Вініць і Урсус ішлі побач, спяшаючыся, каб найхутчэй аддаць яе ў рукі грэцкага лекара. Ішлі моўчкі, бо пасля нядаўніх перажыванняў не маглі гутарыць. Вініць да гэтай хвіліны быў яшчэ як бы паўпрытомны. Думаў сабе: Лігія адратаваная, не пагражае ёй ужо вязніца, ні смерць у цырку; думаў, што няшчасце іхняе скончана назаўсёды, бярэ вось яе дадому, каб ніколі ўжо не разлучацца. І здавалася яму, што гэта не сапраўднасць, а пачатак нейкага зусім новага жыцця. Час ад часу нагінаўся да адкрытае лектыкі, каб прыглядацца гэнаму каханаму абліччу, якое пры месячным святле выглядала спячым, і паўтараў у думцы: «Гэта яна! Хрыстус ашчадзіў яе!» Прыгадаў сабе таксама, што да сполярыюма, куды абодва з Урсусам аднеслі Лігію, прыйшоў нейкі незнаёмы лекар і запэўніваў яго, што дзяўчына жыве ды будзе жыць. Дык радасць раздзімала яму грудзі, аж часамі слабеў і апіраўся аб плячо Урсуса, не могучы йсці.

Ішлі борзда праз вуліцы свежа забудаваныя, бялеючыя ў месячным святле.

Горад быў пусты. Дзе-нідзе толькі грамадкі людзей, увенчаныя зеленню, пяялі й танцавалі пад флейту перад портыкамі, карыстаючы з чароўнае ночы й святочнае пары, якая трывала ад пачатку ігрышчаў. І толькі перад самым домам Урсус перастаў маліцца і прыцішна адазваўся, як бы баючыся разбудзіць Лігію: — Спадару, гэта Збаўца ўратаваў яе ад смерці. Як я ўгледзеў яе на рагох тура, пачуў у душы голас: «Барані яе!» І быў гэта, бясспрэчна, голас Баранка. Вязніца перажэрла мае сілы, але Ён мне вярнуў на тую хвіліну іх, і Ён натхніў гэны дзікі народ, што ўступіўся за яе. Будзь воля Ягоная!

Вініць дадаў: — Пашана й слава імені Ягонаму!..

Але больш не мог гаварыць, бо моцнае разжаленне падвярнула яму пад грудзі. Брала ахвота кінуцца на зямлю і дзякаваць Збаўцы за цуд і міласэрнасць.

Дайшлі да дому; служба, упярэджаная праз высланага знарок насустрач нявольніка, высыпала на іхняе спатканне. Павал з Тарсу яшчэ ў Анцыюме навярнуў большую частку гэных людзей. Няшчасце Вініція ведамае было ім добра, дык радасць іхняя пры спатканні ахвяр, вырваных з Нэронавых кіпцюроў, была вялікая, а пабольшылася яшчэ, як лекар Тэоклес па агледзінах Лігіі сцвердзіў, што нідзе не пакалечана і, як міне слабасць пасля вязнічнага тыфусу, будзе здарова.

Апрытамнела яна яшчэ тае ж ночы. Прачнуўшыся ў прыгожым кубікулюме, асветленым карынскімі лямпамі, сярод паху вервены, не ведала, дзе яна ды што з ёй дзеецца. Стаяла ў памяці тая хвіліна, калі прывязвалі яе да рагоў спутанага ланцугамі быка, а цяпер вось, бачачы над сабою аблічча Вініція, асветленае лагодным краскавым святлом, падумала, што хіба яны ўжо не на зямлі. Думкі блыталіся ў ейнай аслабелай галованьцы; здавалася ёй натуральнай рэчай, што па дарозе ў неба затрымаліся недзе з прычыны ейнага ператамлення й слабасці.

Не чуючы, аднак, болю, усміхнулася да Вініція і хацела спытаць, дзе яны, але з ейных вуснаў выйшаў толькі ціхі шэпт, у якім Вініць ледзь мог дачуць сваё імя.

Дык нахіліўся да яе і, палажыўшы лягонька руку на ейным чале, сказаў: — Хрыстус цябе ашчадзіў і вярнуў мне цябе!

Ейныя вусны паварушыліся зноў недачувальным шэптам. Па хвіліне, аднак, павекі прыплюшчыліся, грудзі падняліся лёгкім уздыхам, і запала ў глыбокі сон, якога чакаў лекар Тэоклес і пасля якога абяцаў паварот здароўя.

А Вініць застаўся пры ёй, кленчучы й молячыся. Душа ягоная растаплялася ў так магутным каханні, што забыў сам сябе. Тэоклес уваходзіў некалькі разоў, з-за процілеглае заслоны таксама не аднойчы паказвалася залатавалосая галава Эўнікі, урэшце, журавы, гадаваныя ў агародах, крумканнем звяшчалі пачатак дня, а ён яшчэ думкаю абнімаў стопы Хрыста, не бачачы й не чуючы навокал сябе нічога, з сэрцам, разгарэўшымся ў ахвярную гекатомбу, занураны ў захапленні, як бы ў неба ўзяты ўжо пры жыцці.