— Усяго чатыры гадзіньнікі засталіся няспраўныя! – радаваўся Макс. — Заўтра будуць гатовыя ўсе дэталі, што вы, Юрась, заказалі... І замену вяроўкам з авечых кішак прывязуць... Не сумнявайцеся – ня горш будуць!

Але Юрась сумна ўздыхнуў.

— Нешта «затармазіў» я з рамонтам...

— А што здарылася? – захваляваўся Макс.

— У майго маладога калегі цікавая тэорыя, — крыху раўнівым голасам прамовіў прафесар.

— Ну якая там тэорыя... – прамовіў Юрась. – Проста я зразумеў, што кожны гадзіньнік біў як бы на сваёй ноце, яны – як музычная гамма, ад самага нізкага да самага высокага гуку. Але мацаваньні пятнаццатага стагоддзя засталіся толькі ў трох гадзіньніках. Калі б мне ведаць, у якой пасьлядоўнасьці яны стаялі, – я б мог вылічыць, як было зладжана ў астатніх...

Макс захваляваўся.

— Зараз я распараджуся, каб прывезьлі яшчэ якія дакументы... Усё, што можна, што тычыцца гадзіньнікаў таго часу...

І зьбег. Прафесар пасунуўся за ім, мармычучы нешта незадаволена.

Я наблізілася да Юрася, які моўчкі, неяк тужліва ўглядаўся ў фігуркі Адама і Евы. Я заўважыла, што ў чарнавалосай Еве, з доўгімі, раскіданымі, нібы ад ветру, валасамі было нейкае падабенства са Стэлай... Цікава, чаму яна сёньня так ціха сядзіць у сваім пакоі? Можа, выпрасіла... «дозу»?

Я абвяла вачыма пакой – што тут было пры колішніх гаспадарах? Памяшканьне для прыслугі? Збройня? А можа, катавальня? Вунь якая скляпеністая столь, вакенцы – маленькія, у самым версе, праз такія не ўцячэш... Апошні з Людвісараў, які жыў тут, быў паўстанцам Каліноўскага, а пасьля зьняволеньня звар’яцеў. Ці не таму гэтыя таўшчэзныя сьцены працятыя вар’яцтвам, і нават з-пад сучаснай акрылавай фарбы нібыта цягне пахам плесьні, буцьвеньня, застарэлага жаху і тугі? Захворваньні душы заразныя... Можа быць, і Юрась...? Я загаварыла на больш цікавую тэму, пастараўшыся, каб мой голас гучаў як мага больш па-дзелавому.

— Паслухай, гадзіньнікі і ў летапісе, і ў пражскіх пратаколах параўноўваюцца з апосталамі. Мусіць, таму, што іх дванаццаць. Продкі шмат значэньня надавалі магіі лічбаў. Яшчэ падобна, што гадзіньнікі лекар ставіў у кола. Можа, паспрабаваць суаднесьці іх з імёнамі апосталаў? Тады і здагадаемся, як былі расстаўленыя.

Юрась уздрыгнуў і адвёў позірк ад фігуркі Евы, што таксама, як і Адам, была цнатліва захутаная ў расфарбаваныя зялёным вінаградныя лісты.

— А гэта вельмі падобна на праўду! Ты малайчына, Анэта. Сапраўды, на гадзіньніках столькі рознай сімволікі...

Я прыгледзелася да чарнавалосай драўлянай фігуркі.

— Паслухай, а чаму ў руках Евы – кубак са зьмяёй? Можа, гэта мусіць нешта азначаць?

Юрась задумаўся.

— Зьмяя – зразумела, з біблейскай легенды... А кубак – можа, пацір, сімвал страчанай чысьціні? Або жаночага пачатку?

Я з жалем пабачыла, што вочы майго былога мужа яшчэ ня страцілі сусьветнай тугі, таму загаварыла амаль насьмешна.

— Ты ж захапляўся старажытнай міфалогіяй... Ну, напруж мазгі – кубак са зьмяёй... Нешта з алхіміі? Знак золата? Іртуці?

Юрась страсянуў галавой.

— Чакай... Неяк жа я рэстаўраваў абраз... Там было такое... Ну так, кубак са зьмяёй – сімвал апостала Іаана! Ты разумееш – апостал Ян! А ты ж казала – Бернацоні называў гадзіньнікі імёнамі апосталаў!

Я ўзрушылася, атрымаўшы нечаканае пацьвярджэньне свайго інтэлектуальнага бляску.

— А так было ў традыцыі. Кожны звон храма меў сваё імя, атрыманае ад сьвятара падчас абраду асьвячэньня. У пачатку 18 стагоддзя ў менскі марыінскі касьцёл з Каралеўца прывезьлі звон, які меў нават імя і прозьвішча — Ян Салагуб, такі вялізны, што не маглі ўсьцягнуць на вежу. З яго адлілі два званы, адзін назвалі Якуб — у гонар біскупа Якуба Дадэркі. А ў касьцёле сьвятога Роха на Залатой горцы меліся званы Леанард, Стэфан і Браніслава...

— Адкуль ты ведаеш? – зьдзівіўся Юрась.

— Ды пісала неяк артыкул пра рэстаўрацыю старога гораду... А ў мяне ж памяць «стэнаграфічная»...

Юрась падышоў бліжэй да гадзіньніка, прыгледзеўся да паціру ў руках Евы.

— Значыць, імя гэтага гадзіньніка — Ян... Трэба тэрмінова знайсьці які міфалагічны слоўнік, паглядзець сімвалы іншых апосталаў...

Слоўнік мы знайшлі на паліцы ў маім часовым «кабінеце», нават старонкі былі яшчэ склееныя – ня мелася ў гэтым доме тых, хто хацеў бы даведацца, што такое Гадэс або Ураборас. Дапамагала і кніга Уладзіміра Караткевіча «Хрыстос прызямліўся ў Гародні», якую мы з Юрасём ведалі ледзь не на памяць. Ненавіджу тых, хто спрабуе прадставіць нашага вялікага рамантыка слабавольным п’яніцам. Вы напішыце столькі, колькі ён, без наяўнасьці, акрамя таленту, сталёвай волі! А ўтрымайце столькі энцыклапедычных зьвестак у прапітых мазгах! Як там у Пушкіна... «Врете, он и низок не так, как вы...»

Карабель са скрыжаванымі мачтамі аказаўся знакам апостала Тадэвуша.

А вось пакуль мы здагадаліся, што на гадзіньніку са Сьвятым Сямействам сімвалам апостала зьяўляецца піла, што прыхінулася ля Сьвятога Іосіфа як знак ягонай цясьлярскай справы – давялося добра памучыцца... Добра, што піла была пазалочанай і надта выразна зроблена для другараднай дэталі. Калі нашыя здагадкі дакладныя, гэты гадзіньнік называўся Якуб Алфееў.

Пад нагамі Сьмерці, якая адсякала галаву цару Іраду, былі пазалочаныя выявы трох нажоў – адзін пад двума; яны сімвалізавалі апостала Баўтрамея.