З дзьвярэй майго пакою выходзіць тонкая постаць, захутаная ў чорны шаўковы халацік з чырвонымі драконамі. Стэла шукала мяне? Што здарылася?

— Проста мне стала страшна... – ціха патлумачыла мастачка, прытрымліваючы на грудзях крысо халата. — Гэты жахлівы звон... Юрась некуды пабег...

Стэла выглядала напружанай. Зрэнкі яе вачэй былі так павялічаныя, што вочы здаваліся чорнымі. Старажытныя рымлянкі сьпецыяльна для гэтага капалі сабе ў вочы аканіт, сок шалею, або красаўкі. Напэўна, лічылі, што гэта дадае ім таямнічасьці. У мяне ж – пакідала адчуваньне хворасьці.

— Ну дык заходзьце да мяне, — запрасіла я. Але ў канцы калідору пачуўся голас Юрася.

— Стэла! Ну чаму ты выйшла з пакою?

Мастачка раздражнёна скрывілася, але пакорліва пайшла да мужа.

Што яго зараз чакае – істэрыка або... чарговы сеанс бодзі-арту? Каб трохі перавесьці думкі на іншы лад, я зьбегала ў вестыбюль, да шкляных шафаў, набітых ілюстраванымі часопісамі. Хапанула стос з самага верху... Самы час пачаць знаёміцца з бульварнай, чыста жаночай, прэсай. Ляжала ў ложку, гартала стракатыя, бліскучыя старонкі... Мяне настолькі ня тычыўся сьвет, які з іх паўставаў – касьметыка, панчохі, практыкаваньні для фігуры – што нават вярталася іронія... Раптам я замёрла: дзесьці я бачыла гэтую мадэльку з нагамі даўжэй за восеньскі вечар, абцягнутымі панчохамі ў чорную сетачку, у гарэзнай спадніцы ня больш за ліст гарлачыка, у капялюшыку і паласатым мужчынскім гальштуку на голае цела... Ды гэта ж Ліля! Баркунова ўдава! Вось табе маеш... Баркун жаніўся на мадэльцы... Ну, прынамсі, падобна, што ён не памыліўся так, як Юрась.

Хаця хто сказаў, што каханьне, няхай з прымешкам горычы і безнадзейнасьці, гэта памылка?

Мілавіца зьзяла над цёмным вострым абрысам храму, нібыта ап’янелы бойкаю вой пусьціў стралу ў неба, і яна прарвала чорны аксаміт смугі, за якой палае вечны блакітны агонь. Зусім не падобны на згубны агонь, падораны сьмяротным... У водблісках паходні, якую трымаў Богуш, твары людзей здаваліся злавесна змрочнымі, нібыта гэта была чарга да Харонавай пераправы, калі гнеў, сьлёзы, як і колішняя весялосьць, ужо нават не ўспамінаюцца. Але Богуш ня верыў, што душы апошніх старавежцаў сталіся збуцьвелай лістотай, што сьпяшаецца схавацца пад халодным сьнегам часу.

— Панове рада, мы павінны ісьці на вежу! Гэта наш горад, нашая вольнасьць. Няўжо шляхта дапусьціць, каб прышлыя гвалтавалі яе нявестаў і дачок! Мы нападзем зьнянацку і раскідаем гэтых бенкартаў, як шалупіньне, і вернем наш маястат!

— І ўсе загінем, — падаў голас руды маладзён з перавязанай хусткай шчакой. – І дзеля чаго? Ведама, ты за нявесту хочаш адпомсьціць. Але ж войт сказаў – яе там няма! І я яму веру.

— І я веру! – адгукнуўся стары шляхціц у жупане, аздобленым палыселым лісіным футрам, з мячом, дзяржальна якога ўпрыгожвалі дыяменты, вялікія, як вока сарны, за кожны з якіх гаспадар мог набыць тузін сабаліных футраў. – Ня стане Лаўрын спагадаць італійскаму нехрысьцю. Мы з Рожай побач пад Грунвальдам біліся. Гэта – рыцар!

— Пан Рожа можа й ня ведаць, што Бернацоні паланіў Анэту! – запярэчыў Богуш, і яго вочы — нават у цьмяным сьвятле паходні было відаць — запалалі гневам. – Слова гонару – я бачыў Анэту ў вакне вежы! Заўтра ж я прарвуся туды з мячом і здабуду праўду з іхніх паганых вуснаў! Рушым! Нас ня так ужо мала – тут мо з паўсотні, а калі сабраць усіх, хто можа зброю трымаць — сотні дзьве набярэм...

— Ты думаеш, усе, хто застаўся жывы, пойдуць за табой? – іранічна спытаў стары шляхціц. – Памыляешся. Паглядзі – у горад зьязджаюцца новыя насельнікі. Едуць майстры, едуць купцы... Пустыя дамы ачышчаюцца ад пошасьці і сустракаюць новых гаспадароў. Калі мы ўсчнем новую бойку, што станецца? Зноў пустэча? Ты забыўся, што на Старавежск у любы дзень могуць напасьці татары, што ноўгарадскі князь ужо дасылаў сваіх выведнікаў... Кажуць, у пушчы бачылі іх атрад. Вычэкваюць, як каршукі. Хто абароніць горад, калі ўнутры яго пераб’юцца? Не займайся пашчаваньнем, звадай, Радчыц... Радуйся, што Бог зьлітаваўся над табою і даў перажыць пошасьць...

— А ці тая пошасьць не з дапамогі паганага лекара пачалася? – гнеўна ўскрыкнуў Богуш.

Шляхта загула...

— Праўда, як прыехаў паганец – адразу шалёны карагод затаньчыў... Без ведзьмака не абыйшлося...

— Ну дык што, панове рада, — адчайна спытаў Богуш, — мы пойдзем на вежу?

— Не... – прагучаў сумны голас, і ўсе ўражана змоўклі. Бурмістр – пан Варава Ляскевіч, падышоў да Радчыца, паклаў яму на плячо цяжкую, натружаную ў шматлікіх бойках, руку. – Прабач, сыне... Так, я быў бы рады назваць цябе сынам, — голас старога рыцара здрыгануўся. – Але, відаць, ужо ня станецца... Ты так і не навучыўся думаць, што вынікае з тваіх дзеяў. Не заўсёды першае парываньне –лепшае! Я веру Лаўрыну Рожы. Я таксама быў на Грунвальдзе. І, калі Лаўрын прысягае... Маю дачку паклікаў да сябе Гасподзь. Таму ня варта дабіваць горад, Богуш. Мы павінны застацца жывыя і ў свой час прыйсьці на сойм, і каб нашыя зноў патрапілі ў раду і там змагаліся за вольнасьць гораду.

Паны ўхвальна зашумелі, ня слухаючы больш адчайных заклікаў маладога рыцара.

— Панове рада... Вашая вольнасьць... Ваш гонар... Слова маё... Анэта жывая! Анэта ў вежы!

Мілавіца абыякава зьзяла над цёмнымі вострымі дахамі места, не зважаючы на рэдкія агні ўнізе, якімі людзі спрабавалі адваяваць у начы кавалачак свайго жыцьця.

— Вядома, паненка ў вежы... Хе-хе-хе... Дзе ж ёй яшчэ быць?

Госьць падышоў так ціха, нібыта не на чалавечых нагах. Старавежцы рассунуліся ўбок, прапускаючы ў кола, асьветленае паходняй, скурчаную хударлявую постаць.

— Ты бачыў яе? – голас Радчыца гучаў амаль умольна.

— Бачыў. Лекар трымае яе ў малым пакоі па левую руку ад соймавай залы.

Таму, хто абрынуты ў цень, прыемна часам стацца каменьчыкам, ад якога ідуць вялікія кругі па вадзе. Карэйва, выскаліўшыся, слухаў крыкі вакол.

— Значыць, Рожа зманіў мне? – сурова спытаў Ляскевіч. Карэйва пакруціў галавой.

— Хе-хе-хе... Войт нічога ня ведае. Бо дзяўчына – апантаная.

Пры апошніх словах блазна людзі ўстрывожана змоўклі.