Ну, а тут няма як і расказаць, што зрабілася. Бім шарахнуўся на ляжак, падрыхтаваўся бараніцца, прыціснуўшыся задам у куток, глядзеў у вочы гаспадару. Іван Іванавіч падышоў да яго, узяў за аброжак і падвёў да пакрыўджанае:

— Дай лапку, дай…

Не, не падаў лапу Бім. Адвярнуўся і глядзеў на падлогу. Першы раз не паслухаў. І панура паплёўся ў свой куток, паволі, вінавата і засмучана.

Вой, што тут зрабілася! Цётка затараторыла, як сухая трашчотка:

— Ты ж мяне збэсціў! — крычала яна на Івана Іванавіча. — Нейкі задрыпаны сабака на мяне, савецкую жанчыну, увагі не мае! — І тыцкала пальцам на Біма. — Ды я… ды я… Пачака-ай!

— Даволі! — неспадзявана раўнуў на яе госць. — Брэшаш ты, значыцца. Не кусаў ён цябе і не збіраўся. Ён жа цябе баіцца, як чорт кадзіла.

— Ты не крычы, — прабавала яна абараніцца.

Тады госць сказаў коратка:

— Кыш! — І загаварыў да гаспадара: — З такімі іначай нельга. — І зноў цётцы: — Бач ты! «Савецкая жанчына» яшчэ мне… Ідзі адсюль! — рыкнуў ён. — Яшчэ раз накаламуць — асмяю! Ідзі! — Скаргу ён парваў перад ёю.

Апошні сказ госця Бім зразумеў выдатна. А цётка пайшла маўчком, ганарліва задраўшы голаў і ні на кога не гледзячы, хоць Бім цяпер не зводзіў з яе вачэй і нават глядзеў яшчэ на дзверы пасля таго, як яна выйшла, а крокі яе заціхлі.

— Вельмі ж вы з ёю… грубавата, — сказаў Іван Іванавіч.

— Інакш няма як, кажу вам: увесь двор скаламуціць — ведаю. Калі гавару, то ведаю. Во дзе яны ў мяне, гэтыя сплетніцы і буяны, — ён паляпаў сябе па зашыйку. — Рабіць ёй няма чаго, яна і цаляе, каб куснуць каго. Дай такім волю, увесь дом пойдзе цераз пень-калоду.

Бім увесь час сачыў за тварам, за рухамі, інтанацыяй і зразумеў выдатна: госць і гаспадар ніяк не ворагі, а нават, як здаецца, паважаюць адзін аднаго. Назіраў ён доўга яшчэ, пакуль яны пра нешта гаварылі. Але калі даведаўся пра асноўнае, то астатняе яго мала цікавіла. Ён падышоў да ног госця і ўлёгся, быццам хацеў гэтым сказаць: «Прабачце».

Сёння быў старшыня дамавога камітэта, разбіраўся са скаргаю на сабаку. Выйграў Бім. Між іншым, госць мой судзіў, як Саламон. Самародак!

Чаму ж Бім загырчаў на яго спачатку? А, зразумеў! Я ж не падаў руку, сустрэў прышэльца сурова (давялося ж адкласці паляванне), а Бім рабіў усё па сабачай сваёй натуры: вораг гаспадара — і мой вораг. І тут павінна быць сорамна мне, а не Біму. Дзіва, якое тонкае ў яго адчуванне інтанацыі, выразу твару, рухаў! Пра гэта абавязкова трэба памятаць.

Пасля была ў нас цікавая гаворка са старшынёй дамавога камітэта. Ён канчаткова перайшоў на «ты».

— Ты, — кажа, — толькі падумай: сто пяцьдзесят кватэр у мяне ў доме. А чатыры-пяць баламутак-гультаек могуць такога нарабіць, што жыць людзям не будзе як. І ўсіх я іх ведаю, і ўсе баяцца, а цішком клянуць. На дурнога ж жыхара нават і ўнітаз бурчыць. Дальбо!.. Самы мой страшны вораг хто? Ды той, хто не працуе. У нас можна і так, брат: не працаваць, а есці, што аж жывот трэскаецца. Тут нешта не тое, скажу я табе шчыра. Нешта не так, значыцца… Можна, можна не працаваць. Бач ты! Вось ты, напрыклад, што робіш?

— Пішу, — спакойна адказваю яму, хоць не зразумеў жартуе ён ці сур'ёзна гаворыць (вясёлыя людзі часта так могуць).

— Ды ці ж гэта работа! Сядзіш — нічога не робіш, а грошы, нябось, плацяць?

— Плацяць, — адказваю. — Але ж я мала палучаю — стараваты стаў, за пенсію жыву.

— А да пенсіі — хто?

— Журналіст я. У газетах рабіў. А цяпер патроху пішу пра тое-сёе дома.

— Пішаш? — паблажліва перапытаў ён.

— Пішу.

— Ну давай, калі на тое пайшло… Вядома, ты чалавек, відаць, нядрэнны, а тут бачыш… Вось яно то і ёсць. Я таксама на пенсіі, сто рублёў, а працую старшынёй дамкама. Я прывык працаваць, усё жыццё кірую, і з наменклатуры не выціснулі, і на другі захад не ішоў… Пад канец ужо зацерлі: ніжэй, ніжэй. Апошняе месца — маленькі заводзік. Там і пенсію далі: замінка крыху выйшла… Працаваць павінен кожны. Я так думаю.

— Але ж у мяне работа таксама цяжкая, — спрабаваў я апраўдвацца.

— Гэта пісаць? Глупства. Каб быў ты малады — дабраўся б я і да цябе. Ну, а калі пенсія… А так, калі маладыя ды не робяць, выкурваю з дома: ідзі на работу, а не — каціся абаранкам.

Ён і сапраўды насланнё на гультаёў у доме. Здаецца, галоўнае цяпер у яго ў жыцці — даканаць гультаёў, сплетнікаў і дармаедаў, але затое — і павучаць усіх па парадку, што ён і робіць ахвотна. Даказаць яму, што пісаць — таксама работа, аказалася немагчыма: тут ён ці хітрыў з падводным гумарком, ці быў проста паблажлівы (няхай, як гаворыцца, пішуць пакуль што — гультаі ёсць і не такія).

Пайшоў ён добры, без хітрыкаў, пагладзіў Біма і сказаў:

— А ты жыві, значыцца. Але з Цёткаю не займайся. — І да мяне: — Ну, бывай. Пішы, відаць, што зробіш, калі такая справа.

Мы паціснулі адзін аднаму рукі. Бім правёў яго да дзвярэй, віляў хвастом і зазіраў у твар. У Біма з'явіўся новы знаёмы: Павел Цітавіч Рыдаеў, у абыходзе: «Палцітыч».

Затое ў Біма з'явіўся і вораг: Цётка, адзіны чалавек з усіх людзей, якія яму не вераць. Сабака спазнаў паклёпніка. Але паляванне прапала. Бывае так: чакае чалавек добрага дня, а мае адны непрыемнасці. Бывае.