Такім чынам, Цётка стаяла пасярод аркі, і абысці яе Бім не мог. Трэба было яму пайсці прэч, але ён не мог адысці ад роднага дома. Ён вырашыў чакаць з выскаленымі зуамі, чакаць, пакуль не пойдзе вораг, чакаць, колькі б на гэта ні трэба было часу. Хто — каго?

Але тут у шэраватай халоднай імгле паказаўся аўтафургон і неспадзявана спыніўся паміж Цёткаю і Бімам. Фургон быў цёмна-шэры, абабіты бляхаю, без вокан. З яго выйшлі двое і пакіраваліся да Цёткі. Бім уважліва назіраў за імі, не кранаючыся з месца.

— Чый сабака? — спытаўся вусаты, паказваючы на Біма.

— Мой, — надменна адказала Цётка, не задумваючыся.

— А чаго не забіраеш? — спытаўся другі, малады хлопец.

— Паспрабуй забяры. Бачыш, канец вяроўкі на шыі — перагрыз і кусае кожнага. Ускруціўся, сволач. Сапраўды ўскруціўся.

— Прывяжы, — сказаў вусаты, — а то ж забяром.

— Я сама пісала заяву. І хадзіла, і прасіла — забярыце. Дзе там! Бюракрат на бюракраце! — Яна ўжо закрычала: — Душу дасталі, бюракраты.

— Давай, — сказаў вусаты да бязвусага.

Той узяў з аўтамабіля малакаліберку, а вусаты дастаў замацаваную збоку на фургоне доўгую жэрдку з абручом на канцы і сеткаю, быццам сачок лавіць матылькоў, ростам з авечку. Першы падышоў той, з вінтоўкаю, за ім другі, падрыхтаваўшы сачок.

Бім убачыў стрэльбу, завіляў хвастом: «Стрэльба! Стрэльба! Ведаю стрэльбу!»

— Лашчыцца, — сказаў хлопец. — Ніякі ён не кручаны. Заходзь.

Вусаты выйшаў наперад. Бім пачуў, што ад яго пахне сабакамі.

«Ну, вядома ж, вы добрыя людзі!» — гаварыў ён усім выглядам.

Але тут раптам у фургоне праскуголіў сабака, безнадзейна, і горка. Бім усё зразумеў: падман! Нават стрэльба — падман. Усё — падман! Ён шарахнуўся было ўбок, але… позна: сачок накрыў яго. Бім скочыў угору і апынуўся ў сетцы, цяпер перкінутай ім самім цераз край абруча…

Бім грыз вяроўкі, скрыгатаў зубамі, неўтаймавана хрыпеў і кідаўся, кідаўся сутаргава, быццам прыпадачны. Ён скора патраціў на гэта апошнюю сілу і заціх. Сабакаловы ўсунулі сачок у дзверы аўтафургона і вытраслі Біма на падлогу.

Дзверы зачыніліся.

Вусаты сказаў нечакана павесялеўшай Цётцы:

— Чаго выскалілася? Не ўмееш сабаку трымаць, дык і не мучыла б. Сама нажрала жабіну пысу, а сабаку давяла, што жудасна глядзець: на сабаку не падобны. (Ён быў назіральны: апушчаныя куткі вялікіх губ, пляскаты нос і вылупленыя вочы Цёткі нагадвалі і сапраўды «жабіна рыла».)

— Мяне, савецкую жанчыну, ты, смярдзючы сабачнік, гад! — і пайшла, пайшла, не саромеючыся выбіраць, як і заўсёды. Словы, якія нельга пісаць на паперы, выскаквалі з яе лёгка і проста, неяк нават плаўна і вольна, бо яны, відаць, былі запраграміраваны: націснуў на кнопку, і вось яны, тут як тут.

— Ты не хулігань! — крыкнуў ёй хлопец. — А то накрыю падсакам і ў жалезную скрыню. Такіх, як ты, трэба было б хоць на тыдзень у год садзіць у такі вось фургон. — Ён і сапраўды схапіў жэрдку з абручом і ступіў да яе.

Цётка пабегла пісаць скаргу за тое, што зняважылі. І напісала яе да старшыні гарсавета, пры гэтым вінаваціла яго не меней, чым сабакаловаў. Яна ні за што не несла адказнасці, ні за што не адказвала перад грамадствам, але затое ад усіх патрабавала адказнасці. Апошняе таксама было часткаю яе абавязкаў, як і ў кожнага паразіта грамадства.

…Сонца ўзыходзіла тае раніцы вялікае і жоўтае, па-перадзімняму халоднае і невясёлае. Яно адмахнулася ад ранішняе смугі так нехаця і так вяла, што мясцінамі шызаваты туманок так і застаўся над горадам: на адной вуліцы светла, на другой — шэра і каламутна.

Цёмна-шэры, абабіты бляхаю аўтафургон выехаў за горад і закіраваў на двор адзінокага дома, абгароджанага высокім плотам. Над варотамі вісела шыльда: «Пабочным уваход забаронены — небяспечна здароўю». То быў каранцін, куды прывозілі шалёных сабак і спальвалі датла, сюды ж траплялі і злоўленыя бадзяжныя сабакі, як магчымыя разносчыкі эпідэміі, — такіх не спальвалі, а адпраўлялі навуцы або здзіралі шкуры, астатніх жывёлін тут жа лячылі, калі яны варты былі таго, коні, напрыклад; давалі лякарства, давалі да апошніх часін ягонага жыцця, а знішчалі толькі пры адной-адзінай умове — калі хварэў на сап. Вельмі рэдкая цяпер хвароба, таму што коней засталося мала і хварэць няма каму.

Тыя два чалавекі, што злавілі Біма, былі проста два рознарабочыя з гэтага двара. І зусім яны нядрэнныя людзі. Нават больш, яны заўсёды маглі быць укушаныя шалёным сабакам або захварэць цяжкаю хваробаю. Яны ж час ад часу ачышчалі горад ад бадзяжных сабак або забіралі іх па заяве гаспадара. Гэты свой абавязак быў ім непрыемны і цяжкі, хоць за кожнага злоўленага сабаку яны атрымоўвалі акрамя асноўнага заробку яшчэ дадатковую плату.

Бім не чуў, як прыехаў жалезны фургон на двор, як тыя ўдвух выйшлі з кабіны і кудысьці пайшлі: ён быў без памяці.