Бечык Варлен
Шрифт:
15.IV.
Апошнія дні ў «ЛіМе». Сёння — усё.
17.IV.
Усё-такі, што «Неман» — добра. Варта паспрабаваць прайсці яшчэ адну жыццёвую мерку.
В. Маяковский:
...Устаешь
отбиваться и отгрызаться.
Многие
без вас
отбились от рук.
Очень
много
разных мерзавцев
ходят
по нашей земле
и вокруг.
«Нету им ни числа, ни клички, целая лента типов тянется. Кулаки и волокитчики, подхалимы, сектанты и пьяницы, — ходят, гордо выпятив груди, в ручках сплошь и в значках нагрудных... Мы их всех, конечно, скрутим, но всех скрутить ужасно трудно».
28.IV.
Слаўная Жэня! 3 вясной цябе, з Першамаем! Хай табе шчодра свеціць сонца, хай лёгка дыхаецца, вольна ляціцца. Хай не бывае табе трывожна ад чужасці і адзіноты, хай кожны твой чытач будзе ён — адзіны, галоўны, дзеля каго варта цярпець любыя пакуты, шукаць ісціну і браць у рукі пяро. А мо — каб збавіць крыху віншавальную ўрачыстасць — да толькі адной добрай усмешкі? Усміхніся. I бывай здарова.
2. V.
Дні з сонцам і цеплынёю, хуткім разгонам зеляніны.
Першыя аблокі зеляніны на ўзлесках, мяккая падатлівая зямля на дарозе каля Пцічы, абвейнае паветра, нарастание суму ў веснавой радасці — вяртанне ўсіх смуткаў былых вёснаў, падсвядомая вера ў цуд і адмаўленне цуду: вось зараз з гэтага сонца і ляснога шуму, з кветак, з праменняў, лугавой свежай зеляніны выйдзе радасць інтымнасці, пяшчоты, юнацтва...
Жыццё выйшла на паветра, прастор: галасы дзяцей, птушкі і жабы, стук мяча і — больш, многа рознага, што адчуваеш; бачыш нават, што твая адзінота абложана і сціснута жывым існым светам...
Пры ўсёй палёгцы, што пакуль даў «Неман» — нейкая незадаволенасць сабой, нават сорам перад усімі — ад Пашкевіча і Бярозкіна.
Размова з Надзеяй Іванаўнай Ячэня пра буслоў. (Сёлета бусел пасядзеў, прымерыўся, але не асеў на нашай буслянцы.)
— Пра бусла, які зімаваў у чалавека, а ўвесну кінуўся ў агонь.
Б. Пастернак. «Хлеб».
Ты понял блаженство занятий,
Удачи закон и секрет.
Ты понял, что праздность — проклятье
И счастья без подвига нет.
Что ждет алтарей, откровений
Героев и богатырей
Дремучее царство растений,
Могучее царство зверей.
Что первым таким откровеньем Остался в сцепленьи судеб Прапращурам в дар поколеньям Взращенный столетьями хлеб.
8.V.
Пісьмо у Прылукі:
Што там у вас за горадам?
Вясна? Вяселле?!Пераблытала поры года.
Я ў Асеннім.
Перапоўнены вільгаццю вочы.
Пэўна, выплеснуць хочуць Паводкай вясенняй...
Пераблытала дні і ночы.
Я ў Асеннім.
Тут мне добра. Цяжка унікнуць У сэнсе існавання. Адчай.
Па начах твае ананімкі
Беларускай чайкай крычаць.
Удаль працягнуты тонкія рукі.
Гаварыце, Прылукі!
Вам — бяссонніца. Мне — разлукі.
Гаварыце, Прылукі!
Што за горадам спее зараз?
Клопат? Натхненне?!
Пераблытала час і адрас.
Я ў Асеннім.
9.V.
М. Стральцоў:
...Згасаеш? Ну, згасай!
Навошта варушыць
Вуголле шэрае, каб іскарку пабачыць?
Згасаеш? Ну, згасай! Хоць горка на душы,
Хоць ведаю, што урэшце гэта значыць.
...Не, плакаць не хачу, смяяцца не хачу,
Зацяўся і маўчу. Хай так цяжар спадае...
Свежая сонечная раніца. Светлая зеляніна. Ноччу чуў клёкат буслоў і лётаў, лётаў. Ляцеў з падгайскай гары, пералятаў рэчку. Адпо толькі — зваў сведкаў і, пэўна, хваліўся. Але пад канец налёты ўжо не клеіліся.
20.V.
Учора ў запоўненым аўтобусе кароткае трапятанне і самая добрая, святая туга. Чаго няма, а хочацца: быць школьным выпускніком, кахаць, хадзіць саромеючыся Дад чужыя позіркі... Рабіць ад душэўнай патрэбы, па неабходнасці толькі ўнутранай.
Ф. Искандер: «И еще одно я твердо понял: все потерянное можно найти — даже любовь, даже юность. И только потерянную совесть еще никто не находил».
Супражэнне свайго жыцця з кніжным. Бязмежжа няведацня. Як лёгка пабочнае, выпадковае адносіць убок. Пастаянная думка, лейтматыў: не спрабуй вяртацца у былое, любы зварот — абавязковы смутак.
Зрэшты, смутак — мабыць — самае сапраўднае пачуццё ў літаратуры. Радасць, шчасце — рэдкасць, нават ідэал.
14.VI.
Не запісана і ўжо не ўспомніць, што было за гэтыя паўмесяца. Службовая ніякаватасць у «Немане»...
Апошнія дні — сонца, сонца, сонца. Гарыць спіна, плыве чырвань у галаве. Горача, аж задушна. Усё — на вуліцы. А дванаццатай гадзіне ноч яшчэ не мае поўнай перамогі перад днём: усё жыве і поўніць свет вечаровымі гукамі — птушкі, сабачы перабрэх, галасы людзей, нейкае тупаценне, ледзь чутны шэпт лісця — і шчымата ад адзіноты, і напамінкі сабе, што трэба арганізоўваць жыццё воляй і справай.