Бечык Варлен
Шрифт:
Из этой мглы тебя не вызовешь,
Лишь ты ночами вызываешь.
24.8.
Размова з Клышкам пра Семашкевіча, пра адоранасць, пра шырыню, трываласць зробленага, і ў той жа час недастатковасць зробленага. I — пра загадкавы эпізод часоў студэнцтва, што, магчыма, паўплываў на лёс.
25.8.
Верш М. Танка («Полымя», 1982, № 8, с. 15):
Ты яшчэ толькі намёк на чалавека,
Калі ва ўсім спадзяешся на маці;
Ты яшчэ — чвэрць чалавека,
Калі ва ўсім спадзяешсл на дружбу;
Ты толькі паўчалавека,
Калі ва ўсім спадзяешся на любоў, —
I толькі тады становішся чалавекам,
Калі ўсе могуць сиадзявацца
На цябе.
«Калі хочаш некаму зрабіць зло, зрабі дабро», — напамінаў мой бацька.
«Прыгожых людзей у поўным сэнсе гэтага слова, калі ў чалавека — спагаднае сэрца, залатыя рукі, мудрыя думкі, светлая душа, — нямала». Гэта праўда. Але ў атмасферы кар’ерызму, агалцелага здабывання даброт, спажывецтва, хабараў праядаецца часам самы ўстойлівы метал, адбываецца драбненне і самаабкраданне.
26.8.
Ціхі перадвосеньскі спакой. Неназойлівае цяпло і святло, калі так хораша і прыгожа наўкруг, птто рабіць трэба таксама толькі прыгожае.
Бічэль-Загнетава. «Запаведзь»:
Нічогачка не страчана, ані!
Быць лёгкай,
хоць і вырасту пры пні.
На дармавінцы
не папасвіцца нідзе.
Любіць людзей, нібы сваіх дзяцей.
29.8.
Мышы і пацукі, што ноччу абрынуліся на хату, першымі (было яшчэ так цёпла, утульна, прыгожа, сонечна) абвясцілі канец добраму лету.
«Теперь, заканчивая эту книгу и вспоминая все, что я слышал и видел за эти страшные годы, я могу только пожелать моим будущим читателям, чтобы им не пришлось испытать самое ужасное, что может быть в нашей жизни, — всесокрушающего урагана жестокой и бессмысленной войны». Так заканчваецца аповесць В. Яна «К последнему морю» (1941 —1951)., «Чем меньше у человека способностей, тем больше он способен на все».
«Недостатки легче всего изжить, окрестив их достоинствами».
1.9.
3 рукапісу Хведара Гурыновіча «Шматгалосая кветка».
Вагоны шалёна нясе
Слупоў ганаровая варта.
Варта тут ужо не ганаровая, а вар’яцкая.
8.9.
Чытаю рукапіс I. Ралько «Свет зары вячэрняй». I зноў думкі, што людзям трэба больш памагаць пры жыцці. ён і тады быў варты гэтай кнігі. А вось ціха сышоў, лёг у балоцістую зямлю на Паўночных могілках.
Пачатак восені — як позняе каханне...
Зялёных дрэў буйное красаванне
Сям-там дазволіць жоўтаму лістку
Павіснуць сіратліва на суку.
Ці, як выгнанніку,
На стылы дол апасці...
Спасціг я вечны сэнс быцця
I сутнасць мудрасці людское:
Не наракай — пакуль жывеш і бачыш,
Не наракай — пакуль жывеш і чуеш,
Не наракай — пакуль жывеш і помніш,
Не наракай — пакуль жывеш і верыш...
Не наракай.
Однажды, будучи совсем юным, повинуясь неясному порыву, Лермонтов составил завещание: «Похороните мои кости под этой сухою яблоней, положите камень; и пускай на нем ничего не будет написано, если одного имени моего не довольно будет доставить ему бессмертие!»
Имени оказалось довольно...
Лермонтов — М. А. Лопухиной:
«Страшно подумать, что настанет день, когда не сможешь сказать: я! При этой мысли весь мир не что иное, как ком грязи».
Вельмі любяць — бяздумна! — згадваць пра Данка.
У рукапісе В. Гардзея ёсць нават такое:
Чарнее /іугоў самабранка.
Змрачнеюць лясы і жніўё.
I жораў ужо, быццам Данка,
Распальвае сэрца сваё.
У Танка («Полымя» № 8—82) ёсць верш:
Не магу паверыць, што
Пасля таго,
Як да свайго дзяцінства
Дадаў гады юнацтва,
Дадаў гады сталасці
I яшчэ
Невядомую рэшту гадоў, —
У суме атрымаў
Адзін міг жыцця!
Пра свой міг жыцця нарэшце пачынаеш адчуваць. Многіх, хто сёння ў сталым веку, помню такімі маладымі. I сваю маму, і настаўнікаў, і суседзяў. Ды і школьныя сябры, і аднакурснікі — хочацца гаварыць з імі на вы; адны — праз усе наслойкі — бачацца ўсё такімі ж, а некаторыя нібы ніколі і не былі маладымі.