Сауліч Уладзімір
Шрифт:
Маёр Козлікаў. А пры тым, што маёр Козлікаў — перад вамі. Я — жывы.
Чалавек у чорным. Прабачце, у вас ёсць дакумент, што вы — жывы?
Маёр Козлікаў (шарыць па кішэнях, потым схамянаецца, крычыць). Які яшчэ дакумент, мля?.. Вы што, аслеплі? Не бачыце мяне?..
Чалавек у чорным (спакойна). Значыць, няма. А вось у нас ёсць даведка аб тым, што маёр Козлікаў — памёр. (Паказвае паперу.) І мы пахаваем яго!
Маёр Козлікаў (выхоплівае пісталет, крычыць не сваім голасам). Во-он!.. Перастраляю, як сабак!
Людзі з пахавальнага бюро кідаюцца да дзвярэй.
З труной, мля, вон!
Людзі з пахавальнага бюро вяртаюцца, мітусяцца ля труны, нялоўка падымаюць яе. Ніяк не могуць трапіць у дзверы. Труна выкоўзваецца з рук. Кацярына Карпаўна, якая нерухома ляжала на дыване, падымаецца, кавыляе да маёра Козлікава і падае яму ў ногі.
Кацярына Карпаўна (стогне). Каранат… Сынок…
Маёр Козлікаў. Табе, матка, чаго?
Кацярына Карпаўна. Па-а-міра-а-ю…
Маёр Козлікаў. Ну і памірай сабе на здароўе.
Кацярына Карпаўна. Труну пакінь. Як жа без труны?..
Маёр Козлікаў (людзям з пахавальнага бюро). Адставіць!
Чалавек у чорным няўцямна пераглядваецца са сваім напарнікам, не ведаючы, што рабіць. Маёр Козлікаў шыпіць.
Пастаўце труну і ўбірайцеся, мля, к чарцям!
Людзі з пахавальнага бюро ставяць труну і подбегам, на дыбачках, пакідаюць пакой.
(Услед.) Ідыёты!
Кацярына Карпаўна (маёру Козлікаву). Дзякуй, сынок, за труну! Харошая, прасторная…
Маёр Козлікаў (адпускаецца). Ну што ты, матка, мне для цябе нічога не шкада.
Кацярына Карпаўна. Можна, я памалюся напаследак?
Маёр Козлікаў. Маліся. Не зацягвай толькі.
Кацярына Карпаўна. Не, я самую драбязочку.
Кацярына Карпаўна тупае ў кут, становіцца на калені і пачынае прычытаць, а маёр Козлікаў прыступае да выпіўкі.
Ой, Божа ж мой, Божа, за што ж Ты мяне пакараў — усю сіланьку забраў? Да я ж свой век гаравала, да я ж век старалася і будавалася, а цяпер уся мая сіланька прапала — дымам пайшла… Ды дзе ж мне прытуліцца, ды дзе ж мне нагрэцца, бо чужая хатка такая, як свякроўка ліхая. І чужая печ халодная. Ох, долечка мая непагодная!
Маёр Козлікаў (падыходзіць да Кацярыны Карпаўны). Матка, ты гэтымі сваімі малітвамі толькі душу мне вярэдзіш. (Падымае яе, праводзіць да пасцелі.) Ляж во і думай, што табе трэба зрабіць.
Кацярына Карпаўна паслухмяна ўкладваецца на канапу, адварочваецца да сцяны. У пакой заглядвае Фяўроння Захараўна.
Фяўроння Захараўна (маёру Козлікаву). Сабачка наш заснуў. Такі міленькі. Лапкі пад галаву. Роцік раскрыў і залаты зуб выставіў. Ідзі палю… (Раптам заўважае труну, крычыць.) А-а-а-а!.. (Спаўзае на зямлю, траціць прытомнасць.)
Маёр Козлікаў (кідаецца да Фяўронні Захараўны, трасе яе, б'е па шчоках). Фяўроння?.. Фяўроння?! Фяўронюшка…
Фяўроння Захараўна (расплюшчвае вочы, слабым голасам). А-а?.. (Паказвае на труну.)
Маёр Козлікаў. Гэта — для маткі. Для маткі труна!
Фяўроння Захараўна. Млосна… Прыбяры з вачэй.
Маёр Козлікаў. А, умомант. (Адстаўляе труну да сцяны, накрывае настольнікам.)
Фяўроння Захараўна. Дай мне вады!
Маёр Козлікаў заместа вады падае ў шклянцы самагонку. Фяўроння Захараўна робіць некалькі глыткоў, плюецца.
Я ў цябе прасіла вады, а не самагонкі. Ты разумееш, што такое вада?
Маёр Козлікаў. Прабач, вады дык вады. (Падае Фяўронні Захараўне ваду.)
Фяўроння Захараўна (п'е, крыху супакойваецца). Як старая?