– Далей за ім, – як кажуць высокаўцы, – дарог няма.

Што ж гэта “край свету”? Ці толькі пачатак краіны, горад-абаронца, першы на шляху заваёўнікаў?

1. Як ты лічыш, чаму Пінск называюць сталіцай Палесся?

2. Што дрэннага і добрага зрабіў у жыцці князь Давыд?

3. За што каменчукі шануюць князя Уладзіміра і дойліда Алексу?

4. Як цябе падаецца, якія словы больш старажытныя Пінск ці Піна, Кобрын ці Кобрынка, стол ці сталіца?

5. Перакажы легенду пра Вежкі князя Рамана.

6. Чые ўчынкі табе больш падабаюцца: Сямёна Бельскага альбо княгіні Алены? Чаму?

7. Хто заснаваў горад Высокае?

Сяброў з розных канцоў свету Берасцейшчына заўсёды сустракае хлебам-соллю, гасцінна адчыняе дзверы перад добрымі людзьмі. Але, на жаль, прыходзілі да нас не толькі сябры.

Пасяліліся ў Прыбалтыцы германскія рыцары. Былі яны ўмелыя воіны, грозныя ў баі. Былі ўзброены мячамі, дзідамі, лукамі са стрэламі. Рыцары насілі латы і доўгія белыя плашчы з нашытымі чорнымі крыжамі. За гэта іх называлі крыжакамі.

Рыцары-крыжакі сцвярджалі, што змагаюцца за хрысціянскую веру, але нярэдка ўзнімалі меч супраць безабаронных. Вынішчылі крыжакі племя прусаў, ставарылі сваю моцную дзяржаву ў Прусіі. Толькі імя і засталося ад вольнага прускага народа. Хутка пачаліся крыжацкія напады на Беларусь.

Пабачылі заваёўнікі, што няма міру паміж ўнукамі Гедзіміна – Ягайлам і Вітаўтам.

Ягайла – польскі кароль. Вітаўт – князь берасцейскі. Але абодва жадаюць гаспадарыць ва ўсёй Літве-Беларусі. Не саступаюць браты адзін адному, змагаюцца, прыносячы незлічоныя беды нашаму краю.

А крыжакі ўсё часцей нападалі на Камянец, Гародню, Берасце, Бельск, Драгічын. Гарэла наша зямля, запаленая варожымі паходнямі.

Трэба спыніць братазабойчую вайну!

Ішоў 1409 год. Завітаў Ягайла ў Берасце на спатканне з Вітаўтам. Іх воіны адклалі ў бок зброю, распалілі вогнішча. Пусцілі па колу вялікую чашу браціну з салодкім і гаркаватым мёдам. Нездарма чаша так завецца: усе, хто з яе вып’е, становяцца братамі і не могуць больш узняць адзін на аднаго руку!

Польскі рыцар Завіша прыгубіў мёд, шырокай далонню вусны абцёр. Усміхнуўся Завіша, перадаў браціну берасцейцу Ціту:

– Мір твайму дому, русін!

– Мір твайму дому, лях! – адказвае Ціт.

Паплыла браціна па колу. Кожны пра мір згадвае, але пра вайну трывожна думае.

Моцным хорам выгукнулі ваяры:

– Каралю Ягайлу – слава! Вітаўту-князю – слава! Хай яны замірацца, пабратаюцца. Хай ворагі дрыжаць, як лісце на асіне!

А за шырокім сталом у Берасцейскім замку сядзяць Вітаўт і Ягайла. Доўга гавораць. Ужо і месяц на неба ўзышоў. Няпростая бяседа.

– Неспакойна ў нашым краі, браце, – пачынае кароль. – Крыжакі толькі і чакаюць, калі мы загінем паасобку, каб захапіць Польшчу з Літвою.

– Згуба ўсіх чакае, калі паміж сабою не спынім барацьбу, – згаджаецца вялікі князь. – Досыць помніць благое!

Паглядзелі Вітаўт і Ягайла адзін аднаму ў вочы. Працягнулі браты рукі, крыж пацалавалі і паабяцалі ніколі больш не быць ворагамі. Дамовіліся разам пачаць вялікую вайну супраць крыжакоў.

Едзе ганец пад Столін, у Гарадную. Тут спрадвеку жывуць добрыя ганчары. А Іванаўшчына здавён славіцца цудоўнымі бондарамі. Да іх спяшаецца іншы ганец.

– Майстравыя людзі! Вялікі князь Вітаўт загадвае вам хутка зрабіць вялізныя гаршкі і бочкі. Не для вяселля гэта патрэбна, не для забавы – вайна з крыжакамі!

Узімку ў Белавежскую пушчу пачалі звозіць безліч вялікіх бочак і гаршкоў. Воі на чале з самім каралём Ягайлам восем дзён палявалі ў пушчанскіх дубравах. Здабылі многа дзічыны. Мяса засалілі ў вялікіх бочках, паклалі ў вялізныя гаршкі і сплавілі іх на плытах па рэках да таго месца, дзе павінны сустрэцца польскія і ліцьвінскія войскі.