Сапраўды, Ордэн не абмежаваўся за здраду Вітаўта толькі забойствам яго маленькіх сыноў. Рыцары помсцілі сваімі набегамі, ад якіх асабліва цярпела Гарадзеншчына. У 1392 г. яны зрабілі напад на Сураж, дзе пакінулі адны разбурэнні і адкуль павялі з сабою шмат палонных. Ёсць звесткі, што гэтым набегам садзейнічаў Свідрыгайла, які ў гэты час увайшоў у саюз з Ордэнам супроць Вітаўта. У 1393 г. крыжакі напалі на самую Гародню, якую таксама разбурылі. У наступным годзе яны зноў уварваліся ў панямонскія землі, дзе прычынілі вялікія разбурэнні ў многіх месцах, у тым ліку Лідзе і Новагародку. У канцы 1395 г. крыжакі рушылі на Вільню з мэтай авалодаць ёю. I хаця ім удалося спаліць частку горада і разбурыць яго ваколіцы, аднак пасля двухмесячнай аблогі павінны былі з вялікімі стратамі адступіць. Вядома ж, Вітаўт не мог не адпомсціць крыжакам за іх пагромныя паходы на землі яго дзяржавы і ў 1396 г., закончыўшы справу з заваяваннем Смаленска, стаў рыхтавацца да паходу на крыжакоў. Аднак у хуткім часе абставіны рэзка змяніліся, і Вітаўт адмовіўся ад намеру помсціць на гэты раз крыжакам і прапанаваў ім заключыць мір. У 1397 г. і прыбыло нямецкае пасольства дзеля гэтага. Пазней Конрад Кібург, які ўзначальваў яго, пакінуў у форме дзённіка апісанне ўсяго бачанага ім у час правядзення гэтай місіі. Для нас з’яўляюцца вельмі каштоўнымі гэтыя звесткі. Вось некаторыя з іх.

Ужо ў самым пачатку свайго дзённіка Кібург адзначыў, што ў Коўне начальнікам замка быў баярын Іван Фёдаравіч, а вучэнне войска тут вёў нейкі Юрый. І гэта не можа не здзівіць.

Сапраўды, Коўна знаходзілася ў Жамойці, а абаронай яе і войскам кіравалі людзі яўна не жамойцкага паходжання. Аднак стане ўсё зразумелым, калі прыгадаць аб фактах, якія мелі месца пры Віценю і Гедзіміне, калі жамойцкія военачальнікі, як, напрыклад, Драйка, Спуда і Світрыла, здавалі свае крэпасці крыжакам. Відаць, урок гэты быў улічаны, і на чале жамойцкіх крэпасцяў і войск ставілі выхадцаў з усходняй (г. зн. беларускай) часткі дзяржавы. А гэта яшчэ раз пацвярджае, што Жамойці ў гэты час улада BKЛ з’яўлялася варожай, і таму немагчыма гаварыць аб так званым літоўскім (у сучасным значэнні гэтага слова) дамінаванні ў гэтай дзяржаве. Пацвярджэннем гэтага з’яўляецца і сведчанне Кібурга, што русінскае пісьменства без выключэння пануе ў BKЛ і што па-русінску гавораць і Вітаўт, і ўвесь яго двор. Вельмі каштоўным з’яўляецца і сведчанне Кібурга аб тым, што вялікі князь Альгерд не спачуваў язычнікам, бо быў праваслаўным хрысціянінам. А гэта зноў такі абвяргае шырока распаўсюджанае ў навуцы сцвярджэнне, што да Крэўскай уніі вялікія князі BKЛ былі язычнікамі.

Як і раней, так і цяпер, заключаючы мір з Ордэнам, Вітаўт уступае яму Жамойць. Ен таксама абавязваецца пашыраць у сваіх уладаннях каталіцкую веру. Па адной з умоў Вітаўт абавязваўся не прапускаць праз сваю тэрыторыю ніякіх войск, якія маглі ісці на Ордэн. I вось гэта асабліва ўгнявіла польскія вярхі, бо менавіта праз тэрыторыю BKЛ на Ордэн маглі ісці іх войскі.

I таму яны ўспрынялі гэта як выхад з-пад улады BKЛ. Падбухтораная імі Ядвіга напісала ліст Вітаўту, што яго ўладанні, як падначаленыя Польшчы, павінны плаціць ёй даніну. Гэта ў сваю чаргу раззлавала Вітаўта, які сабраў спецыяльны сойм, удзельнікі якога аднагалосна заявілі, што іх продкі ніколі не былі даннікамі і таму яны таксама не будуць імі. У такім духу Вітаўт даў адказ Ядвізе. Гэта прывяло яе ў гнеў, што адмоўна ўздзейнічала на яе здароўе, і ў хуткім часе яна памерла. Як бачым, гэта гісторыя зноў такі выявіла выключна адмоўныя адносіны грамадства BKЛ да Крэўскай уніі, да падначалення Польшчы.

Бачачы варожасць Польшчы да сябе, Вітаўт рашыў яшчэ больш замацаваць свой саюз з Ордэнам. 13 кастрычніка 1398 г. іх пасольствы сустрэліся на в. Салін (р. Дубіса). Цікава звярнуць увагу на тых асоб, якія тут суправаджалі Вітаўта. Гэта князі: Уладзімір, Юрый Пінскі, Міхаіл Заслаўскі, Аляксандр Старадубскі, Іван Гальшанскі і Іван Друцкі. Як бачым, гэта ўсё былі беларускія князі і ніводнага літоўскага, што гаворыць аб тым, хто быў апорай Вітаўта, хто яму радзіў і каго ён слухаў.

Па адной з умоў з крыжакамі Вітаўт павінен быў дапамагчы заваяваць ім Пскоў, а яны яму за гэта дапамогуць заваяваць Вялікі Ноўгарад. I вось, памірыўшыся з Ордэнам і не чакаючы ад яго варожых дзеянняў супроць сябе, Вітаўт рушыў да авалодання гэтым горадам і яго зямлёю, што зноў такі адбылося вельмі лёгка і нават лягчэй, як заваяванне Смаленска. Ведаючы, што ні крыжакі, ні Масква не прыйдуць на дапамогу Ноўгараду, Вітаўт накіраваў туды сваіх паслоў, каб яны аб’явілі наўгародцам вайну, і, паколькі тыя два гады назад адмовіліся падначаліцца Вітаўту на яго патрабаванне, падтрыманае і маскоўскім князем Васілём I, цяпер павінны прызнаць яго ўладу. Пазбаўленыя саюзнікаў і аслабленыя вайной з маскоўскім князем за дзвінскія землі, наўгародцы вымушаны былі прызнаць сваю залежнасць ад Вітаўта.

Здавалася, што падначаленне Смаленска і Ноўгарада (а гэта было мэтай Полацкага княства на ўсім працягу яго гісторыі) нарэшце ажыццявілася так бліскуча і так лёгка Вітаўтам. Аднак, як пакажуць далейшыя падзеі, усё гэта было вынікам кароткачасовай і спрыяльнай палітычнай кан’юнктуры. Але для Вітаўта гэтыя перамогі, якія значна павялічылі прастору і сілу яго дзяржавы, сталі грунтам для больш грандыёзнай яго мэты, ажыццявіць якую ён вырашыў у 1399 г.

Прымірэнне Вітаўта з Ордэнам было не толькі патрэбна для падначалення Ноўгарада, але і для паходу на татараў. Рэч у тым, што ў Залатой Ардзе адбывалася міжусобная барацьба, у выніку чаго пераможаны хан Тахтамыш вымушаны быў уцякаць у 1396 г. у ВКЛ, дзе яго вельмі прыязна прыняў Вітаўт і пасяліў у Лідскім замку. Аднак Тахтамыш не змірыўся са становішчам пераможанага і прапанаваў Вітаўту дапамагчы яму перамагчы свайго ворага хана Цімур-Кутлая. Планы Тахтамыша былі вельмі заманлівыя для Вітаўта, і ён згадзіўся дапамагчы яму. Вось гэта галоўным чынам і прымусіла Вітаўта пайсці на мір з Ордэнам. I ён пачаў пасля падначалення Ноўгарада ў 1398 г. рыхтавацца да паходу на татараў. Каб упэўніцца, наколькі моцнай была Арда, ён робіць напад на яе ў раёне Ніжняга Дняпра. Вынікі былі паспяховыя, і гэта яшчэ больш натхніла яго на грандыёзны паход і надало ўпэўненасці на паспяховы яго зыход.

Як сведчыць летапіс, Вітаўт «Собра воя много без числено: и царь Тохтамыш с ним своим двором, и Литва, и Немцы, и Ляхи, и Жемойть, Татарове, и Волохи, и Поляне, и с ннм бе князей 50, и бысть сила ратных много зело. И всими польки вооруживься, поиде на царя Тимура». І вось да гэтага шматлікага войска Вітаўт звярнуўся з гарачым заклікам: «Пойдем попленим землю татарскую, победим царя Тнмур-Кутлая и возьмем царство его, посадим царя Тохтамыша, и он мя посадить на всю землю Рускую, а потом на всем». Вось у гэтых словах і выяўляецца ўся сутнасць задуманага паходу, ініцыятарам якога, бясспрэчна, быў Тахтамыш і на які згадзіўся Вітаўт. Ён дапаможа бегламу татарскаму хану авалодаць Залатой Ардой, а той, у сваю чаргу, дапаможа авалодаць яму ўсёй Руссю. Апошняе асабліва звяртае на сябе ўвагу. Як бачым, у той час імкненне валодаць усімі рускімі землямі было як у Масквы, так і ў ВКЛ. Мы ўжо ведаем, што ў свой час Альгерд рабіў спробу спыніць аб'яднаўчую палітыку Масквы з дапамогай татараў. Тое ж рашыў зрабіць і Вітаўт, толькі не дыпламатычным шляхам, як Альгерд, а магутнай сілай, якую ён павёў на раку Ворсклу (цяпер на тэрыторыі Палтаўскай вобл.), куды прывёў і сваё войска, але не шматлікае, Цімур-Кутлай. Чакаючы прыходу галоўных сіл, ён, каб перахітрыць Вітаўта і гэтым часова прадухіліць бітву, завёў з ім перамовы, на што непрадбачліва Вітаўт згадзіўся. Аднак, калі Цімур дачакаўся дапамогі, ён спыніў перамовы.

I вось 12 жніўня 1399 г., у аўторак, і адбылася грандыёзная бітва. Страты былі вялікія з двух бакоў, але Вітаўт пацярпеў паражэнне і «побеже во мале силе», а абоз, палаткі, зброя і мноства палонных былі захоплены татарамі.

У ліку многіх князёў, што загінулі тут, быў і Андрэй Полацкі. Як нам вядома, каля 1390 г. ён быў выпушчаны з палону ў Польшчы і, відаць, знаходзіўся ў саюзе з Вітаўтам, бо апошні пасылаў яго да крыжакоў з пэўнымі даручэннямі. Аднак Андрэй па-ранейшаму, відаць, імкнуўся вярнуць сабе Полацк, для чаго падгаварваў палачанаў да хваляванняў, што стала вядома Ягайлу, і яму Вітаўт разам з іншымі князямі вымушаны быў даваць гарантыю, што яны выдадуць Андрэя ў выпадку яго непадначалення польскаму каралю. Убачыўшы ўсю небяспечнасць прабывання ў BKЛ, Андрэй ідзе ў Пскоў, дзе зноў абіраецца князем. Пра гэта сведчыць тое, што ён ездзіў у Ноўгарад, каб заключыць з ім мір, аднак гэта яму не ўдалося. Менавіта гэта і прымусіла яго вярнуцца ў BKЛ, а пасля і прыняць удзел у паходзе Вітаўта на татараў, дзе ён і загінуў. Бясспрэчна, Андрэй Полацкі — выдатная постаць у нашай гісторыі. Звыш паўстагоддзя працягвалася яго дзяржаўная і вайсковая дзейнасць. У сувязі з ім трэба прыгадаць два дакументы, дата якіх засталася невядомай. Першы з іх — дарчая грамата, дадзеная полацкаму Троіцкаму манастыру. Асаблівую ўвагу ў ёй звяртае на сябе тое, што Андрэй Полацкі называе сябе вялікім князем. Такое тытулаванне полацкіх князёў раней не выяўлялася. Другі дакумент — таксама дарчая грамата, але Прадцечанскаму манастыру і дадзеная князем Ануфрыем, які таксама называе сябе вялікім. Адсюль вынікае пытанне, хто такі гэты Ануфрый? Аднак, улічваючы аднолькавы стыль гэтых грамат і тое, што Ануфрый таксама называе сябе вялікім князем, можна меркаваць аб адной асобе, якая крыецца пад гэтымі імёнамі. Магчыма, што Андрэй ужо тады прыняў мірскі чын і ў выніку гэтага атрымаў імя Ануфрый. Тое, што ён называў сябе вялікім полацкім князем, невыпадкова. Уся яго працяглая дзяржаўная, вайсковая дзейнасць была звязана з Полацкам, з якім ён назаўсёды зрадніўся. I ў яго асобе палачане бачылі свайго вернага слугу.