Бл жолы жоры ш жзді басыны бір мол осылан жорыы еді. Осы сапар Абылайа да лкен абырой перді. ол ш салаа блініп, бір саласын жасы келіп алса да скери істе олбасшылы тжірибесі мол анжыалы Бгенбай батыр басарды. Бл ататы мбетай жырау:

Баян аула, ызыл Тау

Абыралы, Шыыс тау.

озы — Маыра, ой — Маыра

Арасы толан кп алма.

алматы уып ашырды.

ара Ертістен ткізіп,

Алтай тауа асырды.

Ауыр ол жиып алдырды,

А Шуліге ос тиіп,

алмаа ойран салдырды,

абанбай мен Бгенбай

Арын менен Наймана

оныс ылып алдырды, —

деп жырлаан Бгенбай мен абанбайды ерлігі ерекше крінген жоры еді. Бгенбай он мыа жуы олды басарып, Тркістан улиетіні солтстік жаына, алден Церенні лытауа аттанба болан Соза бекінісі тсына арай беттеді. олмен бірге ататы жырау мбетай аттанды.

Екінші олды Жнібек тархан басарды. Блар Сыр бойыны тменгі саласына арай сапар шекті. Жнібек скеріне тек ана Торай, Ырыз бойын жайлаан Орта жзді жігіттері ана емес, бан Сырдария жаасындаы здеріні атамекен оныстарын айтарып алма болан Кіші жзді Шекті, Табын, Тама, Адай секілді біраз руларыны жет жігіттері осылды. Бл олда сол Тораймен шектес Сарыкеш маындаы Уаа жататын Ттіара жырау бар.

шінші олды (негізгі олды) Абылайды зі басарды. Бл сап Шиелі, Жааоран бойларымен кеп Тркістанны зіне кнбатыс бйірінен тимек болды. Бнда азаты аты шулы батырларынан: Баян, Сырымбет, Жанза, Малайсары, Жпек, сл кейінірек келіп осылан абанбай болды.

Абылай олыны ас-суын дайындап, жауынгерлеріні кір-оын жуатын бір топ атын-алаш, ыз-ырынмен бірге, абанбайды Гауардан туан ызы Назым жорыа шыты.

Бл жолы Баянаулада Бар жырау сыраттанып алып ойды. Оны орнына жазда Абылайдан Ботаан мен Жанайды нын лемен сраан он жеті жасар Ктеш аын ерді.

Жазытрымы сай-саланы уалай аан ар суындай аза олдары тарамданып, жан-жаа арай аттана бастады. аза жауынгерлеріні жман ждырытай боп бір майдан ашуды орнына ш тарам боп блінуіні де себебі бар еді. аза олдары азір едуір кшейіп аланмен де, соыс неріне келгенде, Жоар хандыыны траты скерінен лі де болса тмен жатан. р ерлік, жаниярлы, жеттік жеткіліксіз асиет. бден машытанан нер, дет еткен соыс тсілдері керек-ті. Шиті мылтытан баса аруы жо аза жігіттерін топырлатып, аз да болса зебірегі бар, соыста бден шыныан алден Церенні тртіпті скерлеріне арсы оюа Абылайды кілі дауаламады. з скерін шке бліп, алден Церенні скерін де шке блшектеп, жеке-жеке ртпа болды…

Біра аза трізді кшпелі елді онтайшысы алден Церен Абылай улыын бірден ты. азаты бас кші Соза тсынан шыатын Бгенбай бастаан, не болмаса Аралды жоары саасынан, — араалпаты кпе тсынан кеп тиісетін Жнібек сарбаздары емес екенін айтпай тсінді. Бас кш Абылай маайында деп ойлады ол. Бны Тркістанны кншыыс жаына жіберген ертлелері де анытап айтты. Бл кездегі жоар скер басшысы алден Церенні ортаншы лы Цеван-Доржи Соза пен азалыа кмекші скерлер жіберді де, зі он бес мы олымен Абылайа арсы аттанды.

Абылай скерінен брын келіп, ол Жааоран бекінісін оршай шебін рды. Ортада жаяу жасаы. Екі бйірінде жоарды жал йрыын ріп тастаан тапал жылысын мінген ататы атты скері. Цеван-Доржи б жолы тйе стіне орнатылан он бес жеіл зебірегін, Абылайды мы тлегітінен рылан кіле ер жрек атты скері жреді-ау деген жерге орналастырды.

Алдында жау шебі барын білген Абылай, енді з скерін жая тсті. Жааоран бекінісін алуды бес мергені бар абанбайа жктеді, Сырымбетті о жа анаты, Баянды скеріні сол жа анаты етті. райсысында ш мынан атты скер. Оларды соынан сойылды, шиті мылтыты ш мынан сарбаздары бар Малайсары, Оразымбет батырлар. зі Саымбай, анан, Жанза секілді ерлерімен, жорыа алашы аттанан он жеті жасар Жанай деген баласымен шепті дл ортасында болды. арамаында аты шулы, ер жрек тлегіттерден ралан мы салт атты жауынгерлері бар. Бны басаратын «Алтайды абасы» аталан ер Сегірбай.

Жансыз жіберілген ертлелері арылы Абылай зіне арсы тран айын аасы алден Церен ліп, енді Жоар онтайшысы болан Цеван-Доржи екенін білді. Абылайды бл міршіге ерекше штігі бар. алден Цереннен аза жеріне Ертіс жаынан тиюді талап еткен де — осы Чорас руымен кілдес Цеван-Доржи. Абылай алден Церенні олына тскенде, оан лім жазасын сраан да — осы Цеван-Доржи. Бара пен білайырды штесуіне себепкерді бірі болан да — осы Цеван-Доржи. Ал кейін білайырды лтірген Бараты азатара бермей алып, біра тбі з елі жаына шыып кетуі ытимал деген ауіппен ткен жылы, яни бір мы жеті жз елу екінші жылы, у беріп лтірткен де осы Цеван-Доржи. Рас, Бараты луімен байланысты, Абылайды алдында ба таластырып кесе-клдене трар ешкім алмады. Сол кннен бастап Абылай Орта жзді бірден-бір билеушісі деп саналды. лы жзді біраз рулары да бны жаына шыты. Біра соан арамастан Цеван-Доржи Абылайды тісі кптен айраулы еді. Ана бір жылы білммбет хан алден Церен бітімге келіп, баласы білфейізді аманата Ташкенттегі онтайшы Ордасына алдыранда, уде бойынша аза еліне айтаратын Тркістан мен Сыр маындаы отыз аланы бергізбегендерді бірі — осы Цеван-Доржи. Егер сондаы бітім іске асан болса, бгінгі ан тгілмес пе еді, айтер еді. Цеван-Доржиді кткеніні зі осы майдан болса, сол майданды бгін Абылай ашпа!

рыс срсенбі кні та ата басталды. Абылай да, Цеван-Доржи да елшілер арылы уделескен мезгілдерінде з скерлеріне «аттан» деп бйры берді. Клденеі он шаырымдай жазы далада ан тгіс ырын тез-а ызып кетті. Жер дбірлете шапан аттар, таы млдір ауаны а жара ысылдай атылан сада оы, шиті мылты шаылы, грсілдеген зебіректер. Біріне бірі арама-арсы сермелген исы ылыш, бкір алдаспандар, соылан сойыл, батырларды болат денесіне ырш-ырш кірген кк найзалар. О тиіп, жан шыра кісінеген жылы, жан тапсыра алмай ыыранан жаралы жауынгерлер. Тс болмай-а майдан даласы ан сасыды. Аяыды басан сайын аттан лап жат- ан адам денелері крінеді.