* * *

Talih qiziznin geyinib evdn cixmaga hazirlasdigini hiis etdi. Amma yataqdan qalxmaga hali yox idi. Onu yola sala bilmycyini d"us"unnd qani qaraldi:

– Aytn, c"ork yemisn?

– H, ana.

– Bax, d"uz"un"u de ha!

– Dedim d.

– G"uzg"un"un qabaginda pul var, g"ot"urrsn.

– Yaxsi.

Qapinin "ort"ulmsindn Talihnin xbri olmadi. Yuxu onu yenidn apardi. Ayilanda artiq saat 10 idi. Cld yerindn qalxib bayir qapisini icridn kilidldi. G"oz"u d"unndn g"uzg"un"un qabagina qoydugu pula satasdi: Aytn onu g"ot"urmmisdi. ‘‘Yen mktb piyada getdi,” – dey kdrl d"us"und"u. Nec g"un idi ki, o pula kims toxunmurdu. Mtbx kecib lini caynik toxundurdu: bumbuz idi. “Yen cay-c"orksiz getdi”. Vaxtinda oyanib qizini yola salmadigina g"or "uryind "oz"un"u danladi. Ayg"unl Talehin shrlr c"ork yemmsin adt etmisdi. Amma Aytnin, onun totuq-motuq Aytninin acliga hec davami yox idi. O, hr iki-"uc saatdan bir soyuducunu acib oradan yemk g"ot"ur"ub istahla yemy adt etmisdi. Onun "uc"un vaxt mfhumu yox idi. Shr ertdn d, gec yarisi da lzztl yemy girisrdi. Amma bir aydan artiq idi ki, o, mktb ac yollanirdi. Ecdkilr danlayanda zarafata salirdi: “Qoymazsiz ariqlayim?” Amma hami bilirdi ki, o, yemy qnat edir. "Ustlik mktb d piyada gedirdi ki, yol pulu vermsin. vvllr mcbur etsydilr d bu qdr yolu piyada getmzdi. Amma indi k"on"ull"u s"urtd yarim saatliq yolu pay-piyada gedib-glirdi.

Talihnin "uryi sixildi, carpayisini yigisdirib otaqlarda sliq-sahman yaratmaga basladi. Bir azdan acligini hiss edib yenidn mtbx kecdi. Caydani qazin "ust"un qoyub soyuducunu acdi: bir parca yagdan v bir yarimciq banka cemdn basqa burada hec n yox idi. Yaga nec g"un idi ki, hec ks l vurmurdu. rzaq qablarini bir-bir yoxlamaga basladi: hamisinin ici bos idi. Aynabnd kecib oradaki soyuducunu acdi, yadina d"usd"u ki, onu bir nec ay vvl s"ond"ur"ub. Bir vaxtlar iki soyuducu onu g"orm"urd"u, "uc"unc"un"un arzusunda idi. Indi is mtbxdkini d s"ond"urmyin vaxtinin glib catdigini anladi. Kartof qabinda iki-"uc kartof v bir nec sogan qalmisdi. “Kartof bisirrm”, – dey fikirlsdi. Talehin maasina hl "uc g"un var idi. Bs bu "uc g"un"u nec yola verckdi? Evdki qpik-qurus "uc dn c"ory ancaq catirdi.

Caydan piqhapiqla qaynayir, su d"osmy t"ok"ul"ur, mtbx buxarla dolurdu. Talih is basini llri arasina alib d"us"un"ur, d"us"un"urd"u. Indi d"us"unmkdn savayi onun lindn hec n glmirdi. Qazin yanindan axaraq stolun ayaqlanna kimi glib catmis suyu g"ornd cld caydani odun "ust"undn g"ot"urd"u, cay dmldi. Bir azdan mtbx qaynamis cayin t"und qoxusu yayildi. Qazi kecirib “yaxsi oldu, cay t"und olacaq, – dey kdrl g"ul"umsdi.

"Oz"un cay s"uz"ub yag, cem cixardi, d"unndn dilin bir loxma c"ork dymmisdi. Amma qizlarinin, rinin evdn ac cixdiqlarini d"us"unnd vicdan zabi ckdi. Cayi qndsiz icib qonaq otagina kecdi, televizoru yandirdi. Yen reklam verirdilr, n"ovbn"ov yemklrin, sirniyyatin trifi gedirdi. Sonra itlr, pisiklr "uc"un hazirlanmis yemklrin reklami basladi. Hirslnib kanali dyisdi. Basqa kanallarda da maraqli hec n yox idi.

li hec ny yatmirdi. Basi gicllnirdi. O g"unk"u beyin silklnmsi deysn isini g"or"urd"u. Amma bu bard evd birc klm d demmisdi, dogmalarinin fikir ckmlrini istmirdi. Divanda uzananda qab-qacaq skafinin s"ussind "oz ksini g"or"ub tcc"ublndi: ariqlamis, "uz"un"un almaciq s"um"uklri bayira cixmisdi. Bu halda gnc qiza oxsayirdi, eynil tlblik cagindaki kimi idi. Onda da bel k"omksiz , ehtiyac icind idi. Amma yox, o vaxt "oz"un"u bel bdbxt hiss etmirdi, c"unki onda sabaha "umidli idi, saysiz-hesabsiz arzularin qanadinda ucurdu. O vaxt gnc, g"ozl, istedadli idi. O vaxt hyat yenic baslayirdi. O vaxt tk idi. Indi is ail msuliyyti, usaqlarin qaygisi, saysiz-hesabsiz problemlr onu b"ur"um"usd"u, nfs drmy qoymurdu.

Son bir ild onlar birdn-bir m"uflislsmisdilr. Ayg"un Politexnik Instituna daxil olmusdu. Dbdbli geyinn bir cox yasidlarindan o, kskin skild frqlnirdi, drslrin, kitablara hddindn artiq alud idi. Talihy el glirdi ki,

Ayg"un kdrini dagitmaq "uc"un vaxtini drslr srf edir. Hami kimi geyinib-gecin bilmdiyi, hmyasidlari kimi kafelrd yemk yey bilmdiyi "uc"un bel edir. “Birdn usagi xsis sanar, onu tklyrlr” , – dey bzn fikrindn kecrdi. Hrdn ona el glirdi ki, ehtiyac qizini yoldan cixara bilr. Kims avamligindan istifad edib pulla onu l alar. Bel anlarda d"unya basina firlanirdi. Bir trfdn qizinin drslr cox vaxt srf etdiyini g"or"ub hirslnir, “hec zman usagi deyil, istmirm bel olsun, bir az diribas olsa yaxsidir”, – dey fikirlsir, digr trfdn sevinirdi ki, qizinin tlblri ancaq kitablarla, drsliklrl baglidir.

Doqquzuncu sinifd oxuyan Aytn xasiyyti, boy-buxunu, g"orkmi il b"oy"uk bacisindan frqlnirdi – sux tbitli, deyn-g"uln, geyinmyi sevn idi. Amma o da hec vaxt “Mn filan seyi alin” demz, anasinin, bacisinin geyilmis paltarlari il "ot"usrdi.

Qizlan saridan Talihnin bxti gtirmisdi: bu vaxta kimi onun bir s"oz"un"u iki elmmisdilr. lbtt, kicik incikliklr, naraziliqlar bura aid deyildi. El Taleh d onun s"oz"undn cixan deyildi. "Umumiyytl, bu aild hmis k"on"ulacan hval-ruhiyy h"okm s"urrdi. Adtn ssli-k"uyl"u, s"ozl"u-s"ohbtli olan, hmis bir canlanma duyulan bu evd son zamanlar qrib bir sakitlik yaranmisdi, hr "oz almin ckilmisdi. Taleh isdn glndn ta yatana kimi qonaq otaginda televizora tamasa edir, qizlar adtn "oz otaqlarinda drslri il msgul olur, Talih is ya mtbxd, ya da yataq otagindaki yazi masasinin arxasinda kagiz-kuguzu il msgul olurdu. Bu, darixdirici, "uz"uc"u hyat idi.

Talih bir d "oz ksin baxdi. Lakin onu anqlamasi, siftinin dyismsi yox, s"usd ksinin g"or"unmsi tcc"ublndirmisdi. vvllr skafin ici qab-qacaqla dolu oldugundan oradan hec n g"or"unm"urd"u. Talih skafin bosalmis g"ozlrin baxib k"oks"un"u "ot"urd"u. Illr boyu zizly-zizly alib qizlaina cehiz yigdigi qablann bos yerlri onun qlbini agritdi.

Hr df pullan qurtaranda qonsulan Naibni k"omy cagirirdi. Naib alverci idi, yeddiillik thsili olan bu qadin mhlld mshur idi. Yanaqlarina t"und qizrmizi boya ckn, son drc dbdbli v z"ovqs"uz geyinn bu qarasin qadin davakarligi il ad cixarmisdi. Iki g"undn bir eyvanindan qonsu evlrin sakinlrindn biri il s"oy"usmy adt etmisdi. Onun bir adti d var idi: evinin zir-zibilini hmis eyvandan hyt yagdirirdi. Nec il idi ki, qonsular bu xasiyytini ona trgid bilmirdilr. Onlar xahis edir, yalvarir, tlb edir, hdlyirdilr, amma bunlarin hec birinin nticsi olmur, Naib bildiyindn l ckmirdi ki, ckmirdi.

Naibni tanidan baslica sey, lbtt, alver idi. vvllr alqi-satqi il gizlin msgul olan bu qadin, d"ovr dyisndn bri ri il birlikd magaza acmisdi. Shrin mrkzind yerlsn bu ticart obyekti b"oy"uk glirl islyirdi. Ehtiyac qapini ksdirn kimi Talih qab-qacaqdan, pal-paltardan birini. Ikisini qonsusuna verir, Naib d onlari satib, yari qiymtini qaytarirdi. Bellikl, Talih birthr ailni yola verirdi.

Qapinin zngi calindi. “Bu vaxt kim ola?”– dey d"us"und"u. Ayaq barmaqlarinin ucunda qapiya yaxinlasib ehtiyatla g"ozl"ukdn baxdi: rfiqsi Adil idi. Zng bir nec df sslndi. Sonra Adil "uzb"uz qonsunun zngini caldi. Maral qapida g"or"und"u. Talih onlarin s"ohbtin vicdan zabi il qulaq asdi: