Шрифт:
Будулан тумаа, чыгдааннаах дьыбарга
Буорахпыт буруота буранаан оргуйар,
Тннэри-кннэри трбтээн ытарга
Тннктн-лэстиин барыта доргуйар…
Хооон харса-хабыра суох охсуууга ыырар уоттаах-тлннх тыллара оолор уйулаларын, санааларын крдэр кн эдэр учуутал рэнээччилэрин сирэйдэригэр-харахтарыгар илэ крн с, салла санаата. Тыл илбиэ, дьайар кэ сд да буолар эбит. Бары дйрбт курдук саата суох тыйыыра дьиппиэрэн олороллоро.
– Гаврил Васильевич, эн Ойуунускай бобуулаах хоооннорун хантан булан рэппиккиний? – уопсай чуумпуну рэйэн, эмиэ Миша Николаев куолаа иилиннэ.
Тута хоруйдуурга судургута суох ыйытыы. Уун сыллар ус-таларыгар норуот кыр стнэн ааттаммыт поэт бобуулаах айымньыларын ааыы, рэтии, буолаары буолан оскуола оолоругар пропагандалааын судаарыстыбаны утары ыар политическай буруйу ооруу буолара саарбахтаммат суол этэ. Ону баара, ити хаыакка тахсыбыт хооонунан сибээстээн, ртн, долгуйуутун уоун уйумуна, тус кистэлэин сэрээ суох арыйан кэбистээ . Аны кэлэн, буолар буолтун кэннэ, туох диэн тттр этиниэй, билинэригэр эрэ тиийэр буоллаа. Уонна оттон хооонун рспблкэ улахан хаыатыгар мээнээ бэчээттээбэтэхтэрэ чахчы.
Балай да р саата суох тттр-таары хаамыталаамахтаат, остуолун иннигэр кэлэн тохтуу тстэ. рэнээччитин утары крд, киниэхэ эрэ туаайардыы, сорунуулаахтык сааран барда:
– Миша, мин оскуолаа рэнэ сылдьан убайдарым кистээбит Ойуунускай кинигэлэрин ампаарбытыттан булан ааар, хоооннорун нойосуус рэтэр этим. Бу мин тус бэйэм кистэлэим буоларын йдх тустааххыт. сктн бгн аахпыт хоооммут хаыакка бэчээттэммэтээ буоллар, мин маны эиэхэ кэпсиэм суоа этэ.
Оолор йдрд саата суох болойон истэ олороллоро. Бг уруок былаана кэиллэн, барыахтаах матырыйааллара тыытыллыбакка хаалбытын Гаврил Васильевич уруок тмктэниитэ эрэ йдбтэ. Дьиэтээи лэтин биэртэлээн бтээтин кытта крдргэ чуораан тыаа р кылыгырыы тсптэ…
Эргитэ санаатахха
Оскуолатааы оо саас лбдйбэт рд тгэннэрэ Михаил Ефимович туоххаыйбыт санаатыгар кн бээээи курдук элэнээн аастылар.
Оскуолалара эрэйдээх сэттэ уонус сыллар бтэиктэригэр диэри турбута. Оччолорго балай да улахан дьиэ этэ, ктллбтэ бэлиэр йэ чиэппэрэ буолан эрэр эбит. Билигин икки этээстээх, быйыл аай евро-рмннэн саардыллыбыт, аныгылыы толору тэриллээх, маллаах-саллаах блэк ортотугар тутуллубут бэртээхэй оскуолалаахтар. Урукку кинилэр интэринээттэрэ уонна учууталлар олорбут биир уопсайдара билигин дааны ордон тураллар. Интэринээт оо музыкальнай тэрилтэтэ буолан кэм да туалыы тураахтыыр эбит.
Михаил Ефимович дойдутугар кэллэр эрэ оскуолата турбут сирин, интэринээтин тиэргэнин быа ааспат. Хайаан дааны кэлэ сырыттаына, србт-кппт, оонньообут-крлээбит оскуолатааы оо сааын тэлгээтин крднэ, тула хаамтаына эрэ астынар.
Бу бгн эмиэ кэлэн эргийэ хааман, г-элбэи эргитэ санаата, уруккуну-билиини тэнии тута, уларыйыыны-тэлэрийиини кр-истэ, инникини, кэскили тстээн иигэр толкуйдуу, былаанныы истэ. Стрекаловка рэх эниэ сыырын танары хааман, рэх трднээи Эбэ хааын кумах тумсугар тохтоон, хотуттан эсэр киэээи сииктээх сиккиэри утары хайыан, улуу рс уйаара-кэйээрэ кстбэт киэ иэнин одуулуу турда.
Санаа… Сатаан сабааламмат сала кс… Кии аймах санаатын кнэн Аан Ийэ Дойду айыллыытын историятыгар кылгас кэм иигэр балысхан н-сайдыы суолун тутуан кэллээ, салгыы сайдар тэтимэ сс кии йбэтэх ттнэн эбии улаатыа, кр турдаа.
Санаа чаылан тгэнэ быралыйар былыргыны, быдан ырааы, йэ кдэнигэр, кн-дьыл тумарыгар саспыт ааспыты эргитэн аалан хараы иннигэр рд бгэлэрбит сирдэрин-уоттарын, олохторун-дьаахтарын дьннээн-бодолоон ойуулаан биэриэ, саардан-иэрдэн, иэтэн-туотан йдрн-санааларын этитиэ, срдэн-кттэн, айдаран-алдьаттаран мккрдэрин-охсуууларын крдр…
Санаа – инники дьыланы, срэх баатын тстр сд аналлаах кс.
Оо, Улуу Эбэ, тыыынчанан муаат сыллар эсиллэр киэ уораайдарын тааатыгар тлх эрэ кии йэн-ахтан крбтх лскэн гс быылааннарын, олох-дьаах хаамыытын, кн-дьыл уларыйыытын крн кэлли буолла!
Дьоус ахсааннаах, дьулура санаалаах ураахай саха эн илгэлээх кытылгын булуоуттан, уорааннаах тыйыс айыла то буоругар хам тоон лн-стэн хаалбакка, гс йэлэргэ тыыннаах буолар туугар мхсн, й-срэх мккрн р тутан, кн бгнгэр диэри омук быыытынан ордон кэллээ.
Тымныы полюунан аатырбыт планета саамай тыйыс, хаыс айылалаах сиригэр, Илин Сибиир Хотун киэ иэнин хотугу эргимтэтигэр ынах-сылгы сн дэлэччи иитэн, тоуттар томороон тымныылаах то буор дойдуну аал уоту оттунан, алаа дьиэни тэринэн сылаас тыынынан сылыппыт, р илгэни рлппт, уйгу быйаы ксэппит сахаттан атын омук бу орто аан ийэ дойдуга суох эбээт. Туох да диэбит иин, сахаа тиийэр тулуурдаах, кн, судургу, сытыары-сымнаас майгылаах, нуучча судаарыстыбатыгар ураты бэриниилээх, улахан лх норуот аыйаа чахчы.