«Тыый, тугу оорбут буоллахтарай?» – диэн Анастасия Яковлевна уун переменаа диэри икки уруок устата иигэр ааллара, дьиксинэ саныы сырытта. с уруок бтээтин кытта интэринээтигэр срэн тиийбитэ, хараар дьиэ таыттан ыла саалаан кппэтэх атын хартыыната арылынна. Кирилиэс таынааы кии хараын аалар араас нх муус-хаар, кир-хох суох буолбут. Иирдьэ киирбитэ, суунар хос ып-ыраастык сууйуллубут, урукумуонньук аннынааы баах тобус-толору кирдээх уунан билгийэн турар бэйэтэ кубус-кураанах килбэйэн олорор. Хостор, утуйар ороннор бары тупсаай баайытык хомуллубуттар. Икки хоунан олорор кыра кылаастар оолоруттан ыйыталаа, кэпсэтэ-хайгыы тэн баран, эдэр учуутал сргэтэ ктллэн, дьиэрэкэй ааардаах оскуолатыгар тттр элэстэнэн таыста.

– А ну-ка, теперь расскажи, моя красавица, как тебе удалось совершить культурную революцию? – Марианна Евгеньевна, Анастасия сирэйэ-хараа сырдаан киирбитин крн, куолутунан клэ-оонньуу кэриэтэ, ыйытта.

– Барытын Миша Николаев тэрийбит , бары мустан мунньахтаабыттар. Хас да сектор сэбиэтин, хостор ыстаарыаларын бэйэлэрэ талбыттар уонна тута дьаанан лэлээн-хамсаан барбыттар, – Анастасия Яковлевна рэ-кт бээээи крстн туунан сиилии кэпсээн биэрбитигэр дириэктэрэ тээ рсэн, с-махтайа ииттэ. Урут атын оскуолаа итинниги крсбэтэх, билбэтэх эбит буоллаа.

– Оказывается, детям самим надо давать власть.

Итинтэн сиэттэрэн, олох-дьаах, лэ-хамнас туунан киэник хабан кэпсэтиигэ баар учууталлар бары кытыннылар.

– Дорогие коллеги, нам как-то надо оживить работу кружков. До сих пор они существовали формально, только на бумаге. Каждый специалист должен проводить практическую общественно-полезную работу на занятиях кружков по своему предмету. Как вы на это смотрите?

– Сп буолуо, – математик Иннокентий Афанасьевич ылбат-биэрбэт икки ардынан ииэтиннэ.

– А как это должно выглядеть на деле? – Зоя Дмитриевна чуолкайдаааччы буолла.

– Ну вот, вам, например, как преподавателю русского языка и литературы ставить хотя бы по праздникам пьесы, сценки из произведений классиков силами учащихся и населения.

– Вот как? Впрочем, почему нельзя? Можно.

– Вот и хорошо, таким же образом нужно поступить и в кружке по якутскому языку. Немного иначе обстоит дело по истории, биологии, математике. Но и тут можно проводить интересные занятия, главное, детей надо заинтересовать, привлечь их внимание к активной деятельности, – Марианна Евгеньевна учууталлары рэтэр-иитэр лээ угуйар т баата, й-санаа кылын таарыйар исти тыла- барыларын клргэ, бэйэтигэр чугаатарга дылы гынна. – Вот буквально вчера произошло чудо. Благодаря Анастасии Яковлевне, интернатчики наши совершили, так сказать, культурную революцию. Все убрано, чисто, любо смотреть.

– Это Миша Николаев все организовал, я просто рассказала им из опыта своей интернатской жизни.

– Вот и чудесно, поделись и с нами своим опытом. Ты, кажется, окончила вторую школу в Якутске?

Анастасия Яковлевна, кэмчиэрийэ соус да тутуннар, кэпсээнин бэрт ыраахтан саалаан сээргээбитинэн барда.

Оччолорго иккис оскуола дириэктэринэн Роман Михайлович Поскачин диэн кип-киэинэн куруук чинчилиирдии кр сылдьар, р тарааммыт баттахтаах, ордоотуу соус улахан саалаах, уун ньолоор сирэйдээх хатыыр кыра кии лэлиир этэ. Кини нксчч соус туттан, киэ-киэник, чиник хардыылаталаан крдр устун хоугар ааарын т дааны толло крдллр, дьиинэн, кини ооо да, лэиттэригэр дааны боломтолоох, сымнаас сыыаннаах киинэн биллэрэ. Учууталлар, интэринээт иитээччилэрэ ксн эр дьон буолаллара. Биирдэ дааны рэнээччилэрин мн-этэн кирдиэлэппиттэрэ, трэйдээбиттэрэ диэн суоа, т кыалларынан й-убуу, сбэ-ама биэрэ сылдьаллара. Николай Васильевич Егоров, Алексей Герасимович Захаров, Федот Васильевич Попов, Николай Дмитриевич Соловьев курдук учууталлар, интэринээт иитээччилэрэ: кыргыттарга Иван Лукич Лукшин, уолаттарга Василий Лукич Сенькин – гс оо йгэр-санаатыгар хаан да умнуллубаттык иэн хаалбыт, йтн сппэт дьон буоллахтара.

Интэринээккэ хайдах бэйэлэрин крнэн-дьаанан олорбуттарын таынан курууоктары, ордук спортивнай, культмаассабай, юннатскай лэлэри, ураты кхтхтк салайбыт Степан Павлович Петров, Василий Лукич Сенькин курдуктары Анастасия Яковлевна улахан махталынан бэлиэтээн аынна. Физрук Степан Павлович бэйэтэ эрчийбит оолорунаан Иван Петровтуун, Дмитрий Саввиновтыын хайыарга хамаанданан крэхтэиилэргэ хас да сыл устата республикаа миэстэлэспиттэрэ, бастаабыттара. Оттон Василий Лукич араас краеведческай, туристическай походтары тэрийэрэ, гербарий хомуйтарара.

– Вот тебе и карты в руки, организуй юннатский кружок, – дириэктэр, этэргэ дылы, эдэр учууталын тылыттан хабан ылла.

Анастасия Яковлевна, дириэктэрин сорудаын т да эмискэ дьаал курдук соуйа ииттэр, эй да, ээх да диэн хардарбата, симиктик мичээрдээн эрэ кэбистэ. Сорудах бэрилиннэ да туолуохтаах, туох да диэн утары этэр, уатар-кээтэр сылтах суох буолан биэрдэ. Уруоктарын быыыгар кн быа туохтан саалаан лэлиирин эрэ туунан толкуйдуу, мунаара сырытта. Уун мунаах-тэнээх санаа кэнниттэн институкка рэппит учуутала Василий Николаевич Дохунаев ньыматынан арай пришкольнай учаастак тэрийэн оолорунан бэйэлэринэн араас ол-бу нээйи ннэттэрэн, кр-харайыы лэтин тэрийэн крбт кии диэн тмккэ кэлбитэ.

Киээ дириэктэрин кытта санаатын ллэстэ киирбитэ, завуа Матрена Петровналыын тугу эрэ кэпсэтэ, сбэлээ олороллоро.

– Мы как раз сидим обсуждаем, кого выбрать секретарем комсомольской организации и в учком. Кого можно, как вы считаете? – Марианна Евгеньевна, кэтээн олорбут курдук, эдэр учууталыттан ыйыта тоуйда.

Анастасия Яковлевна, эмиэ урукку интэринээттээи олоун холобуруттан йдн, тута хардарда:

– Обычно у ребят бывают свои лидеры, они сами должны выбирать.

– Это мы понимаем, – Матрена Петровна, эйээс, холку бэйэлээхтик мичилийэн кэбиээт, этиитин сахалыы тмктээтэ: – Бииги санаабытын этии эрэ быыытынан киллэрэр кыахтаахпыт.