Оо, арай билигин кинини крдн, быйыл сааска диэри тлгэр да оустарбатах уолун кытта хаан да харахтаабатах дьонугар ыалдьыттыы, икки эр киини кытта рс арыытыгар сылдьарын биллин, бука, олох сбл суох этэ. Ол эрээри кини тоо эрэ Бэргээ эрэнэр, кини туох да куааны оорботугар саарбаалаабат, арай билсибиттэрэ кылгас курдук да, туох диэххиний, атом, космос йэтэ буолан, барыта бэрт суаллык быаарыллан эрдээ. Былыргы дьон й-санаата букатын атын буоллаа, кинилэр таырдьа хаар туртайарыттан, иирдьэ уот кытарарыттан атыны крбтх-билбэтэх дьон этилэрэ, Сэбиэскэй былааска эрэ сааа-сонуа ктэннэхтэрэ, оттон билигин итинник тэтиминэн кими да соуппаккын…

Балык миинэ арыыта-сыата быргыйан тахсыбытыгар тууаан-тумалаан, лууктаан-чочунаахтаан кэбистэ, устудьуон хобдох аылыгар рэммит кииэхэ ураты минньигэс сыта саба биэрбитигэр тулуйбакка, э устаалыы сылдьар балык ртн луосканан баан амсайда, срдээх эмис, минньигэс эбит. Миини уот кытыытыгар тардарын аай кытта, тыа быыыгар дьоннор кэпсэтэн кллгрэстилэр, чочумча буолаат, уу кээр саппыкыларынан оту кээр тыастара сардыраспытынан Бэргэннээх Ксткн тахсан кэллилэр, иккиэн тгээ хараара сиигирбит рксээктэри скпттэр, мииннээх солуурчах уот кытыытыгар р паарынан бургучуйа турарын крн, Ксткн кыыы хайаата:

– Маладьыас! Тргэн туттунуулаах кии эбиккин, хайыы-йэ ас бэлэм!

тээн кэтээр аы харайар чычаас омуах баар эбит, сгэн кэлбит балыктарын онно уктулар уонна тииккэ саайыллыбыт урукумуонньукка илиилэрин суунан баран, остуолга кэлэн олордулар. Ксенья тимир миискээ балык рээстэрин биир-биир таааран уурталаата, ол кэмэ Бэргэн суумкатыттан шампаннаах р арыгы кылбаыйбыт бытыылкаларын тааарбытын, Ксткн уруйдуу крстэ:

– Дьэ бу бэрт! Быраатым ол иин убайыгар хайаан илии тутуура суох кэлиэй?! Бииэхэ билигин баартыйа Киин Кэмитиэтин арыгылааыны утары уурааа тахсыбыта диэннэр, хантан да бу аы тымтыктанан да булбаппыт, арыгыны Горбачев кытаанахтык бопто. Оттон урут, бииги эдэрбитигэр, куоракка бэл «т мааыын» диэн баар буолара, суукка хайа да кэмигэр тиийэн ыларбыт, аны Кх бааарга буочукалаах кыыл арыгыны аыйах харчыга атыылаан, тотуоххар диэри ииэххин сб. Билигин бобуу-хаайыы кытаанах, србэ биирин туола илик ыччакка олох да биэрбэттэр, бээрэ эн хаы буолла?

– Србэ икким.

– Оок-сиэ, мчч хапсыбыккын. Урут да ыыах уонна оттооун кэмигэр олох биир да бытыылканы бычыгыраппат гына бобон кэбиэллэрэ. Итини адьас сыыа дьаал диибин, нууччаларга «бобуулаах отон минньигэс» диэн с хоооно баарыгар дылы, дьоннор ордук тууугуран арыгыга охтоллор, туохтарын да тэбээн туран атыылааллар. Букатын дэлэччи тардан кэбииэххэ наада, ким тн баарарынан ыллын, истин!

– Оттон улаханнык иээччилэр умайан лхтэрэ суоа дуо? – Ксенья сэмэйдик тыл кыбытан киитин сс ркттэ:

– Умайдыннар! Ол биир-икки арыгыыт мохоорбутуттан ый-кн тттр эргийиэхтэрэ суоа. Ол оннугар арыгынан спклээннээин, испэттиин була-тала сатыыллара, онон арыгыыт буолан бараллара тохтуох этэ.

Бэрт рйэхтик туттан, шампанскайы тыааппакка эрэ аста, рн бтн тл охсон, куруускалартан бииригэр шаманскайы, иккиигэр р арыгыны кутан кылыгыратта, бэйэтин куруускатын туппутунан умуллан эрэр кутаа иннигэр сргэстээтэ, чохтору тарыйан уоту кдьттэ уонна аыйах тылы ботугураан алаан баран, чох рдгэр кутта, уот клм гынна:

– Дьэ, оолорум, ээкээммит рдэ – этээ сылдьаргытын, дьоллоох-соргулаах ыал буоларгытын тускулаата.

Остуолугар кэлэн, эбии арыгы куттан баран, куруускатын крэччи ктхт:

– Чэ эрэ, бастакы туоу Бэргэн биикки дойдубут туугар ктххэ! Т да тэлэийэн атын сиргэ тиийэн-тгэнэн хаалларбын да, дойдубун санаабатах кнм диэн суох! ллхпнэ мантан дойдубар илдьэн кистээри диэн кэриэспин этиэим, чэ, «тэп» гыннаран кэбииэи! – этиитин тиэх дорооннорун кытта убааы кыллыратан кэбистэ, кинини тктэн, Бэргэн бэйэтин лтн эмиэ мэлиттэ.

Ксенья куруусканы уоугар тириэрдэн баран тттр уурбутугар, Ксткн аймана тстэ:

– Тыый, тоойуом, бииги дойдубут туугар испэтэххинэ улахан аньыыны оостоун! Сампаан диэн тар уута буоллаа, ону баас иэн кэбис!

Кыыс аньыыны оороору гыммытыттан куттаммыт курдук куруускатын хантатан кэбистэ, омунугар буолан, амтанын да билбэккэ хаалла.

– Маладьыас! – хааайын хайаата уонна сонно иккистээн кутуталаата. – Сайын барахсан гэннээн турара чгэй дааны, сотору ыыахтар, онтон бары кргмнээн окко киириэхпит буоллаа. Тоойуом, – диэтэ кини Ксеньяа туаайан, – бу Бэргэн ийэлээх аата чгэйкээн дьон этилэр, хомойуох иин, Таара кинилэргэ ууннук олорор кыаы биэрбэтээ… Ол иин бииги нэилиэк дьоно бука бары Бэргэммитин сблбт, ытыктыыбыт, тх тргэстээх, сурт кэриэстээх дииллэринии, хата, кини ийэлээх аатын – хаарыаннаах дьону ааттатыа, оттон эн туох дьонноох-сэргэлээх ооунуй?

– Аам баар, ийэм кырабар суох буолбута…

– Оо, дьэ куаан, бырастыы гын мин ону билбэт буолан ыйыттым. Чэ, бу Бэргэн дьонун уонна эн ийэ барахсан кэриэигэр туран эрэ кт.

Ксенья иигэр соччо сблээбэтэр да, хайыай – туран баран эмиэ куруускатын барытын тахатарыгар тиийдэ. Эр дьон, балыктарын сии-сии, к-дьаа буолан кэпсэтэ олороллор, шампанскайдара диэн тута кии тбтгэр тахсар ас эбит, хайдах эрэ тулата барыта срдээх чгэй буола тстэ, Бэргэннээх Ксткн былыр-былыргыттан билэр дьонун курдук санаата. Ити икки ардыгар Ксткн эмиэ куруускаларга кута охсон, дороонноохтук эттэ: