– Са службы прыходзяць у дом хiба з чым добрым, браток? Гэта-ж усё роўна што з тэлеграмамi ў мястэчка цi ў вёску, - Сьцяпан склаў сябе: "Я, дурань, палохаю яго!" - Я, ня бойся ты, са звыклым глупствам да цябе... Ня хвораму-ж iсьцi да здаровага.

– У мяне, ведаеш, Сьцяпан, балячкi на вантробе паявiлiся. Бядовая справа, ведаеш, - сказаў ён для яснасьцi.
– Як схопiць мяне боль, дык ажно на сьцены лезу!..

Настрой быў дрэнны.

– Лечысься ты?

– Лекары, ведаеш, Сьцяпан, бы тыя адвакаты: так i паглядаюць на жменю, так i паглядаюць!
– Цяпер п'ю зельле... Нямаш мне варункаў хварэць: зяць будуецца, - i, стрымана памаўчаўшы, запытаў: - А ты, Сьцяпан, не задумаў сабе - вiлу?

– За што, братка?

– А цесьць у цябе ад чаго?
– маршчыны на яго твары склалiся ў кашэчую ўсьмешку.
– Зь iм, ведаеш, Сьцяпан, мала хто роўня ў Беластоку. Цiхенькi ён ды ўдаленькi! Ты, вазьмi, трасянi яго добра, а грошы зь яго, сам пераканаесься, пасыплюцца, бы дзiчкi з грушы. Адну дачку маючы, ён можа даць...

– Ат, стары й так даволi наклапацiўся, пакуль яе, Кiру, выгадаваў, Сьцяпана непрыемна ўразiла тая непасрэднасьць, зь якой гэты чалавек у гадох падказваў яму нешта й без таго грубае.

– Дачку то ён не гадаваў, Сьцяпан. Яго дзяцьмi зьяўляюцца iнтарэсы, - ужо пляткарыў ён перад Сумленевiчам.
– Не было такой справы, на якой твой цесьць не зарабiў. Яго, мабыць, i цяпер ты мала бачыш дома?

Сьцяпан нiчога не адказаў яму.

– Ведаю я яго, бы таго каня лысага... Баба расставiла на стале шклянкi з гарбатай, пiрог на залочаным паўмiску, срэбную цукарнiцу, павiдла ў крышталёвым начыньнi, вiшнёвае. Талерачкi, памаляваныя ў яскравыя ўзоры, прасьвечвалiся далiкатнай тонкасьцю. Каля гарбатных лыжачак ляжалi пляскатыя мiнiяцюры лапатак; Сьцяпан дадумаўся, што iмi трэба браць порцыi пiрага (ён пачакаў, каб падгледзець у гэтым гаспадара). Былi й чырванашчокiя яблыкi, скрыгелiкi лiмонаў i яшчэ штосьцi.

– Я, во, прыйшоў да цябе са справаздачай камiсii, - Сьцяпан дастаў з партфэлю паперы.
– Ужо перапiсаная, - ён адставiў далей пасудзiну з павiдлам, непрапарцыянальна цяжкую.
– Чытай гэта й падпiсвай.

– Ага, - пасмутнеў Вiця.
– Ага... Саладзi, ведаеш, Сьцяпан, гарбату. Калi ласка, саладзi сабе...

Пiрог хатняга вырабу смакаваў адмыслова. Крохкi, ён раскошлiва распускаўся ў роце, выклiкаючы цягучы сьлiнацёк. "Калi ён пра нiшто яшчэ ня чуў падпiша", - заключыў пра яго Сьцяпан, набiраючы павiдла, якое рыхтавалi, вiдаць, паводле асаблiвай рэцэптуры: ягады вiшняў, цэлыя, аказалiся зусiм сьвежымi. Былi яны хрумсткiмi. (У прыгарадах i прадмесьцях гатуюць павiдла няўмела, па-сялянску мазяватую гушчэчу, сцукраваную.)

– Ага... Ну, моцна напiсана!
– Вiця працягнуў руку па акуляры, што ляжалi на этажэрцы.
– Гм... Адразу пазнаць тут стыль Сумленевiча: просьба гучыць як ультыматум, - блiснуў ён кпiначкай.

– Рэвалюцыйная стылiстыка, браток, - пацяплела Сьцяпану.

– Ну, а што новага чуваць у каапэратыве?

– Пахварэў ты ўсяго дзень i ўжо думаеш, што безь цябе там усё завалiлася?
– Сьцяпан, жэстам бесклапоцьця, выбраў сабе яблык.
– Нiхто й ня ўспомнiў пра цябе. Быў. Няма.

– Так, - яму падаўжэў нос.
– Ну, а як ацанiлi працу камiсii?

– Камiсii?
– Сьцяпан засьмяяўся.
– А я думаў, што гэта яна - ацэньвае. Каму ў галаве, брат, наша камiсiя? Старшыня, вось, заняты старшыняваньнем, кiраўнiкi кiраваньнем, бухгальтар лiкамi, i гэтак далей, - знарочна падняў ён руку з гадзiньнiкам.
– Ого, ужо першая гадзiна! Час мне йсьцi. Ну давай, братка, падпiсвай справаздачу. Хопiць гэтай распусты за гарбатай.

Гаспадар абмацаў кiшэнi пiнжака.

I Сьцяпан зразумеў, што ён ня знойдзе аўтаручку або даўгапiс.

– Пазычу табе сваю...
– сказаў ён да Вiцi, якi, як бы ў выдказ на гэта, абцiх, бы той, каму ўжо ўсё роўна.

Але, як на тую бяду, Сьцяпан ня ўзяў з сабою хаця-б алоўка.

– Ведаеш, Сьцяпан, я падпiшу заўтра. На працы. Ну, ведаеш, якая розьнiца: сёньня цi заўтра? Я-ж, як бачыш, цалкам здаровы... З раньня, ведаеш, Сьцяпан, я пазваню табе, прыйду й падпiшу. Ну, усё ў парадку, - ён ветлiва праводзiў госьця да дзвярэй.
– Дзякую табе за тое, што ты наведаў мяне, i прабач мне, калi што ня так было... Ведаеш, Сьцяпан, зяць мой будуецца...

Сабака люта брахаў.

Пайшоў паркi, густы дождж.

Сьцяпан, тулячыся да платоў з навiслым гольлем дрэваў, дабраўся ўздоўж iх да Антанюкоўскай артэрыi, якраз блiзка прыпынку, на якiм сеў у "дзевятку" ледзь уцiснуўся ў перапоўнены аўтобус. З мокрых плашчоў пасажыраў сьцякала вада, i ад размочанай на падлозе гразi рабiлася коўзка. Стаяў ён, трымаючыся за расхiстаны поручань.

Выйшаў - за мостам на Белай, нiжэй "Гродна", дзе разявы ўсё яшчэ не разыходзiлiся зь месца выпадку.