– Чэ, утуйдубут.

– Таа?ка чехолун… – ким эрэ билигин да?аны к?лэн кыччыгыныыра и?иллэр.

Тыаны солоон, ма?ын ыраастаан, сирин о?орон, бурдук ??ннэрэн, ас о?орон а?ыахха диэри ки?и барахсан ?т?мэн даа ?лэни к?рс??хт??р эбит! Бэл манна комбайнтан кэлбит, билбэт ки?и к?р??т?гэр бэлэм курдук туораах бурдук, миэли?сэ?э барыар диэри уонча суол бэлэмниир ?лэни эрэйэрин уолаттар са?а к?рд?лэр. К?рд?лэр эрэ, бурдугу бэрийии ис кистэлэ?ин – технологиятын билигин да билэ иликтэр. Манна куруусчуттары та?ынан бурдук кууллуур, туора к?рдьэ?инэн бурдук сы?арытар ток и?инээ?и ?лэлэргэ уонтан тахса медучилище устудьуонкалара бааллар. Курбуу курдук ?рд?к у?уохтаах, сырдык сэбэрэлээх нуучча, баа?ынай кыргыттара. Кинилэр ханна эрэ, дэриэбинэ кытыытыгар «Коннай двор» (аата с?р?н, к?нь????нэ?э дуо?) диэ??э олороллор ???.

Биир киэ?э Телятниковтара с?тэн хаалар. Ханна дь?л? т?стэ?эй? Бэ?э?ээ киинэ?э кэлин эрээккэ медучилищелары кытта олорбута, онон кыргыттарга барда?а диэн саба?алыыллар.

– Ити Витя ?лэтин кыайбакка эстэр-быстар а?ай дии, уонна баран, хайаан т??ннэри кыргыттарга с??рэрэ буолла? – Гена бэрки?иир.

– К?н?ск? ?лэни кыайбата?ын и?ин, т????? сырыытыгар ?ч?гэй ини.

– Буолуо…

Ити кэпсэтииттэн уолаттар к?лсэн ылаллар.

– Хайыыбыт, к?рд?? барарбыт дуу?

– Эс, кэлиэ буолла?а. Маннык т?бэлтэ?э к?рд??б?тт?р, – Слава сонньуйар.

Ки?илэрин кэтэ?эн, сээбэ?нээн, уур-нуур утуйбакка сытан, сылаалара таайан, утуйан хаалбыттар. Дьулаан ха?ыыттан утуктан кэлэллэр.

– Ребятаа, из-избили-и!

Уоту холбуу охсубуттара, Витялара хаан-сиин буолан, мунна-уо?а дьуккуруйан, дьаабылаттаран кэлэн турар.

– Тыый, кимнээ?ий?

– Ити буолла?ына! – уолаттар ыксалынан та?нан хачымахта?аллар.

Сирэйдэрэ-харахтара турбута с?р. Сима, хайдах эрэ, ол к?л?гээттэр манна кэлэн, та?ырдьа сырсан к?л?г?лдь??э сылдьалларын курдук саныыр.

– Бу ата?астаан эрдэхтэрин! – Гена, ки?и бэрдэ, о?оххо иилиллэн турар к?л??кэни сулбу та?ытан ылар.

Сима, тугу эрэ, бэйэни к?м?скэнэргэ с?пт???? к?рд??н, к?р??лээн элэгэлдьитэр.

– Бэйи тохтоо?, омуннурума? эрэ, уолаттар. Бастаан ки?ибитин истиэ?и?, – Слава дьонун уоскуталыыр. – Ну, расскажи толком, Виктор, что случилось-то?

…Витя коннайга, кыргыттарга тиийбит, онно ?с олохтоох уолаттар бааллара ???. Кини тиийээтин, кыргыттар преподавателлэрэ, саа?ыра барбыт дьахтар тахсан, утуйдубут диэн, тахсыбыт о?олору и?ирдьэ ы?ыртаан киллэрбит. Уолаттары тар?а?алларыгар эппит. Анараа уолаттар, сылдьымахтаан баран, ханна эрэ элэс гыммыттар. Витя барбакка, коннай та?ыгар сылдьыбыт. Сотору Маруся сыбдыйан тахсыбыт. Иккиэн балачча турбуттар. Куусту?уу, уура?ыы да баара. Онтон преподаватель тахсан, Ширяева Марияны ы?ыра сатаабыт. Виктордаах, эрки??э сыстан, биллибэккэ турбуттар. Кыргыттар бары тахсан, к?рд??н, кинилэри булан ылбыттар.

– Ты, чё? Обалдела? Завтра она позвонит и тебя отчислят!

– Пока не поздно, все в дом, марш! – били кинилэри туппут хотумсук кыыс дьа?айбытынан барар.

Кыргыттар, Марусяларын иннилэригэр уктан, киирэн хаалаллар.

Ыаллар утуйбуттар, онон-манан биирдиилээн т?нн?к уота кылайар. Витя ол уоттарынан сирдэтэн, т?нн?н и?эн, с?пт??х хайысхатын с?тэрэн кэби?эр. Биир олбуортан обургу ыт тахсан, сыы?а-халты хабыалаабытыгар, хантан кэлбит т?ргэнэ буолла, олбуорунан ыттан, кыра хоспох ?рд?гэр ойон тахсар. Ыт олустаабытыгар, дьиэттэн дьахтар тахсан, ??хсэ-??хсэ, хата, ытын баайар.

– Шныряют тут, всю ночь, ироды!

Оннук муна-тэнэ, дэриэбинэ ытын барытын у?угуннаран, дуолан моргуору та?аара сырытта?ына, хантан кэлбиттэрэ биллибэт, икки уол барыс гына т??эллэр. Кинини бастаан охсон-тэбэн к?р?лл?р, ол кэннэ, Витя кыайан с?пт??х харданы биэрбэтэ?эр, ??с батааска бэрдэрбэккэ, бы?ыта сынньан кэби?эллэр…

Итини барытын, хайдах баарынан Витя кэпсээбэт. Кыргыттарга сылдьыбытын, т?нн?н истэ?инэ саба т??эн кырбаабыттарын, «ха?ыалара биллибэтин» эрэ кэпсиир.

?йд?р?н-т?йд?р?н булунан, с?бэлэ?эн к?рб?ттэрэ, бу т??н ол к?л?гээттэри булуо суохтар. Таах дэриэбинэни аймаан, ту?ата суохха сата ба?ын тардыахтара. Ол эрээри т?рд?-уу?а суох кырбанан хаалар эмиэ сатаммат.

– Сарсыарда сэбиэттэригэр то?о сууллан тиийэн, ол кырбаабыт дьону булу? диир ба?айыбыт дуу? – диир Слава, толкуйга т??эн.

– Хата, оннук дьа?анар эбиппит. Буруйдаахтары булан, эппиэккэ тарда иликкитинэ, ?лэ?э тахсыбаппыт диибит, – Гена харахтара лаампа уотугар суостаахтык килбэлдьи?эллэр.

– Чэ билигин, ки?ибитин балыы?а?а к?рд?р?н, ыспараапка ылыа?ы?. Ба?ар, олохтоохтор бэйэбитигэр баайсан туруохтара, «со?отох нууччалаахтарын кырбаан баран, би?иэхэ балыйдылар» диэхтэрэ…

– Оннук-оннук, – уолаттар Слава ыллыктаах тылларыттан санаалара к?н?н барар.

Аны балыы?алара ханна баарын хайалара да билбэт. Дьукаахтартан бас-к?с ки?илэрэ, Костя дэнээччи, балыы?аны билэр эбит. Бу ки?илиин балачча дьээриктэ?эн, Слава а?ыллыбатах биир хаа «Приманы» биэрэн, сирдьитинэн илдьэ бараллар.

Хатыылаах ааны дибдийэн астаран, дьу?уурунай сиэстэрэни ойутан туруоран, уолларын эмтэтэллэр. Биэлсэри ы?ыртаран, ыспыраапка суруйтаран ылаллар.

Сарсыарда Слава ??г?лээн, тардыалаан, уолаттары бэрт эрэйинэн туруортуур. Арбы-сарбы к?р??нээх, сууммута, хомуммута буолан эрдэхтэринэ, Василий Васильевичтара кыырыктыйан эрэр баттахтаах, бады-сады к?р??нээх нуучча ки?итин баты?ыннаран киирэр. Б?л????? айдааны истибиттэр. Саа?ырбыт нуучча сэбиэттэрин бэрэссэдээтэлэ эбит. Кэпсэтии т?м?гэр уолаттар ?лэлии тахсалларын, Телятников сельсовекка барсан, к?рд?р?? биэрэрин бы?аараллар. Участковай Амматтан и?эр ???.