Ремарк Эрих Мария
Шрифт:
— Ці не звар'яцеў ты? — спытаў Густаў.
— Не.
— Дзесяць марак на гэтую здыхляціну. Яе ўжо даўно варта пусціць на каўбасу.
«Старанная Лізхен», які толькі што абазваў Густава жывадзёрам, цяпер падтрымаў яго:
— Во дае! Ставіць на Сінюю Гадзіну! Чалавек! Гэта ж карова, а не конь! Майскі Сон абгоніць яе на дзвюх нагах, толькі так! Ставіце на першае месца?
Білінг заклінальным позіркам глянуў на мяне. Ён рабіў мне знакі.
— На першае, — сказаў я.
— Заказвай труну, — з пагардай параіў «Старанная Лізхен».
— Дзівак! — Густаў таксама глядзеў на мяне, як на нейкага гатэнтота. — На Гірсі стаў… тут ясна і немаўляці.
— Як сказаў, так і будзе: стаўлю на Сінюю Гадзіну.
Цяпер я ўжо не мог змяніць рашэння — гэта было б супроць усякіх правілаў.
Мужчына ў фіялетавай сарочцы перадаў мне квіток. Густаў і «Старанная Лізхен» разглядалі мяне як хворага на чуму. Яны відавочна адсунуліся ад мяне і падаліся да стойкі, каб там, гучна смеючыся адзін з аднаго, але і не хаваючы ўзаемапавагі спецыялістаў, паставіць на Гірсі і Майскі Сон.
У гэты час з ног зваліўся адзін са зняможаных дваіх, што стаялі каля пярэдніх сталоў. Ён ссунуўся па сцяне і гулка стукнуўся аб дол. Два паштовыя чыноўнікі паставілі яго на ногі, а потым пасадзілі на крэсла. Яго твар зрабіўся бледна-шэры. Рот разявіўся.
— А божа! — сказала адна з прастытутак, поўная смуглявая жанчына з гладкай прычоскай і нізкім ілбом. — Прынясіце хто-небудзь кубак вады.
Я здзівіўся, што мала хто звярнуў увагу на непрытомнага. Большасць прысутных толькі зірнулі на яго і зноў засяродзіліся на скачках.
— Гэта здараецца часта, — сказаў Густаў. — Беспрацоўныя. Прайграюць апошні пфеніг. Спадзяюцца на буйныя выйгрышы, ставяць дзесяць, чакаюць тысячу.
Фурман прынёс з кіёска шклянку вады. Чарнявая прастытутка памачыла ў ёй сваю хусцінку і стала церці чалавеку лоб і скроні. Ён уздыхнуў і раптам расплюшчыў вочы. У гэтым было штосьці жудаснае: зусім нежывы твар і гэтыя шырока раскрытыя вочы, як быццам праз дзіркі застылай шэрай маскі з халоднай цікавасцю пазірала нейкая іншая невядомая істота.
Дзяўчына ўзяла шклянку вады і дала яму піць. Пры гэтым яна трымала яго, як малога, за руку. Потым узяла булачку са стала флегматычнага абжоры з прычоскай, як у вожыка…
— На, еш… але памалу, памалу… Не адкусі мне палец… Так, а цяпер папі зноў…
Мужчына за сталом скоса прасачыў за сваёй булачкай, але нічога не сказаў. Хворы паступова ачуняў. Ён яшчэ нейкі час жаваў, потым з цяжкасцю ўзняўся. Дзяўчына падвяла яго да дзвярэй. Потым яна хуценька азірнулася і адчыніла сумачку.
— Вось, вазьмі… і валі адсюль. Лепей пад'еш… а не гуляй на скачках…
Адзін з сутэнёраў, які ўвесь час стаяў спінай да яе, павярнуўся. У яго быў твар птушкі-драпежніка. На галаве з вялікімі вушамі была надзета спартовая шапачка, на нагах — лакіраваныя туфлі.
— Што ты яму дала?
— Дзесяць пфенігаў.
Ён штурхнуў яе локцем у грудзі.
— Відаць, больш… Іншы раз спытаеш у мяне…
— Кінь, Эдэ, — сказаў другі.
Прастытутка падфарбавала вусны.
— Я ж маю рацыю, — сказаў Эдэ.
Прастытутка нічога не адказала.
Зазваніў тэлефон. Я назіраў за Эдэ і не звярнуў увагі на званок.
— Вось гэта шанцуе! — раптам пачуў я гучны голас Густава. — Гэта ўжо не проста падвязло, гэта — падваліла! — Ён ляпнуў мяне па плячы. — Ты адхапіў сто восемдзесят марак, шчаслівы! Твой конік са смешнай мянушкай перамог!
— Ды няўжо? — спытаў я.
Мужчына з разжаванай цыгарай у зубах і ў шыкоўнай яркай сарочцы кісла кіўнуў і забраў у мяне квіток.
— Хто вам параіў?
— Я, — з жудасна пакорлівай усмешкай, гатовы на ўсё, паспешліва сказаў Білінг і з паклонамі прабіўся наперад. — Я, калі дазволіце… мае сувязі…
— Ну, ці ведаеш… — Шэф нават не зірнуў на яго і выплаціў мне грошы. На нейкі момант ва ўсім памяшканні ўсталявалася мёртвая цішыня. Усе глядзелі на мяне. Нават той, хто абыякава жаваў увесь час, падняў галаву.
Я схаваў грошы.
— Спыніцца! — шаптаў Білінг. — Спыніцца! — Твар яго пакрыўся чырвонымі плямамі. Я ўторкнуў яму ў руку дзесяць марак.
Густаў усміхаўся, штурхаючы мяне кулаком пад скабы.
— Вось бачыш! Што я табе казаў! Трэба толькі слухаць Густава, і будзеш заграбаць грошы лапатай.