— Бацька не скончыў, - сказала Ганна. — Ён памёр год таму. Была б зусім адна, каб не сябры. Лаюцца вось… Кожны вечар за кулакамі свету не бачыш.

На руцэ ў чалавека, як плашч Апалона Бельвядэрскага, вісела чыёсьці паліто. А ля самых ног статуі мірна спаў мармурова-бледны юнак. Спаў, паклаўшы галаву на пальцы гранітнага ступака.

— Бачыце, які Марфей, — усміхнулася гаспадыня. — Гэта Аленін, бадай, лепшы з маладых мастакоў. Горачка маё! Узяў ды падпіты прыцёгся. Няхай праспіцца, не выганяць жа на холад.

Андрэй быў здзіўлены. На стале з ножкамі ў выглядзе гермаў стаяла толькі некалькі бутэлек сухога віна, але застолле выглядала ці то на парах, ці як злёгку ашалелае.

Мужчына артадаксальнага выгляду грузна сядзеў у крэсле, паклаўшы на падлакотнікі страшэнныя рукі. У жорсткіх, як дзікова шчэць, валасах першым снегам легла сівізна.

— Сюррэалізм, ташызм, — басіў ён. — Сорак год падыходзіць ваша новае цеста. А калі ж вы пекчы будзеце? Вы пакуль што толькі і дбаеце пра тое, каб не перабухаць солі або цукру.

Некалькі чалавек, седзячы вакол, слухалі шчэцістага, а насупраць яго стаяў на падэсце — на крэсле натуршчыцы — худы юнак з прыгожым нервовым тварам і гарачыўся:

— Не прыпісвай мне ташызм!.. А што да цеста, дык гэта ты, гэта Юпіцеры ад мастацтва перашкаджаюць нам. На дзесяць год замарозілі цеста, а цяпер раз-пораз штурхаеце. А цеста не любіць штуршкоў.

— Гэта ўсё інтэлектуальны снабізм, — басіў грузлы.

— У нас снабізм. А маляваць бяздарныя фотапартрэты — гэта не снабізм? I яшчэ горшы, бо кан'юнктурны снабізм.

— У вас кар'ерызм і зайздрасць да «абоймы».

— Не скажы, — іранізаваў юнак. — Добрую мы кар'еру зрабілі. А зайздросціць няма чаго. Старцам не зайздросцяць.

А ўбаку сядзеў насупраць гожай, зусім маладзенькай дзяўчынкі хлопец у акулярах з сумным прасценькім абліччам і казаў:

— Самае лепшае там — лотас. Гэта трэба самой бачыць. Тоўстая сцябліна, і на ёй, адарваўшыся ад смаляной гразі, вырастае масляністая, ружова-белая раскоша.

Дзяўчынка глядзела на яго спуджанымі спачувальнымі вачыма, раз-пораз кранала яго руку і ўмаўляла:

— Не скручыньвайся ты так. Не вартая яна. Не трэба.

Ганна ўсміхнулася Андрэю.

— Не бойцеся цыганшчыны, — сказала яна. — Гэта ўсе добрыя хлопцы. Проста патроху развіваюць лёгкія… Знаёмцеся, хлопцы, гэта Андрэй Грынкевіч.

Упала цішыня. Потым грузлы падаў Андрэю руку.

— Чулі. Гэта не вам давалі гэткага здаравеннага выспятка ў пяцьдзесят шостым? — I адрэкамендаваўся: — Яхненка.

— Мне, — сказаў Андрэй. — Нічога, і спіна і іншае, усё на месцы.

— Чулі, а зараз бачым і суцяшаемся, — хітравата ўсміхнуўся нервовы юнак. — I яшчэ тое-сёе ад кагосьці чулі… Я Пятроўскі.

Аленін, відаць, пачуў нешта праз сон, адарваў ад п'едэстала шчаку, на якой чырванеў, як поўха, выразны адбітак гранітнага ступака, і сказаў са змрочнай іроніяй:

— Узыходзячы Купала…

— Спі ўжо, узыходзячы Рэпін, — сказала яму Ганна.

— Не абражай, — сказаў ён. — Я позні Рэпін з ліловымі запарожцамі. А спаць — я магу. Хто спіць, той не піша карцін. I вершаў не піша. Не грашыць.

I, апусціўшы галаву, зноў заснуў сном немаўляці.

— Пакіньце спрачацца, хлопцы, — сказала Ганна. — Што, сапраўды? Як сыдуцца, так і за лаянку. Лепей спявайце. Зайграў бы што, Петрык.

Хлопец у акулярах сапраўды сеў за раяль. Пятроўскі, якога, відаць, цягнула да розных нязручных месцаў, сеў на раяль, выцягнуўшы ногі і абапіраючыся рукамі, адведзенымі за спіну!

— Бачыце вы, Іда Рубінштэйн, — кінуў яму Яхненка, усё яшчэ злосны пасля маральнай лазні. — Пачак, і з яго чатыры запалкі тырчаць.

— А ты архiдыякан, — сказаў з кута нехта. — Ты метафiзiк i кiруючы жораў на балоце мастацтва.

Яхненка шчыра і горача зарагатаў.

— Пляханава начытаўся, — са з'едлівай усмешкай сказала ў кут Ганна. — Глядзі, застанешся са сваёй навукай у дзяўкох.

Потым узяла бутэльку віна, дзве шклянкі і панесла ў кут, да глыбокай канапы.

— Сядайце, — сказала яна Андрэю, — калі хочаце, скідайце туфлі.

I сама скінула туфлі, забілася ў зручны куток. Андрэй з мужнасцю адчаю зрабіў тое самае.

— Піце, — сказала яна. — Расказвайце.

Асветлены толькі ніжнім святлом, спяваў недзе далёка раяль. Скупчыліся вакол яго маўклівыя постаці хлопцаў. Петрык граў Мендэльсона, тую самую яго рэч — Андрэй забыў назву, — дзе музыка быццам гаворыць праз светлы сум: "Нічога не зробіш".