— Хлопцы, ці вы здурнелі?

— Чаму? — пазіраю на яго з недаўменнем.

— Звяры на волі загінуць! Нельга іх выпускаць. Вакол жа пяскі, кіслароду не хапае. Звяры, як і людзі, таксама кіслародам дыхаюць. Хіба вы забыліся?

І праўда, забыліся. Але ж… Але ж у пустыні ёсць змеі, павукі, мурашкі. Вожык-вушасцік у гарах бегае. Яны, як мы, балончыкаў не носяць.

— Піліп Макаравіч, а чаму змеі, павукі, мурашкі жывуць? Чаму вожык-вушасцік жыве?

— Нейкім чынам прыстасаваліся. У прыродзе шмат загадак. Я казаў пра гэта. Кароткая памяць у цябе, Антон. А льву, скажу вам, можна дапамагчы. Трэба зрабіць яму парык — вось і стануць прызнаваць яго другія львы.

Хацелася крыху паспрачацца з Піліпам Макаравічам, ды Васіль як крыкне:

— Глядзіце! Глядзіце! Хатка на курыных лапах!

— Не хатка, а машына, якая кісларод вырабляе, — паправіў Васіля Сакс.

Гэтая машына, ці, як сказаў Васіль, хатка на курыных лапах, па сваёй форме падобная на даўнюю карэту, якую цяпер можна хіба ў кінафільмах убачыць, вылезла з-за рога дома. З чатырох бакоў у яе тырчаць трубы, нібы гарматы. Замест колаў — курыныя лапы, як у лятальным апараце Сакса. «Туп-туп», — павольна ступалі курыныя лапы. «Уф, уф», — цяжка дыхала машына.

— Бач, як уфкае! — здзівіўся Васіль. — Гэта яна кісларод выдае.

— Здагадлівы ты, — сказаў Сакс.

Я, вядома, падбег бы да гэтай машыны, але ў зашклёнай кабіне сядзелі легіянеры ў чорных накідках. Надзьмутыя, нібы індыкі. Такія блізка не падпусцяць: злосна закрычаць, насварацца.

За першай машынай выпаўзла другая, трэцяя…

«Вось каб адну такую ў нашу вёску, — мільганула недарэчная думка. — Накаталіся б з Васілём, а пасля плугі прычапілі б і на поле. З усёй ваколіцы людзі пазбіраліся б. Як жа! Хатка на курыных лапах поле арэ».

Тым часам на вуліцу, што мурашкі з патрывожанага мурашніка, высыпалі людзі. Яны кудысьці беглі, спяшаліся.

— Куды гэта яны? — пытаюся ў Сакса.

— На плошчу. Кветку глядзець.

— Трэба і нам туды, — сказаў Піліп Макаравіч.

— Не, — запярэчыў Васіль, — я хачу паглядзець, як курыныя лапы ступаюць. Цікава.

Я пацягнуў Васіля за руку.

— Яшчэ наглядзішся.

— Пусці,— пачаў упірацца ён. Нарэшце Сакс яго напалохаў:

— Хутка тут ніводнага чалавека не застанецца. Што, калі Таран прыпрэцца? Ен цябе па галоўцы не пагладзіць. А на плошчы ўвесь горад. Народ туды валам валіць. Таран нас у натоўпе не заўважыць.

Васіль мусіў пагадзіцца.

— Але, той вожык-вушасцік, пэўна, даўно вылез з-пад брызенту.

На плошчы людзей — няма куды яблыку ўпасці. Усе моўчкі, без адзінага слова прасоўваюцца наперад. Пярэднія тоўпяцца, не пускаюць, а заднія напіраюць, лезуць, змахваючы з твараў пот. Такое адчуванне, што вялізны магніт цягне іх да сябе, не адпускае.

Я крануў за плячо Сакса.

— Скажыце, а дзе кветка?

Сакс паказаў на круглую, што шклянка, вежу (метраў на дзесяць у вышыню ўзнімаецца).

— Там.

Я стаў узірацца. Да болю ў вачах. Дарэмна. Нават лісціка не заўважыў.

— Там нічога няма, — паціснуў я плячыма.

— Кветка на вежы. У гаршку стаіць.

Вось яно што! Гэтая кветка — нейкая кветка-невідзімка. Вочы праглядзіш — не ўбачыш. А людзі ўсё роўна не адыходзяцца, мітусяцца, пнуцца бліжэй да вежы. Моўчкі, без сварак, без крыўды, нібы загіпнатызаваныя.

— Няма там ніякай кветкі. Хлусня. Карп людзям вочы замазвае, — сказаў я.

— Есць, — прамовіў Сакс. — Трымайцеся за рукі і за мною. Абавязкова пакажу вам кветку.

Узяўшыся за рукі (у гэткім натоўпе нядоўга згубіцца), мы пачалі праціскацца наперад. Мяне адпіхалі, а я ціснуўся бліжэй да Васіля, ззаду падштурхоўваў Піліп Макаравіч. Хтосьці балюча наступіў мне на нагу. Ды хіба будзеш глядзець хто!

Нарэшце я ўбачыў памост, падобны на сцэну. На гэтым памосце стаяў ці то тэлескоп, ці то вялізны бінокль. Побач тоўпіліся салдаты. Каля іх ляжаў мех. Людзі па прыступках паднімаліся на памост, кідалі ў мех, як я здагадаўся, грошы, нагіналіся, секунду-другую глядзелі ў дзіўны апарат і спускаліся ўніз. Вось каля мяне прайшоў малады хлапец. На вуснах — усмешка, твар свеціцца шчасцем. Ідзе, высока ўзняўшы галаву, распраміўшыся. За ім — дзяўчына. І яна Ўсміхаецца, штосьці нячутнае шэпча, а на шчаках — дзве слязінкі…

Прайшоў стары. «Э-э-эх!» — уздыхнуў. Доўга, працягла. Пра што ён успомніў?

— На сцэне бінокль. Праз яго можна кветку ўбачыць, — як здалёку, данёсся голас Сакса.

— Там грошы трэба плаціць, — сказаў Васіль. — У нас пуста ў кішэнях.

— Папытаю ў каго-небудзь. Пачакайце.

Плаціць грошы… Прырода гіне, а грошы застаюцца. Няўжо яны такія неўміручыя? Няўжо больш жывучыя, чым прырода? Відаць, не. Недзе ў памяшканні звяры, кветкі, дрэвы. Хоць і пад замком, але жыве прырода. Разумее Карп, што людзі і апошнюю капейку аддадуць, каб дзве-тры секунды падзівіцца на кветку. Усё нашаму козыру ў масць.