У гэты момант з’явіліся двое вартаўнікоў. Яны вялі ішака — адзін цягнуў яго пад аброць, другі штурхаў ззаду. З вялікім намаганнем ішака атрымалася спусціць па прыступках да начальніка прыстані.

«Ладачка» адчаліла і пачала плаўна аддаляцца ад прыстані. Палямон і яго сыны яшчэ раз зірнулі праз правае плячо на Арціна і Алеоллу.

Палямон быў упэўнены, што цяпер з іх новымі сябрамі ў чужым горадзе нічога не здарыцца.

— Да сустрэчы! — крыкнулі рыбакам юнак і дзяўчына.

На ладдзі выпрастаўся жоўты з чырвоным арнаментам ветразь.

ПАКУЛЬ ВУГОР СВЕЖЫ

— У каго. У каго пачастунак для хана? — дрыготкім голасам спытаў Бердыбігей Гурахмалі.

— У мяне, — адказаў Арцін.

— Садзіся. Садзіся, слаўны юнача, і скачы, скачы хутчэй на гэтым ішаку ў ханскі палац, — пачаў упрошваць Арціна начальнік прыстані.

— Я адзін не магу. Я еду з Алеоллай.

— О, чароўная Алеолла, — залепятаў Бердыбігей Гурахмалі, — садзіцеся на гэтага ішака, бярыце ханскія пачастункі ў вашага выдатнага сябра Арціна і скачыце скачыце ва ўвесь апор да палаца хана.

— Я без Арціна нікуды не паеду!

— О! — выдыхнуў Бердыбігей Гурахмалі. — Садзіцеся ўдвух, высокашаноўныя юнак і дзяўчына, на гэтага маладога жвавага ішака. Ён вас дваіх хутка даімчыць да ханскага палаца.

Алеолла заскочыла ў сядло. Ёй дапамог Арцін. Арціну ўзлезці на ішака дапамог начальнік прыстані. Сядло было шырокае, доўгае, так што юнак і дзяўчына разам выдатна змесціліся.

— Пайшоў! Пайшоў! — крыкнуў Бердыбігей Гурахмалі.

Ішак крануўся, ледзьве перастаўляючы ногі. Без сумнення, любы хлопец перагнаў бы яго нават пешкі. Начальнік прыстані ўпёрся ў ішака ззаду, пачаў штурхаць наперад, але ішак не жадаў паскорыць тэмп хады.

— Што стаіце? — крыкнуў Бердыбігей Гурахмалі на вартаўнікоў. — Дапамагайце!

Яны рукамі націснулі на ішака, аднак той, адчуўшы, што яго моцна штурхаюць, наогул стаў, як укапаны.

— Вось упартая жывёліна! — раз’юшыўся Бердыбігей Гурахмалі. — Што ж рабіць?

— Лепш мы пойдзем пешкі, — сказала Алеолла.

— Так-так. Мы пешкі вельмі хутка ходзім, — пацвердзіў яе словы Арцін. Яму не хацелася потым адказваць за «казённага» ішака. Бо яго трэба было б вярнуць.

— Добра, я вас асабіста правяду да межаў горада, — сказаў Бердыбігей Гурахмалі.

Алеолла і Арцін саскочылі з ішака, а начальнік станцыі сам узлез на яго. Ішаку ад такой перамены лягчэй не стала, і хады ён не дадаў.

— Ідзіце. Ідзіце самі, каштоўныя мае. Я з вамі пашлю свайго лепшага вартаўніка. Калі ён будзе побач, то нічога дрэннага ў дарозе не здарыцца, і я змагу спаць спакойна. Курултан! — клікнуў начальнік прыстані. — Пойдзеш з нашымі высокашаноўнымі гасцямі.

— Хм, хм, — кашлянуў у адказ першы ахоўнік.

— Што такое? — раздражнёна спытаў Бердыбігей Гурахмалі.

— Спадар начальнік прыстані, па статуту на прыстані павінны дзяжурыць два вартаўнікі.

— Ну і што з таго? Не турбуйся, Курултан, мы знойдзем табе замену.

— Але двух іншых вартаўнікоў вы адправілі разам з канём да купца Ферэнбека. Каб яны ахоўвалі яго сушаныя дулі.

— Не хвалюйцеся, спадар Бердыбігей, — сказаў Арцін, — мы самі як-небудзь дабяромся.

— І мы нікому не распавядзём, што вы аглядалі ладдзю, на якой мы прыплылі, — дадала Алеолла.

— А гэта значыць, што вы нас зусім не затрымлівалі, — падтрымаў яе Арцін.

— О, так. Добра, добра. І Вялікі Хан не даведаецца, што я хацеў адведаць яго вугра?

— Не, клянёмся! — разам сказалі Арцін і Алеолла.

— Дзякуй вам, мае вельмікаштоўныя. Дзякуй!

— Курултан, правядзі гасцей да межаў горада і пакажы дарогу. Я за цябе тут падзяжуру.

— Да пабачэння!

— Да пабачэння!

— Шчаслівага шляху! — з палёгкаю ўздыхнуў начальнік прыстані горада Гняздо Рыб.

Курултан выканаў загад свайго начальніка. Ён паказаў Арціну і Алеолле дарогу.

— Ідзіце з мірам, — пажадаў вартаўнік, звонка грукнуў дзідай у бронзавы шчыт — у знак павагі, і павярнуў назад у горад.

* * *

На ўсім шляху мясцовыя жыхары, сяляне, рамеснікі, рыбакі, якія сустракаліся Арціну і Алеолле, прыязна і ветліва з імі віталіся. Дарога насамрэч была прамая, арыентавацца на ёй проста — ведай, ідзі сабе наперад. Мясцовасць цягнулася стэпавая і толькі на недалёкім гарызонце — гарыстая. Пераначавалі пад самотным мысам. Ноч выдалася дзівосная — цёплая, зорная, ціхая. Абышлося без прыгод і здарэнняў.