— Тата яшчэ спіць. Дзяўчынка яшчэ спіць (так заве яна Бузю). Што ты будзеш піць, Шымек?

Мне ўсё адно. Што яна мне дасць, тое і буду піць. Мама налівае мне гарбату і падае кубак сваімі прыгожымі белымі рукамі. Ні ў кога няма такіх прыгожых белых рук, як у маёй мамы. Яна садзіцца супроць мяне і гаворыць ціха, каб не пачуў тата, бо пра тату будзе ў яе гаворка са мною. Ён старэе, не маладзее. Старэе, і слабее, і кашляе. Кашляе, каб ты ведаў, раніцою, калі ўстае. А часам здараецца, што ён мусіць усхапіцца сярод ночы і адкашляцца, і можа пракашляць усю ноч. А бывае, што і ўдзень… Яна гаворыць яму, каб ішоў да доктара — дык ён, упарты, не хоча. Як вытрымаць ягоную ўпартасць? Яна на яго не жаліцца, барані бог. Так проста, зайшла гаворка — яна і сказала…

Так ціхенька скардзіцца мне мама на бацьку. І ціхенька расказвае мне пра Бузю, і вочы яе ззяюць. І яна налівае мне яшчэ кубак і пытаецца, што я скажу наконт Бузі? Праўда ж, вырасла, дзякуй богу, як тое дрэўца? Барані яе бог ад ліхога вока! У суботу пасля швуэс вяселле. З дапамогаю неба, у суботу пасля швуэс. Бліскучая партыя, удалы жаніх. Добрае месца, гаспадарка, проста княжацкі дом, дом — поўная чаша…

— І пры ўсім гэтым, — так працягвае свой расказ мама, — пры ўсім гэтым колькі давялося папераконваць яе, Бузю, перш чым яна дала згоду на агледзіны. Зараз, дзякуй богу, яна задаволеная. Яшчэ як задаволеная! Якія пісьмы яны пішуць! Ледзь не штодня (мамін твар ззяе, маміны вочы свецяцца). А здарыцца пісьму затрымацца, дык бяда!.. Гэта цяпер. Аднак жа раней? Ледзьве душу з яе не выцягнулі, пакуль дабіліся слова «згодная»… Бузя таксама добра ўпартая. Такая сям'я: варта каму заўпарціцца!.. Не, яна, божа барані, не хоча сказаць нічога благога. Проста прыйшло да гаворкі, яна і сказала…

З татавай спальні даносіцца кашаль — і няма мамы, знікла.

«Мі зойс ганішпофо кемой шохар — хто яна, чые вочы глядзяць, як перадсвітальныя зоры? Ефо халвоно — прыгожая, як поўня? Боро кахамо — ясная, як сонейка?»

Гэта выйшла са сваёй спальні Бузя.

Я ўглядаюся ў Бузю — я магу паклясціся, што адно з двух: альбо яна плакала, альбо не спала ўсю ноч.

Мама мае рацыю: як дрэва вырасла яна. Як ружа расцвіла. Яе вочы, яе прыгожыя блакітныя вочы з «Песні песняў» гэтай раніцой зацягнутыя лёгкай смугою. А ўвесь твар яе гэтай раніцой пакрыты лёгкім ценем. І ўся Бузя — загадка для мяне. Балючая таямніца. Шмат што хацеў бы я ведаць. Чаму Бузя не спала гэтай ноччу? Мне трэба ведаць, каго яна бачыла ў сне: мяне, дарагога госця, якога яна так доўга выглядала і які прыляцеў дамоў так нечакана? Альбо таго, іншага бачыла яна ў сне? Іншага, каго мама з татам жывасілам навязалі ёй супраць яе волі?.. Бузя — таямніца для мяне. Балючая таямніца. «Ган ноул ахойсі кало — сад замкнёны яна, сястрыца, нявеста мая; сад замкнёны, крыніца запячатаная…»

Бузя — таямніца для мяне. Балючая таямніца. Некалькі разоў на дзень мяняецца ў яе настрой, як надвор'е пахмурным летнім днём: толькі што было цёпла, а ўжо стала прахалодна. А то зноў выгляне сонца з-за хмараў, і робіцца хораша. Пакуль не набяжыць новая хмара — і тады зноў робіцца маркотна і змрочна.

Няма таго дня, каб Бузя не атрымлівала ліста ад «некага». Няма таго дня, каб яна не адказала яму, гэтаму «некаму».

Я вельмі добра ведаю, хто ён, той «нехта», і таму не распытваю яе. Я не гавару больш з Бузяю пра яго. Я ўпэўнены, што ён чужародны, навязаны. Але Бузя сама гаворыць пра яго. Ці не занадта многа гаворыць яна пра яго? У лічаныя хвіліны, калі мы застаёмся з ёю ўдваіх, Бузя гаворыць са мною пра яго. І хваліць яго. Хваліць яго напрапалую. Ці не занадта многа хваліць яна яго?

Яна мне кажа:

— Ты хочаш ведаць, хто ён? (Яна апускае вочы.) Ён такі вытанчаны. О! Вельмі вытанчаны. Ён добрасардэчны. О! Вельмі добрасардэчны. Толькі… (Яна ўздымае вочы на мяне і смяецца.) Яму далёка да цябе. Хіба яму раўняцца з табою?..

Што Бузя хоча гэтым сказаць? Яна хоча паддобрыцца да мяне? Ці яна пакеплівае з мяне?

Не, яна не паддобрываецца і не пакеплівае з мяне. Яна вылівае сваё сэрца…

Гэта як двойчы два.

Пасля гарбаты мама з Бузяю пайшлі на кухню мудраваць над сняданкам, а мы з татам сталі на малітву. Я адбыў нумар хуценька, а тата, завінуўшыся ў талес і прыладзіўшы тэфілн, яшчэ стаяў тварам да сцяны і ўзносіў хвалу Пану Богу. Раптам увайшла Бузя, прыбраная, з парасончыкам у руцэ, і звярнулася да мяне:

— Пайшлі.

— Куды?

— За горад. Проста пройдземся. Дзень цудоўны. Рэдкі дзень.

Тата павярнуў да яе галаву, глядзіць паверх сваіх сярэбраных акуляраў. А Бузя нацягвае на рукі пальчаткі і кажа яму:

— Ненадоўга, тата, ненадоўга. Мы хутка вернемся. Мама ведае, што мы ідзём. Хадзем, Шымек. Ты ідзеш?

Хіба можа раўняцца найлепшая музыка, найцудоўнейшая сімфонія з гэтымі словамі, што дайшлі да майго слыху? У іх чуваць водгулле «Песні песняў»: «Лэхо дойдзі — хадзем, любы. Нэйцэй гасодэ — пойдзем у шырокія палі. Мы будзем начаваць у вёсках. Мы наведаем вінаграднікі. Паглядзім, ці зацвілі лозы? Ці наліваюцца гронкі?..»

Не помнячы сябе ад радасці, я пускаюся следам за Бузяю і не чую пад сабою ног. Што з Бузяю? Упершыню за ўвесь час, што я дома, здарылася такое: Бузя паклікала мяне пагуляць разам. Што ж гэта такое з Бузяю?..

Бузя мае рацыю. Дзень цудоўны. Рэдкі дзень.

Па-сапраўднаму ацаніць такі летні дзень можна толькі ў нашым маленькім бедным мястэчку, выбраўшыся з цеснаты яго вузкіх вулачак на божы свет, вольны і прыгожы. Зямля апранула сваю зялёную мантыю, прыбралася ва ўсё багацце шматколерных палявых красак. З аднаго боку яе акантоўвае сярэбраная рака, з другога боку — нізкарослы, але густы лясок. Сярэбраная рака нагадвае сярэбраны кант новага талеса з блакітнай шэрсці. Густы лясок нагадвае густую пасму кучаравых валасоў, якія час ад часу кранае ветрык.

На Бузі была блакітная сукенка, лёгкая, як дыханне, празрыстая, як паветра, як нябёсы. Яе парасончык быў з зялёнымі карункамі, на руках — белыя пальчаткі. Шматколернаю яна была, шматколернаю, як поле.

Апошні раз, кажа мне Бузя, яна адпрасілася ў маці. Апошні раз хоча яна развітацца з горадам, з ваколіцаю, з кладамі, з млынамі, рэчкаю, мастком. Дзеля гэтага апошняга разу зрабіла ёй маці ласку. Нявесце нельга адмаўляць, ха-ха… Нявеста свайго даб'ецца… Што скажаш, Шымек?

Шымек не гаворыць нічога. Мне здаецца сёння, што Бузя вясёлая нейк па-дзіўнаму. Ненатуральна вясёлая. І смяецца яна як пад прымусам. Ці гэта мне толькі здаецца?