Алтын Орда лсіреп бітуге айналанда, негізі Маыт руынан рылан Ноайлы ауымы сол Сарайшыты зіне астана етті. Ал азіргі кезінде Ноайлы хандыыны бір блегі Астраханьа, бірі азана, бірі збек Ордасына, аландары А Ордаа ауып, бет-бетімен ыдырауа айналан шаы. Тек Ноайлы деген жалпы ел аты мен лі де болса сауда-саттыы мол Сарайшы шаары алан-ды.

Осы Сарайшы шаарына екі сана олмен бдан бір апта брын А Орда ханы Ханазар келген. Сонау ит арасы ияннан алы скермен сапар шегуге А Орда ханы мжбр болан.

кесі асым білайыр мен Аса Темір рпатарынан Сейхн дарияны тменгі жаы мен аратал, Сайрам, Талас, Шу зендеріні бойын ана алып ойан жо, ол аза хандыына Жетісу, Еділ, А Жайы бойын да баындырмашы болды.

Осы саясатты кздеген асым мен Астрахань хандыына арай бейімделе тскен Ноайлы еліні кп жртын з шеберінен босатпаймын деген оймен, 1523 жылы Сарайшыа келіп, сондаы бір айаста аза тапан. Содан кейін-а Бхар ханы Абдолла мен Моолстан ханы бдірашитті бірігуі арасында аза жері талан-таража тсті. Кптеген рулар Ара жеріне арай ойысты.

Міне, Ханазар А Ордаа осы кезде хан болды. Кп жерін Бхара, Моол хандарыны басып аланы аз боландай, дл осыны алдында ана Жнібекті кенжесі Ждіктен туан Шаай слтан Абдолламен тіл тауып, Тркістан улиетіні кншыыс жаын бліп алып, Бхара хандыына арап кеткен.

Ханазар А Ордаа ие боланнан бері де он бес жылдай уаыт ткен. Біра осы он бес жыл Ханазара оайа тимеді. Блшектеніп кеткен аза хандыын, кесі асымдай, айта біріктіруге кірісті. Бл істі стті болуына бір себеп аза еліні негізгі жауы ытай бодыхандары зара ырылысып, аза жерін шабуа олы тимеді. Соны пайдаланып Ханазар ырыз бен араалпа туыстарды да з туыны астына жинай бастады. Нелер ан тгіс шайас, арпалыс, ырындар тті халыты басынан. сіресе, Сейхн дария бойындаы аза шаарларын айтарып алу, аламат ауыр тартыстара айналды.

Бдан брын лсіреп алан Шайбани ордасы, осы рпатан шыан Абдолла слтан Бхар міршісі боланнан бері айтадан туы ккке рлеп, кшейе тскен. Біра, Шайбани ордасыны тым дуірлеп кетуіне арасындаы алауызды кп ырсы етті. Алауыздыты негізі — Ташкент міршісі Бабаслтан мен Абдолла арасындаы таластан туан.

Бл таласа аза хандары да жан сала кіріскен-ді. Абдолла жаында Шаай, Бабаслтан жаында Ханазар. Абдолла мен Бабаслтанны таласы, бір жаынан Ханазарды аза хандыын кшейтуіне ммкіндік берсе, екінші жаынан, Шаай слтанды зіне арсы ойып, бкіл аза елін біріктіруге лкен зиянын тигізіп келді.

Бны стіне Ханазар ол астына енген ырыз, араалпа елдеріні арасындаы зара тартыс, дауы да А Орданы кшеюіне жептуір кедергі болды. О ырыза жататын Сарбаыш, Солты, Бы, Сая, Черін, жер ыайына арай аза ханына осылса, Сол ырыза кіретін дігене, Ждігер, Базыс, Баыш, Тнатар, Сары трізді рулары біресе Шыыс Тркістан ханы бдірашитке, біресе Аса Темір рпатарыны жаына шыып, бірігіп ел болуа кп бгет етті.

Мндай жадайда Ханазар хана біржолата берілген сенімді кш керек болды. Бл кш Сырдария мен аратал бойларынан лытау, Арынаты ірінен, Ккше теіз, Есіл, Ертіс, Тобыл, Нра жааларынан табылды. Біра айтадан кшейіп келе жатан Мхамед-Шайбаниды Ордасына арсы труа бл кш те азды ететін еді. Шайбани Ордасына ттеп берер еді-ау, Алтай жатан Ойрат олы тнгелі келе жатыр. Отстігінен ытай дбірі естіледі. А Еділді ар жаында — бгін болмаса ерте тырына оналы тран Россия…

Жо, ту-талаай болып ркімні олында кетпес шін жалыз жол — ел болып бірігіп, А Орданы маына шоырлану керек. Ара мен Жетісу іріндегі руларды беті бері арады. Ендігі кезек — кесі асым да жндеп кндіре алмай кеткен Еділ, Жайы зендеріні ары-бергі жаындаы кп елді А Ордаа арату. Сонда ана бл ел сырт жаулара аймыпай арсы тра алады.

Осындай халдегі А Орданы ханы Ханазар, Абдолла мен Бабаслтан арасындаы шиеленіскен тартысты пайдаланып, зіне аз тыныс тауып, Ноайлы еліні кіндігі — Сарайшы аласына келіп еді.

Ноайлы еліне аттану шін Ханазар Сарайшы шаарыны тбіндегі кесі асымны зиратына барып ран оып, басына айтадан кмбезді мазар салуды сылтау еткен. Біра сыбырлаанды дай естімей ме дегендей, мндай олды текке келе жатпаанын Еділ, Жайы бойындаы Маыт, Алшын, Байлы, лімлы, Жаалбайлы рулары бірден сезген. Бл елдерді азіргі бас ктерер адамыны бірі — ататы Шалкиіз жырау, алы олмен Ханазар келе жатыр дегенді естіп, сойыл стап арсы шыпа болан желкпе жігіттерін басып, ханды рметпен арсы алуа кеес берген. арт жырауды аылын асаалдар да мал крді. Аыры, Ханазар ханды жрт болып шын ыыласпен арсы алан.

Келесі кні екі жа келіссзге кірісті. Шалкиіз жырау артайан со Ноайлыны тп азы биі болан ойсары би толауын бастап кетті.

— Ойлай берсе — ой да кп, уайым да кп. Ойнай берсе — ой да жо, уайым да жо! — деп бастады сзін Алшынны а салаы. — Бір жайлауда іргелес, бір керуенде тіркелес ел едік, екі сана ол ертіп Ноайлыа келуіде, Ханазар хан, гп болар. йткенмен сзді басын сратан бастайын. Крі ла еміс сзге де емексиді, ке асым ханны зиратына ран оып, мазар сал- алы келген сыайы бар секілді… асым хан саан ке болса, Ноайлыа хан еді, мазарыны басындаы алтын айына да тсірмей отыранымызды кеше кзі крді, — деп ойсары би хана скермен келуіні тркіні баса-ау деген тспалды бір аартып тті де, — и, асым алдияр жігітті сырттаны еді, мадайымыза сыймады, ара жер оны да алды, — деп аз бгеліп отырып, ар жаын тапатап кетті: — ара жер жалыз асымды алды ма? лмесе айда кетті брыныны крісі. Жерді жзін жтса да бір тоймайды, ара жерді талысы. лім деген — за жолды алысы.