Бйректі ауруа шалдыуынан операциямен алып тастауа болады.

Біра алынан бйректі ызметін екіншісі атарады да екен. Кпке

дейін екіншісі біреуін іздеу кезінде, адам біржіп, кемседеп те

алады екен. йрене келе ол ойылса керек. Сонда бйрек зіне

жаынын іздейді екен. Ал, адам баласында бйрегі сап – сау

адамдар арасынан туысым, жаыным екен – ау деп ойламайтындар

табылып алып та жр. Бл – аза баласына жат ылы. Осы біз

“Мдениетті ел” деп, крінген елге еліктеушілікті де шыарып алып

жрміз. Соларды тілін йренеміз деп, ділімізден де айрылып

жргендеріміз бар. Ол, демек, лтын да жоалтуды жолы. Салт-

сана,тілін, діліді жоалтуы безбйрек боланы дей бер. Дние

жзінде онажайлы халы-аза халы екен. Безбйрек болу –

туысанды керек етпеу. Сонымен атар, тілін, ділін жоалтпай-а,

азашылыты керек етпей бауырын да керексінбейтіндер бірлі

жарымды табылып алып жр. Бл дрыс трбие алмаушылытан

теріс жола тсушілікті салдарынан болса керек. Кпшілікті ішінен

табылады: тастанды балалар сиятылар, ата анасын баласын

керексінбейтіндер, маскнемдер, арасынан мірлік армия атарында

жретіндер де бар. Олар робот сияты тек брыты орындаушылар

крінеді. Онда жаны ашу деген болмаса керек. Ондайларды

наразылы білдірушілерді басуа пайдаланады екен. Соны крінісі

1986 жылы желтосан оиасында, жаа зен аласында балан

жадайда кездесті емес пе!

Алла безбректілерден сатасын!

Ерлі-зайыпты мір сру кезеі

(йлену оай, - йлесу иын)

мірді е жауапты кезеінде, мазмнды уаыты да, иын

мезгілі де, оны дыс игеру де енді басталалы тр. Бан жан-жаты

176

ойланып, аылдасып шешкен абзал болады. “Келісіп пішкен тон ке

де, кем де балмайды” дейді азаым. Жар тадау болаша

жптаспашы екі адамны жмысы боланмен, алдымен, ата –

ананы келісімін, аыл кеесін тыдаан жн. Ата – ана сендерді

ешуаытта да жаман болсын демейді. Тек жасы болуларыды

ойлайды, оларды мірден алан тжірбиесі мол. Ойладаршы,

йлену тойларыда орысшалап айтанда, “Поздарвляю законным

браком!” деп жатады. Осы сзге мн берейікші: “зады аау тсуімен

ттытаймын” шыады екен. “Аау” cзі матанарлы сз емес.

Демек, екеуі де осы сзді иесі болып трсыдар. йлеспей

аланда, айта йлену деген екеуіні де аауы бар деген болып

шыады. Абайладар, тсінген шыарсыдар. “кндіз екеу, тнде

тртеу” деген жмба бар. Бл – аауы барларды жмбатаан сз.

Сондытан да жас жбайларды ттытаанда, орысшаламай –

а, «Зады некелерімен, осаымен оса аарыдар!» деген дрыс

па деймін.

азата «Келінні аяынан, ойшыны таяынан» деген сз бар.

Келін болатын бала сен баса елге келіп отырсы, яни жасы

болса, тпкілікті мір сретін з еліе келіп отырсы. «ыз жат

жртты» деген осыдан шыан, з жрты – осы келін болып тскен

елі. Енді сен лкен болсын, кіші болсын, сол елді

баылауындасы. рбір сені жрген адымы баылануда.

Сондытан да азаым «Табалдырытан биік тау жо» деп оны киелі

деп санаан. Табалдырытан о аяымен аттауды мытпа. Сен

алашы айда халыа жаымды болса, сол баа – саан берілген

баа, оны да жадыда сата.

Кісі отыран йге кіргенде ізет жасауды, слем жасауды

иынсынба. Ол сені дептілігіді білдіреді, саан берілетін баа да

артады. йден шыарда йдегілерге бкседі крсетіп шыпай,

бетіді йге аратып шы. Бл да дептілікті лгісі. Келе жатанда

кісіні алдын кеспей, оны ткізіп барып жр, барар жерінен

кешікпейсі, «Рахмет» деген алысын аласы. Осылайша, азаты

дет – рып, салт – санасын сатай біл. Одан сен тылмайсы,

айта та тсесі, сыйлы боласы. Келген жерідегі атады «Ата»

дегі келмесе, «Кке» дей сал, енеді, «Апа» дей сал. айнаады

«Аа», айныды «Кішкенем, тентек» немесе таы баса жаымды

сзбен айта сал. Сол сияты пке, сілі, абысын – ажындарды да

атымен айтпай, брып айтса, олар оан мз болады. Блай айтып

отыраным – жеіле біл, аырыда, жеіс, алыс сенікі. «Келінні

алауы білсін» деген рметке ие болып шыа келесі. Мен сені

араы азаты тк білмес міріне итермелеп отыраным жо,