Сырты бтін, іші ттіннен сата!

«Тні арадан

жаны ара жаман»

(Монол маалы).

Бдан брыы гімемні таырыбы «Жылтыраанны брі

бірдей алтын емес» деп аталынып еді.

Бл гімеде сондайды озайды.

133

Адам баласыны пайда болуы Шыыстан , отстіктен

басталанын білеміз. Сол алашы пайда боландарды атарында

ыпшатар жне азатар екенін «ыпшатар жне азатар» (Ахас

Тажутов, «ыпшатар жне азатар», ызылорда, 2000 жыл)

кітабынан оуыыза болады.

азатар з жеткіншектерін йлендіруді ата – ананы міндеті

деп санаан. Сондаы масаты соларды жанялары бзылмауын,

дандалы жатарды бір – бірімен тату ттті труын алдын ала

ойластыруынан. Брындары «йлену оай, йлесу иын» деуші еді.

азірде осыны екі жаы да иына кшіп барады. йткені йлену

мені з жмысым, з билігім зімде деп, тереірек ойламауды

салдарынан бармаын тістеушілер кбейін барады. Бл жадайда л

бала жаынан да, ыз бала жаынан да бар. Аылдасып пішкен тон

ке де, кем де болмайдыны” тсінбегендіктен. Ертеректе, 50-60

жылдарда, Алматы аласында жоары оу орындарында оып

жрген студент ыздар арасында бір жиын – дискуссия теді. Сонда

осыландарды ажырасып кету жайы талылапан. Біреулері жігітті,

біреулері ыздарды даттап жатанда, бір лі трмыс ра оймаан,

пайымды – байсалды келген ыз сз алып айтан екен: “ ателік,

алдымен, бізді з басымыздан деп санаймын. Айлап, апталап

таныс жігітімізбен жргенде, тек ана жаымды жаымызды

крсетеміз. Некеге трып аланнан кейін, бл енді мені жеке

меншігіміздегі зат. алай жасаймын десем, з еркімдегіге шыады.

Бл – дрыс емес. Шын махаббатпен осыласып, мір баи тіл

табысып, махаббата кір келтірмеуді ойламаймыз. Содан барып,

осылан осаымызды жрегіне аау тседі, ол яая келе

пысиды, снеді, ажырасып тынады демесі бар ма. Бкіл отыран

тыдаушы: “Ойпырмай, мына ыз неткен аылды!” – деп, та

алысады.

ателік ыз жаынан ана бола бермейді, жігіт жаынан да

шырасады. Ол – ішкілікке санылу. Ара деген тек жабы ыдыс

ішінде ана тыныш тратын зат екенін брііз білесіз. Шамады

білмесе, сені аылдап алжастырады. Аылдан алжасу –

адамгершіліктен ажырау. Мастыы тараан со, адам болдым ой

дейсі біра жрекке тскен да алады. Ол ерте таы

айталананда, жараа айналады. Сонымен іс бітеді. Сонымен,

таырыбымыза оралайы, оушым. ателеспейтін адам кемде –

кем. айта – айта ателесу дегенді детке айналдыру – азынды.

Осындай азындыа салынандарды мен сыртты бтіп, іші ттіп

дегім келіп отыр. Осы осылып жатандара: “Поздравляю с

законным браком!” деп ттытап жатандарды есітіп жрсідер. Сол

“брак” сзіне талдау жасайышы. Орысша –брак, азаша брак –

аау. Аау тскенмен де ттытай ма екен, ойлаызшы. Осыны

орысшаламай – а, азашалап, зады некелерімкен деуге неге

болмайды. Сол сырты бтін, іші ттіндерге “брак” деген сз осылып

ааулары мжіліп, тозушылыа шырап жр ме екен деймін.

134

Осы жаняны бзылуына, кбінесе, йел жаыны осылдыынан

болады – ау деймін. Оны алдаы айтан студент ыз айтан жо па.

Жолдасыа деген аморлыы, махаббаты ешбір нашарламай,

зіе ызытыра білсе, ол замайды. “ат айналып, азыынан

кетпейді” неге айтылан.

Мынандай да жадай болады: сол сені осылатын жігітіні бірнеше

“ махабатты” болады да, біреуін ана алады. Аналарымен де

байланысып ойан жадайлар болады.Бл те иын нрсе, тіпті

айылы азаа дейін баратыны болады. Сондытан ыза айтарым-

пк тазылыыды сатай біл, кбелек болса, ота тсіп кйесі, оан

айыпты зі. ытай халында (бір журналдан оып едім) ыз

баланы болаша кйеуімен атынасты сол ызды анасы ызы ер

жете бастааннан йретеді екен. Жалпы ыз баланы трбиесі –

ананы жмысы. Осыны біле бермейтін аналар да бар ой деп

санаймын.йткені бзылан аналар азіргі оамымызда аз дейсіз

бе ? Оны ызы трбиені айдан алмашы? Сондытан да азата

“Текті жер”дейтін сз бар. Не ексе, соны орасы . “ Кн жібісе,

алыбына барады”- ны мытпа! Сз соында айтырым- “

жасы йел жаман еркекті й етеді, жаман йел жасы еркекті ор