Шрифт:
3. Бхетле шул баладыр, кайсы дресен кел бирс, мгаллимне олуг крс, белерг кушканны белс. Сабакка калмаса сога, борылмый барса у-сулга, уенга салмаса ихлас – мен бхете аны шунда. Кечелрг итеп шфкать, зеннн зурга юл бирс, бхетсезлрне кимсетми, егылганнарга кул бирс…
Тшсен лкин исегезг кайсы вакыт: ркемг д бирелмгн мондый бхет; ятим калган сабыйлар бар, бхетсезлр, ата-анасы вафат, ирсез м йортсызлар… Очрый калса сезг шушындый ярлылар, яшьле кзле, моланганнар в зарлылар – яшь балалар! Аларны сез яратыгыз, ылы сзлр йтеп, сеп юатыгыз!
4. Син ле с м укы кп, шунда аларсы барын; мгърифт нуры ачар кп нрслрне ялганын…
Укымак – дрестне ялганны, яктыны карагыны, турыны ккрене, сафлыкны бозыклыкны илрен и ткен, и киркле коралдыр. Укымак – фикерлрне ирдн ккк ибрмк. Укымак – з яныда булып торган нрслрдн бигрк, фикерлрне булачакларга сузмак. Укымак – ткннрдн кичеп, килчклр… тугърысында пйгамбрлек итмк. Укымак – хзерге кннрне килсе кннр чен, бу кнге мсьллрне килчктге мсьллрне чиш юлына ташламак димктер. Укымак – зене рнрсне белерг в р максудка ирешерг в бтен дньяга солтан булырга лаек дип танымактыр. Укымак – …гакыл пычагын гыйлем в мгърифт кайрагына чынлап кайрамак дигн сздер… «Укымак» лфзы 11 астында моны кеби хисапсыз мгънлр чыкса да, барчасы з халкымызга хезмт итмк дигн сзг кайтадыр.
11
Лфзы – сзе.
5. Белм инде, сабыйлар, сезг мктпт келсездер, аны тоткынлыгыннан сез бигк разый тгелсездер. Сабый чакта келсезлнгнем бар минем д… Заман тте. Азат булдым… Келдн сагынам «тоткын»лыгымны, мктбемне мин…
Яшьлрг… уку кирк. Бу аларны и мкатдс, и беренче вазифаларыдыр. Бу – безне ртрле… бюрократия золымыннан, башка миллтлр ил берлект, безне д котылуымызга и беренче в и тугъры юлдыр… Сз башында йткнемезч… Аллаы Тгал файдалы гыйлем бирсен.
6. й бале, й кадерле, й гнасыз яшь бала!Рхмте бик ки Аны, рдм таян син Аллага!Йа Ходай, крст, диген, ушбу ианда якты юл;Ул – рхимле; тк-нкнн д кп шфкатьле Ул!Саф ле кле сине, ичбер бозык уй кермгн,Пакь теле д ич яраусыз сзлр йтеп крмгн.Пакь аны м пакь тне – барлык вде пакь сине;Син фрешт валчыгысы, йзлре ап-ак сине!Кыйл дога, ихлас белн тезлн д кыйбла каршына;Бел аны: керсез келдн тугъры юл бар гаршен!й бале, й кадерле, й гнасыз яшь бала!Рхмте бик ки Аны, рдм таян син Аллага!7. Миллт образауный кешелрг м халык файдасын ртрле зене шхси мнафигыннан 12 в корсак файдаларыннан ст тота торган, миллт файдасын кз стендге кашы дрсенд газиз тота торган миллт арысланнарына мохта. Миллт аталарга, аналарга, мгаллимнрг, мгаллимлрг, мрббилрг в мрббиялрг 13 , чын мхррирлек табигатьлрен в сляхиятлрен 14 мохта… Безне миллт т Пушкиннарга, граф Лев Толстойларга, Лермонтовларга мохта. Кыскасы гына, безне миллт т башка миллтлрне трккыйлрен сбп булган чын мхррирлрг, рссамнарга, …яа-яа милли шигырьлрг, музыкаларга в гайрелрг, в гайрелрг мохта.
12
Мнафигъ – мнфгать, интерес.
13
Мрбби, мрббия – трбияче ир-ат, трбияче хатын-кыз.
14
Сляхият – слтлелек, талант, булдыклылык.
Бу йтелгннр булмаганда, безне тормышымыз келсез, лек чыккан й тсле молы, тынсыз-тавышсыз, рхтсез булачактыр. Болардан башка безне гомеремез бер д бйрмсез, гомерлек мшгулият яки бер д йге кояшсыз мгелек кз кне тсле тчктер.
8. вл миллт укысын, белсен… Мгариф тарату булсын безд гадт… Гыйлем белмс хайваннарга без охшамыйк… Ходай орган алт 15 бит нилр кыйлдырмый, нишлтми?!
Мктплр – безне арсенал, татар. Надан булу – гарь, татар, агар днья тар, татар; алса леш р фннн, бхете булыр яр, татар… мет анчак 16 мктплрд ген!..
15
алт – наданлык.
16
Анчак – бары тик.
Бармак берлн каткан ирне казып булмый, лифбасыз (алфавитсыз) язып булмый; шуны тслк, мктплрне тзтмич, «Трккый!» – дип кычкырырга базып булмый. Ислах дрьясында йзсен безне кораб, китсен тугъры… Тик шундин со – шундый гайрт аркасында мктплр д крен-крен алга китр… Без культура дньясыны лифбачысы гына ле. Айлар, еллар тр, лифбадан теп, югары ктрелербез.
9. Мгаллимнр!.. р нрсне гзлен яратабыз бит… Гыйлемнр бакчасында кел ачып йрик… Балаларымызны кзе гзл нрслр крерг в борыннары да хуш в татлы ислр иснрг иялшсен. Кечкендн гзл нрслр укыган балаларны келлре д назик в лтыйф 17 булып, анчак гзл в мкатдс нрслрне ген сючн буладыр. Моны киресенч: кечкендн тупас в ямьсез нрслр креп скн балаларны язгы ачык кк кеби саф келлре томанланып, рухлары яхшыны в начарны аермый, рнрсг бертигез караучы буладыр…
17
Назик в лтыйф – нечк м гзл.
Ишетмгн сз в крелмгн нрс рберсе гыйлем…
Белми хикмтсез кеше хикмт дигн сз кадрене… Гл кадерен былбыл белер, асылташ кадерен – белгече…
Гыйлем рен чплек башыннан эзлрг мбр итлр… Чп булгач чп инде. Ул таралып ятса да, тртипк салынса да – барыбер чптер.
10. Килчкт… ямьсез исемнр д татар балаларына кушылмасын… Аллаы Тгал исемемезне, исемемезне в рухымызны ислах йлй!.. 18
Без д адм угълы – адмч тормыш итик дньяда. Гыйлем белн дньяны кулда тотты япон, немец, француз… Без – бу мгърифт гасыры сараены иялре м балалары… Мгариф мйданында без, татарлар, ат уйнатыйк!
18
Ислах йлй – «тзтсен» дигн мгънд.
1. Шкер булсын, гасырыбызны яшьлре уянып тордылар… Дикъкат лаек хзерге кн татарны яшьлре: аламак, белмк, трккый, мгърифт, хикмт белн йлнеп м нурланып тормакта рдм башлары…
Сям сезне, сез – чын яшь егетлр; мет бар сезд, сез – интеллигентлар. Телем, келем – бтен барлыгым сездн риза; ткн чорда сезне ишелр булмаган. Сез – яа пешкн, итешкн баадир; хзер яшь баадир – бя биргесез. Без сезне гасырлар буе ктеп алдык; килерсез дип, рвакыт кз тегеп тордык. Сламт килдегезме – рхим итегез!