Олохпут эгэлгэ кстлэригэр, айылаа, кии кииэхэ сыыаныгар, дьоурга-талааа, тэрилтэлэр лэлэригэр, тылга-ск, хамныыр-харамайга, философия йдбллэригэр, айымньыларга… туохха-туохха анаабатахпытый, бииги биэриибит ис хооонун?!

Ол эрээри саха дьонун саамай долгутар, кинилэр срэхтэрин ыппытынан киирэр тиэмэлэр бааллар эбит этэ.

Устуудьуйаа олорон, мэктиэтигэр, крччлэртэн дирдиргэс срээн субу тиийэн кэлэрин билэргэ дылы этим. Оннук буолбута, бииги аІаардас сылдьар, олох устун бииргэ хаамсар доордорун булбатах дьон кыалаларын туунан кэпсэтиини тэрийбиппитигэр. Оннук буолбута, трт устуруока кплт суруйууга бнікл бириистээх сааскы кус булдун туунан биэриибитигэр; оннук буолбута, Дьокуускай куоракка саха тыллаах оо саада, оскуола элбиирин туруорсар трппттэр блхтрн тааарар биэриибитигэр; оннук буолбута, бастакы Бэрэсидьиэн Михаил Ефимович Николаевка анаммыт тааарыыбытыгар; венгр уола Чоба кыттыылаах омуктар сахалыы сааралларын крдрр биэриибитигэр; эбэтэр дьикти дьоурдаах, ойуун таттарыылаах ураты кии соуччу этиилэрин истэрбитигэр, манайгы таптал туунан долгуйа ахтарбытыгар… онтон да атын тгэннэргэ.

«Аналлааым ханнаыный?». Бу биэрии итинник эрэ ситииилэниэ дии санаабатаым. Саатар Дьокуускайга лэлээн эрэр суорумньу кулуубун салайааччыта кэлиэх буолан баран, бэйэтин оннугар олох да атын, бастаан ыйыталастахха иилэн тугу да кыайан хоруйдаабат дьахтары ыыппыт этэ. Онтон санаам тэн, эрэлим эрэ эрдэттэн оорбут сюжеттарбар хаалбыта. Онно йдрбнэн, опрос табыллан таыллыбыта уонна биир суорумньу н холбоспут киини кстээх ирдиир (сыскной) агентствоттан итэээ суох лэлээн буламмыт, ылбыт интервьюбут баара. Ол киибит «сирэйбин крдрбт буоллаххытына» диэн ирдэбиллээх ууллубута. Онон кинини бэйэбит кэбиниэппит тннгэр туруорбуппут, уоту умулларбыппытыгар кини сирэйэ клгрбтэ, ол оннугар тннгнэн кстр кырыаны брммт хатынар ордук сырдаабыттара, хайдах эрэ таайтарыылаах баайы кст тахсан кэлбитэ. Ол туран бу отутуттан тахсыбыт эр кии:

– Таптыыр кыыым атын уолга кэргэн тахсыбыта. Ол иин кыргыттар диэки крбт да этим, ону билэр дьонум суорумньулаан, билии кэргэмминиин билииннэрбиттэрэ. Олоробут чгэй. Оолоннубут. Холку баайы олох, туохтан да улаханнык долгуйбаккын эин, – диир.

– Арай ол урукку кыыы «кэл миэхэ, алас эйигиттэн барбыппын» диэтин? – диибин.

Киибит чочумча саата суох турар, онтон:

– Ким билэр… Арааа, суох буолуо… Эрээри, баар…

Кр, таптал син биир тарда турар эбит этэ.

Дьэ, ити курдук бэлэмнээх биэриибин саалаатым. Кэпсэтиини дьон син сэээриэ, тута да буолбатар, биирдиилээн дааны эрийэн кэлиэхтэрэ диэн санаалааым. Тлпммт атын хоско турар, саа администраторынан лэлээн эрэр кыыска «сюжет кэмигэр ыйытыылары киллэрэн биэрээр» диэн сорудахтаатым. Ол саана пейджердэнэ илик кэммит эбит.

Арай кэпсэтэ олоробут, гэс курдук крэхпин биллэрдим, опроум ааста, сюжетым ааста, арай крччлэрбиттэн ыйытыы суох. Хайыахпыный, били кэлбит дьахтарбын кытта олох туунан уатан-кээтэн кэпсэтэрбэр тиийдим. «Зал иин толорор музыка…» диэн ырыанан эин эргийэн, эсилгэннээх кэпсэтии буолар хабааннанна. Хата, киим айаа син аылынна. сс биир тойуксуттаах этим, кэргэн тахсыбатах кыыс суланар ырыатын (тылын бэйэм суруйан биэрбитим) толоруохтааа. Дьиэ, бастаан оннук ис хооонноох тойугу толоруон баарбатаа, онтон рэтэн, эрчиллэн крн баран: «Толорор эбиппин, кырдьык, кэргэн тахсыбатах элбэх кыргыттар ааттарыттан ыллыыбын, норуодунай театрга оруол толоро турар курдук. Уобарас буолабын. Бэйэм иккис кэргэммэр олоробун», – диэн, клэ-клэ, сблэспитэ. Эрчиллэрбитигэр олус чгэй этэ. Арай дооор, онтум быа эфир кэмигэр бастаан саалаан иэн тылын таы-быа умнан кэбистэ. «Туох ааттаах табыллыбат киээбит буоллаай?!» – диэн испэр ыксыы саныы-саныыбын, тойуксуппун быыаан ыллаым дии. Кини кэнники Туймаада ыыаар к тылын этэн массыына бириис сйэн турар. Крстэхпитинэ, ол биэриини саныы-саныы, клсээччибит.

уу, дьэ, биир чааспыт кэмниэ-кэнээс бттэ. Кэллэммин, оннооор «крччлэр ыйытыылара» диэн бэйэм эрдэ бэлэмнээбит биир-икки ыйытыыбын биэрэргэ кытта тиийдим. Тэлэбиидэнньэ лэтигэр итинник эрдэ бэлэмнэммит ыйытыыны биэрэр албас, ньыма баар, дьиэ, ону мин туттубат буола сатааччыбын. «Крччлэр ыйытыы аласка да биэрбэтилэр, тоо бэрдэй?» – диэн санаалаах устуудьуйаттан тахсан тлпннээх хоско бардым. Арай администраторым ктх муунан кумааыны суруйбут, дэлби тиритэн, кытаран хаалан баран сс да кимниин эрэ кэпсэтэ, ыйытыы ыла олорор!

– Хайа, ыйытыы б киирбит эбит дии, тоо киллэрэн биэрбэти?

– Оттон эрий да эрий буолаллар батта, кии туруупканы уурар да кыаа суох…

Чахчы, крччлэрим барахсаттар хаааытааар да кхтхтк, аналы булбакка соотох сылдьыыны саха омук биир уугулаан турар улахан кыалатын быыытынан крн эгэлгэ да этиилэри эппиттэр, ыйыппыттар, туруорсубуттар этэ! Саа лэлээн эрэр администратор кыыс тлпнтэн хайдах да арахсар кыаа суох биир чаас устата быыстала суох ону суруйа олорбут!

Бу биэриигэ олус уйаастык Мииринэй, Нерюнгри куоракка олорооччу саха эдэрчи дьонуттан: дьахталлартан да, эр да дьонтон киирбит этиилэри мэлдьи саныыбын. Кинилэр рспблкээ олорор, 25-тэн э саастаах, соотох сылдьар саха дьонун туунан кииннэммит биир бааны ооруохха, суорумньуну судаарыстыба суолталаах лэ чэрчитигэр киллэриэххэ эин диэн туруорсубуттар этэ. Уонна бииги биэриибит, чуолаан мин, соотох дьону тмэр хамсааыны саалаабытым курдук ылыммыттар, йдбттэр эбит этэ: олох хойукка диэри онтон-мантан тлпммн булан «били суорумньу лэлиир дуо?» диэн ыйытааччылар… Ону таынан, салалтабытыгар эмиэ тиийэллэр эбит. Биирдэ дириэктэрбит Николай Иннокентьевич: «Тоо уонна ким мин тлпммн суорумньуут нмэрэ диэн биэрдэ? Сгн лэлэтэллэрин аастылар…» – диэн кл аардаах эппитин истибиппит.

Т да «кл аардаах» диэбитим иин, ити биэрии дьон срээр тиийбитэ кэргэннэнэр саастаах дьон сулумах сылдьыылара аыйах ахсааннаах омукка улахан кыала эрэ буолбатах, иэдээн эбитин крдрр. Ол да иин дьон-сэргэ р кэмэ кэтэспит кэпсэтиилэрэ ааастык тахсыбытыттан долгуйбуттар уонна туох эрэ хамсааын буолан эрэр диэн эрэкэдийиэхтэрин баарбыттар…

«Саас кэллэ – кус кэллэ!» «Чэ, сахаа сааскы кустан ордук кэрэхсэтэр туох да суох», – диэбитэ саас кэлэн эрдэинэ биир кии. Кырдьык дааны! Ол гынан баран, бииги режиссербунаан иккиэн дьахталларбыт, булт диэн дьарыкка дьр чугааан крбтх дьоммут. Аны чуолаан булт туунан кэпсиир атын биэриилэртэн холобур ылыахпытын, ол саана булка аналлаах биэрии суох этэ. Аркадий Алексеев айан туунан биэриилэригэр куу-куобаы биирдэ эмит кыбытарын аахпатахха. Ол да буоллар, бииги туруммуппут. Кэмэ-кэрдиитэ да тооостооо: саас тыына биллэн уонна соуруу ханна эрэ ктр ыарыыта туран, кус кллэнэрэ – кллэммэтэ, хаыстан сааланара уостан тспэт таайбара кэриэтэ буолбут кэмэ этэ.

рн кытта ыырыыбытын ылынан Айыла харыстабылын министиэристибэтин лэиттэрэ уонна охотовед идэлээх эр дьон биэриибит ыалдьыттарынан буолбуттара. Крччлэри кычыгылатар «туох эрэ» биэриибитигэр баар буолуохтааа. Онуоха бииги «булт мааыыннарыгар тахсан, бириис крдтхптнэ хайдаый?» диэн санаанан умайдыбыт. Ким эрэ билэр киитэ «Царская охота» мааыыа лэлиир буолан биэрдэ, кини биигини мааыын салалтатын кытта ситимнээтэ. Онно дии, бирииспитигэр бнікл туран, бтн Саха сирэ биир киээни быа сааскы кус туунан трт устуруокалаах кплт суруйаары ркйэн ылбыта!